Dünyanın dört bir köşesinde, trilyon dolarlara ulaşan sıcak paranın, kısa vadeli büyük kazançlar peşinde koşması, bütün ülkelerde paradan para kazanma çılgınlığına, yeni boyutlar kazandırdı. Ülkelerin cari işlemlerindeki açıklıklarla, katlanarak büyüyen kredi balonları ve finansal krizler,Yunanistan''dan İspanya''ya, İrlanda''dan Amerika''ya bütün dünyaya yayılıyor. Para ticaretinin hız ve yoğunluk kazanması, yeni çılgınlıklara davetiye çıkarıyor.

*

Paranın parayı büyütmesinin verdiği sarhoşlukla, bankaların sınır tanımayan kredi limitleri, bütün holdingleri, İstanbul''da olduğu gibi, borçla gökdelen inşa etme yarışına sürüklüyor. Borç balonları, borçlu holdinglerin faiz giderlerini kazançlarından daha hızlı büyüttükler için, patlamalarının önüne geçmek mümkün değildir. Banka ve holdinglerin borçla borç ödemeye başlamaları ve nerede duracaklarını kestirememeleri, borç balonlarının büyümesine büyük bir hız ve yoğunluk kazandırıyor.

*

''Tren hareket etmeden yetişmek için, bir an önce eyleme geçme'' tutkusuyla beslenen, Ponzi finans sistemi, mektup zincirleri, finansal yolsuzluklar ve en yüksek bina inşa etme çılgınlıkları, Charles P. Kindleberger ve Robert Z. Aliber''in ''Finansal Krizler Tarihi'' kitabında ayrıntılı olarak anlatılıyor. Ponzi fonları, ayda en az yüzde otuz faiz geliri sağlayan, yöntemleri çok gizli tutulan, katılanın kazandığı, sıradışı iş girişimleri olarak ortaya çıkar ve kısa zamanda da batarlar.

*

Dünyanın hiçbir kentinde hızlı sıcak para girişleri olmadan, patlamaya hazır büyük inşaat balonları oluşmaz. Dünyadaki her kent, gökdelen inşa etmede Manhattan ile ayrışmaya başladığında, bankalar birbirleriyle, riskli konut kredisi dağıtma yarışına girişirler. İnsanların vazgeçilmez ihtiyacı olan konut ticaretini, büyük getiriler peşinde koşan, para ticaretine dönüştürme çılgınlığı, bütün ülkelere bulaşıcı hastalık gibi yayılır.

*

Japonya ve İspanya''da, finansal kriz öncesinde, bütün işletmeler, borçlanarak yükseklikte Mısır piramitleriyle yarışan gökdelenler inşa etmeye çalışıyorlardı. Dünyanın her kentinde gökdelen mezarlıkları oluştu. Kentsel dönüşüm uzmanlarının sürekli vurguladığı gibi: gösteriş yatırımlarının olduğu kadar işlevsizliğin de, tarih içindeki en uzun ömürlü simgesi olan Mısır piramitleri ne kadar ekonomikse, çağdaş piramitler olan gökdelenler de, o kadar ekonomiktir.

*

New York''taki 381 metre yüksekliğindeki ''Empire State Building'' binasının yapımına, Amerika''da unutulmaz izler bırakan, 1929 ekonomik bunalımının zirveye ulaştığı günlerde başlanılmış. Bugün dünyanın en yüksek gökdeleni, Birleşik Arap Emirlikleri''nde yapımı 2010 yılında tamamlanan, 828 metre uzunluğundaki, ''Burç Halife''dir. En yüksek çağdaş piramidi yapma yarışı devam ediyor.

Hollanda''da onyedinci yüzyılda yaşanan ''lale çılgınlığı'', yirmibirinci yüzyılda ''gökdelen çılgınlığı''na dönüştü.

*

Para ayaklar altında tutulursa, insanlığı göklere çıkarır, baş üstünde taşınırsa, insanlığı krizden krize sürükler.

*

İhtiyaçları olmayan konutları alanlar, ihtiyaçları olan konutları satmak zorunda kalırlar.

*

Erdemli insan olmadan erdemli para olmaz.

*

İnsanın erdemi parasına yansır.

*

İnsan parasından belli olur.