Birçok medeniyetin en önemli kültürel sembollerinden biridir kilimler. Renk ve desenleriyle birlikte kullanılan motifler birçok farklı kültürden izleri taşır. Hem bir sanattır hem de çağlar boyu süren kültür. Göçebe kültürde de kral saraylarında da yer bulur. Harbiye’deki Notre Dame de Sion Fransız Lisesi’nde açılan “Kilimin Desenleri” başlıklı sergi bu kilimlerde yer alan sembollerin peşine düşüyor. Ahmet Diler ve Marc-Antoine Gallice’nin Fransızcada yayımlanan kitabından yola çıkarak hazırlanan sergide, Balkanlar, Mısır, Anadolu ve Kafkaslar’a ait 19 kilim yer alıyor. Bukağı, su yolu, el, yıldız, çengel, pıtrak, ejderden oluşan her sembol bir kilimle örneklendiriliyor ve bu sembollerin anlamı ve bölgelerdeki kullanımı ziyaretçilere sunuluyor.
KÜLTÜREL ETKİLEŞİME DEĞİNMEK İSTEDİK
Üç bölümden oluşan serginin ilk bölümü kilimlerle ilgili genel bir sunumu içerirken, 19 kilimin ait oldukları coğrafya, dönem, dokunma teknikleri, taşıdıkları sembollere odaklanıyor. İkinci bölümü semboller ve sembollere yüklenen anlamlar ve kilimler üzerinden gidiyor. Kilimin bir obje olarak nasıl algılandığı daha sosyolojik bir eksende ilerlemiş. Motiflerden ziyade kilimin Doğu ve Batı’da nasıl algılandığıyla ilgili. Ayrıca 19. yüzyılda kilimlerin resim sanatına yansıdığını da görüyoruz.
Sergi hazırlayan Aylin Koçunyan kilimlerin hem kullanımının hem de üretiminin yaygın olduğu yerlerden seçildiğini dile getiriyor. Kilimin halıdan çok daha eski bir ürün olduğuna dikkat çeken Koçunyan, “Kilimde kullanılan motifler erken kentleşme zamanında birçok toprak kapta ya da mağarada çizilen resimlerle büyük benzerlik gösteriyor. Bu bağlamda düşünecek olursak kilimler o medeniyetlerden mesajı sonraki çağlara aktaran bir aracı nesne konumunda. Ve bu coğrafya üzerindeki kültürel etkileşime işaret ediyor. O anlamda eski medeniyetlerle olan bağlantısına ve Anadolu’daki farklı kültürler arasındaki etkileşeme değinmek istedik” diyor.
Konferansla zenginleşecek
19 Mayıs’a kadar ziyaret edilebilecek sergiye paralel olarak üç konferans düzenlenecek. 24 Mart Saat 16.00'da, Hüseyin Alantar, "Halı ve Kilimin Yorumu" başlıklı bir sunum gerçekleştirecek. 18 Nisan Saat 19.00'da Belkıs Balpınar, "Eski Çağlardan XXI. Yüzyıla Kilim" başlıklı bir konferans verecek. Fransızca olarak yayımlanan kitabın Türkçe çevirisi ise yolda. “Kilimin Sembolleri” başlıklı kitap önümüzdeki ay Alfa Yayınları bünyesinde okurla buluşacak.
Psikolojik bir mekanizma var
"Başak” bereketi, “hayat ağacı” uzun ömürlülüğü, “koç boynuzu” cesareti, “eli belinde” doğurganlığı, "bukağı" ise doğum kronolojisine ve nesileri temsil ediyor. Kurtağzı ise korkuların üstesinden gelmeyi simgeliyor. Aylin Koçunyan motiflerde psikolojik bir mekanizmanın olduğunu belirterek “İnsanların korkuyu bir nesneye yansıtarak o korkudan kendini kurtarmış olması buna bir örnek. Psikolojik, sosyolojik ve kültürel kodlarını görmek mümkün. Neleri önemsiyorlar, nelerden korkuyorlar bunları görmek mümkün" diyor.
