Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesinde bulunan Hocalı kasabası, 26 Şubat 1992’de Ermeni güçlerinin korkunç vahşetine sahne oldu. Karabağ Savaşı sırasında yaşanan ve Azeri Türklerinin hafızalarında derin izler bırakan vahşetin üzerinden tam 28 yıl geçti.
1992 yılının Şubat ayına kara bir leke olarak düşen katliam, Sovyetler Birliği’ne bağlı 366’ncı alayın desteğini alan Ermeni güçlerince gerçekleştirildi. Ermeni güçleri, 1992 yılının 25 Şubat’ı 26 Şubat’ta bağlayan gecede 83 çocuk, 106 kadın ve 70’ten fazla yaşlı olmak üzere toplam 613 kişiyi katletti. Cesetler üzerinde yapılan incelemelerde, Azeri Türklerine ait naaşların ateşe verildiği, bazı ceset başlarının ise gövdelerinden ayrıldığı tespit edildi. 487 kişinin ağır yaralandığı Hocalı Katliamı sırasında bin 275 kişi ise rehin alınırken, 150 kişi ise kayboldu. Bölgeden uzun bir süre cesetlerin alınması bile mümkün olmadı.
Memorial İnsan Hakları Savunma Merkezi, İnsan Hakları İzleme Örgütü, The New York Times gazetesi ve Time dergisine göre katliam, Sovyetler Birliği’ne bağlı 366’ncı Motorize Piyade Alayı’nın desteğindeki Ermeni güçleri tarafından gerçekleştirildi. Ayrıca, Karabağ Savaşı’nda Ermeni kuvvetlere komutanlık yapmış bugünkü Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ve Markar Melkonyan’ın aktardığına göre kardeşi Monte Melkonyan, katliamın Ermeni güçler tarafından yapılan bir intikam olduğunu açıkladı. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Hocalı Katliamı’nı Dağlık Karabağ’ın işgalinden bu yana gerçekleşen en kapsamlı sivil katliamı olarak nitelendi.
Azerbaycan Askeri Savcılığı’nca hazırlanan soruşturma dosyasında, Azeri sivillerin Ermenistan’a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürüldüğü net bir biçimde ortaya kondu. Savcılık, raporda katliamdan kurtulmayı başaran 2 bin 213 kişinin soruşturma dosyasındaki ifadesi, 800’den fazla ekspertiz raporu ve diğer kaynaklardan edinilen bilgilere yer verdi.
İnsanlık adına kanlı bir leke
TBMM Dışişleri Komisyonu, Hocalı katliamının 28. yılı nedeniyle bir bildiri yayımlayarak, insanlık adına kanlı bir leke olan bu tür saldırgan eylemlerin tekrarlanmaması için uluslararası toplumdan, bu katliama hak ettiği önemi vermesi, tepki göstermesi istendi.
Ermenilerin vahşetinin anlatıldığı Dışişleri Komisyonu’nun bildirisinde, “Türkiye olarak, Azerbaycanlı kardeşlerimizin bundan tam 28 yıl önce Hocalı’da karşı karşıya kaldıkları vahşi saldırı ve katliamı her zaman kalbimizin en derinlerinde hissediyor, bu acıyı en içten duygularımızla paylaşıyoruz. Ermenistan Cumhuriyeti birliklerince gerçekleştirilen bu katliamı ve Azerbaycan topraklarının yıllardır devam eden işgalini şiddetle kınıyoruz” ifadesine yer verildi.
Dünya görmek istemiyor
- Hocalı Katliamı’ndan sonra orduya katılan ve tek başına 14 Ermeni tankını imha ederek Azerbaycan’da ulusal kahraman ilan edilen Vahid Quliyev Yeni Şafak’a konuştu. Tüm dünyanın gözleri önünde olan bu katliamın bir soykırım olduğunu ifade eden Quliyev, “O tankları vururken Hocalı’nın intikamını alıyor gibi hissettim” dedi. Quliyev, “O dönem tank kullanacak askerimiz bile yoktu. Rus etkisi altındaydık ve onlar bizim savaşçı olmamamız için ellerinden geleni yapmıştı. O günlerde çok zor sınavdan geçtik. Bugün Rusya aradan çekilse, biz Ermenilerle teke tek kalsak Karabağ’ı bir haftada kurtarırız. Ruslar o gün olduğu gibi bugün de Ermenilerin destekçisi. Dünya Türklere yapılanları görmemekte ısrar ediyor. Ama işin üzücü tarafı Müslüman devletler de susuyor” diye konuştu. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Başkanlığı’na bağlı sivil toplum kuruluşlarına devlet desteği konseyi üyesi ve Emekli Askerlerin Nesillerini Aydınlatma Kamu Birliği Üyesi Emin Hasanlı da katliamın dünyanın gözleri önünde işlendiğini söyledi.
