Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark'ında geliştirilen yerli deprem erken uyarı sistemi EDİS, 8 saniye öncesinden Silivri depreminin başladığı uyarısı vermesi ile gündeme geldi. Depremi saniyeler öncesinden bildiren yerli uyarı sistemi EDİS ilk sınavı başarıyla geçti. Peki, EDİS yerli deprem uyarı sistemi uygulaması nedir, nasıl yüklenir? EDİS yerli deprem uyarı sistemi uygulaması Android ve İOS telefonlarda nasıl aktif edilir, kullanılır? İşte ayrıntılı bilgiler...
Erken deprem uyarı sistemi EDİS, ilk büyük sınavını 23 Nisan’da İstanbul Silivri açıklarında meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremde vermiş oldu. Marmara Bölgesi'nin genelinde 66; Marmara Denizi'nde ise 21 adet deprem algılama istasyonu bulunan sistem aynı zamanda büyük İstanbul depreminin beklendiği fay hattını da Tekirdağ, Bakırköy-Yeşilköy arasında ve Heybeliada açıklarındaki 3 ana istasyondan takip ediyor.
EDİS DEPREM UYGUALAMASI NEDİR?
Yerli erken uyarı sistemi EDİS, İstanbul'da meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki depremde ilk kez etkin şekilde devreye girdi. Merkez üssünde depremden 8 saniye, İzmir ve Manisa gibi uzak bölgelerde ise 69 saniye önce uyarı verdi. Sistemin CEO'su Ali Emre Erişen, EDİS'in detaylarını ve hedeflerini anlattı.
69 SANİYE ÖNCESİNDEN UYARI VERDİ
EDİS, 66 kara ve deniz istasyonundan topladığı verileri yalnızca 7 salisede işleyerek, sarsıntıyı merkez üssünde bulunan kullanıcılarına 8 saniye öncesinden bildirdi. Uzak mesafedeki illerde ise uyarı süresi 69 saniyeye kadar çıktı. Sistem, sarsıntıyı Akhisar’da bulunan bir kullanıcıya 69 saniye önceden iletti.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ UYARI SİSTEMİ
Erişen, EDİS’in klasik uyarı sistemlerinden farkını şu sözlerle açıkladı:
"Yapay zeka, önceki depremlerin verilerini kendi bünyesine alıyor. Böylece yeni oluşan depremin verilerini kıyaslama şansı oluyor. EDİS'in depremi algılama süresi maksimum 7 ila 11 salise arasında. Teknolojimizin dünyadaki örneklerden ayrılmasının en büyük nedeni bu. Araba hava yastığı gibi düşünün. Kaza olmadan bu sistem çalışmaz. Erken uyarı da böyledir. Ne kadar çok istasyonunuz fay hattı üzerinde olursa o kadar çabuk algılayıp iletebiliyoruz."
İKİ ÇALIŞMA METODU VAR
EDIS’in iki farklı kullanım şekli var. Birincisi telefona indirdiğiniz bir uygulama. 4 ve üzeri büyüklükte oluşacak depremleri sizin konumuza göre değişecek sürede haber veriyor. Bu uygulama şekli çok yakında e-devlet entegrasyonu ve DASK işbirliğiyle tüm vatandaşların ücretsiz kullanımında.
ARTÇILARI DA UYARDI
Silivri açıklarındaki depremin ardından artçı sarsıntılarda da EDİS uyarı verdi. Marmaraereğlisi, Mudanya, Adalar ve Bandırma gibi noktalardaki istasyonlardan sinyal alındığını belirten Erişen, “En yakın noktadaki kullanıcıya 8 saniye öncesinden bildirim yapıldı. Uzak mesafelerde ise bu süre 69 saniyeye kadar çıktı” dedi.
66 AKTİF İSTASYONA SAHİP
EDİS, Marmara Bölgesi genelinde 66 aktif istasyonla hizmet veriyor. Bunlardan 21’i Marmara Denizi’nin tabanına sabitlenmiş durumda. Sistem, Tekirdağ’dan İzmit’e kadar geniş bir ağ kurarak, özellikle İstanbul açıklarındaki kritik fay hatlarını takip ediyor.
ANDROİDLERİN ÇNÜNE GEÇTİ
EDİS'in Android tabanlı telefonlardaki sismometrelerden farklı çalıştığını belirten Erişen, "Telefonlardaki uyarı sistemi sarsıntı hissedildikten sonra devreye girerken, EDİS fay hattındaki hareketi doğrudan algılayarak çok daha erken uyarı verebiliyor" dedi.
Sistem, Türkiye geneline yayılmak üzere önümüzdeki 5 yıl içinde tüm kurulumlarını tamamlamayı hedefliyor.
EDİS DEPREM UYGULAMASI NASIL YÜKLENİR?
EDİS yerli deprem uyarı uygulaması Android ve İOS uygulama marketleri üzerinden mobil uygulaması olarak indirilerek kullanılabiliyor.
