Tarımsal üretimde planlama sorunu, yüksek girdi maliyetleri ve arz-talep-fiyat dengesizliği, sektördeki kırılganlığı artırırken, son yıllarda sözleşmeli tarım daha da ön plana çıktı. Tarım ve hayvancılıkta üretici açısından hem kazancı hem de verimliliği arttıran uygulama ile birlikte talep ve arz dengesi de net bir şekilde sağlanabiliyor. Bu sayede üretici kazancını arttırma şansına sahip olabiliyor. Ayrıca sözleşmeli tarım modeli fahiş fiyatların önüne geçilmesine de imkan sağlıyor. Üretim planlamasının öne çıktığı sistemde çiftçi oluşabilecek talebe göre doğru ürün planlamasıyla hasadını garanti altına alıyor.
TARLADAN MARKETE FARK AZALACAK
Sözleşmeli tarımsal üretim modelinde, çiftçiye ürünün ekim- dikim zamanında veya çiftçinin belirli bir ekiliş alanı ve üretimi gerçekleştirme sorumluluğu yüklenirken, buna karşın belirli şartlarda alım garantisi sağlanıyor. Günümüzde tarlada 40-50 kuruş civarı olan sebze meyveler bile onlarca kat fazlasına market ve manavlarda satılıyor. Her dönem farklı ürün grubu üzerinden gerçekleştirilen bu manipülasyonlar sözleşmeli tarım modeliyle çözüme kavuşturulabilir.
GIDA ENFLASYONUNA KARŞI ETKİSİNİ GÖSTERİR
Türkiye’de gıda enflasyonunun sürekli gündemde olduğunu dile getiren Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, sözleşmeli üretimle gıda enflasyonunda düşüş sağlanabileceğini ifade etti. Bunun yanısıra sözleşmeli üretimle üreticiden tüketiciye ulaşan zincirde fiyat oynaklığının azalabileceğini ve çiftçinin pazarlama sorununu da sonlandırabileceğini söyledi. Sözleşme ile garanti verildiği sürece çiftçinin üretmekten vazgeçmeyeceğini dile getiren Demirtaş, devletin bu konuda öncülük yapması gerektiğini söyledi.
TARIMSAL GİRDİ MALİYETLERİ DÜŞMELİ
Özel sektör tarafından gerçekleştirilen sözleşmelerde çoğu firmanın vadettiği şartlara uymayarak daha ucuz mal etmeye çalıştığını aktaran Hüseyin Demirtaş, “Son olarak salçalık domateste yaşanan sorunları biliyoruz. Sözleşmeli üretimle 70-80 kuruş değer biçilen ürünlere üretim artışı sonrası 30-35 kuruş fiyat biçildi. Çoğu çiftçimiz ürününü vermedi” dedi. Sözleşmeli tarımın sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi için öncelikli olarak tarımsal girdi maliyetlerinin düşmesi gerektiğini vurgulayan Demirtaş, günümüzde yaşanan çoğu sorunun arkasında yüksek maliyetlerin yattığını belirtti. Demirtaş ayrıca, yüksek maliyetlerin yanında yaşanan kuraklığın da üretime büyük etki ettiğini kaydetti.
TÜRKİYE’DE KANATLI SEKTÖRÜNDE YAYGIN
Sözleşmeli tarım uygulamaları Türkiye’de özellikle kanatlı sektöründe yaygın bir şekilde tercih ediliyor. Beyaz et üretimi yapan tavukçuluk işletmeleri, etlik piliç üretiminin çok büyük bölümünü sözleşmeli olarak ürettiriyor. Bu firmalar uygun kümeslere sahip yetiştiriciler ile belirli koşullarda sözleşme yapıyor. Sözleşme çerçevesinde, yetiştiricilere civciv, yem, aşı ve ilaç gibi ana ürünler veriliyor. Yetiştirici aldığı girdilerle uygun koşullarda, belirlenen sürede civcivleri büyüttükten sonra, kesime gelen civcivler firma tarafından satın alınıyor. Sözleşme çerçevesinde firma tarafından, yetiştiriciye kilo başına veya belirlenen kriterlere göre bir ödeme yapılıyor. Yine salçalık domateste de sözleşmeli tarım modeli yaygın şekilde kullanılırken, bu alanda alım garantisi veren firmaların büyük bir bölümü sundukları sözleşmelere sadık kalmıyor.
