Esed rejiminin 2019-2021 yılları arasında katledilen on binlerce kişinin cenazesini Şam’ın kuzeyindeki Kutayfa’da bulunan toplu mezarlardan çıkarıp Dumayr’daki çöl arazisine gömdüğü ortaya çıktı. Reuters cesetlerin taşınmasında rol alan iki kamyon şoförü dahil 13 tanığın verdiği bilgileri uydu görüntüleriyle doğruladı. Görüntülerde 2 km uzunluğunda 34 hendek bulunuyor.
Suriye’de, 14 yıl süren devrim hareketinin ardından 8 Aralık 2024’te çöken 54 yıllık Esed rejiminin, bu süreçte işlediği katliamların belgeleri gün yüzüne çıkmaya devam ediyor. Reuters haber ajansı, rejim güçlerinin 2019 ile 2021 yılları arasında başkent Şam’ın kuzeyindeki Kutayfa beldesinden, Şam’ın güneyindeki çöl bölgesine binlerce cesedi naklederek gömdüğünü ortaya çıkardı. Cesetlerin gömüldüğü yerler, Reuters’in aralarında cesetlerin taşınması operasyonuna katılan iki kamyon şoförü, üç tamirci, bir buldozer operatörü ve rejime bağlı Cumhuriyet Muhafızları Alayı’ndan bir subayın olduğu 13 tanığın verdiği bilgilere ve uydu görüntülerine dayanarak tespit edildi. Haberde, rejim güçlerinin “Taşı Toprağı” adı verdikleri operasyonla, daha önce öldürdükleri tutuklular, devrimci savaşçılar ve sivillere ait 10 binlerce cesedi, iki yıl boyunca Kutayfa beldesi yakınındaki toplu mezarlardan Dumayr beldesi yakınlarındaki çöl arazisine götürdüğü aktarıldı. Toplu mezarlara ait uydu görüntülerin paylaşıldığı haberde, delillerin karartılması ihtimaline karşı koordinat paylaşılmazken toplu mezarlara ilişkin olarak Şam hükümetine
gerekli bilgilerin verildiği kaydedildi.
2 KM UZUNLUĞUNDA 34 HENDEK
Reuters’in analiz ettiği uydu görüntüleri, Dumayr çölünde yaklaşık 2 kilometre uzunluğunda 34 hendek bulunduğunu ortaya koydu. Uzmanlar, bu mezarlarda on binlerce insanın gömülü olabileceğini belirtiyor. Kutayfa, Esed rejiminin 2012’de savaşın erken döneminde askerleri ve cezaevi mahkumlarını gömmeye başladığı bir bölgeydi. 2014’te yerel bir insan hakları aktivisti, bölgenin fotoğraflarını medyaya sızdırarak toplu mezarın varlığını ilk kez ortaya çıkarmıştı. Suriyeli insan hakları örgütleri, 160 binden fazla kişinin rejimin güvenlik aygıtında kaybolduğunu ve bunların büyük kısmının rejimin oluşturduğu toplu mezarlarda gömülü olduğuna inanıyor. Konuya dair Reuters’e değerlendirmelerde bulunan Suriye Acil Durumlar ve Afetler Bakanı Raid el-Salih, “Binlerce anne oğlunun, kadınlar eşlerinin, çocuklar babalarının mezarını bulmayı bekliyor. Bu yara kanamaya devam ediyor” dedi. Yeni kurulan Kayıplar Ulusal Komisyonu’nun DNA bankası ve dijital kayıt sistemi oluşturmayı planladığını belirten El-Salih, “Uzman eksikliği ve sınırlı kaynakların sürecin önündeki en büyük engel” olduğunu sözlerine ekledi.
