Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kahramanmaraş ziyareti öncesinde toplanan kentteki iş dünyası temsilcileri ve sivil toplum kuruluşu başkanları, kamu bankalarının genel müdürleriyle bir araya geldi. Kahramanmaraş Ticaret Borsası binasında yapılan toplantıya Ticaret Borsası Başkanı Mustafa Narlı, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Buluntu, Ticaret Sanayi Odası Meclis Başkanı Hanefi Öksüz’ün de aralarında bulunduğu 20 sanayici, taleplerini 18 madde halinde dile getirdi.
TALEP LİSTESİNE YENİ ŞAFAK ULAŞTI
İstihdam, finans ve sigorta alanındaki isteklerinin yanı sıra kamu teşviklerinden oluşan 18 maddelik talep listesinde üretim ve ticaret hayatının ayağa kaldırılmasını hedefleyen öneriler dikkat çekti. Bölgenin hızlıca ayağa kaldırılması için deprem bölgesi teşviklerinin hasar derecesine göre il ve ilçe bazında ayrıştırılması talebi de iletildi. Yeni Şafak’ın ulaştığı talep listesi şöyle;
ÇALIŞANLARI BİR AN ÖNCE GERİ GETİRELİM
* Şehri terk eden personel gücü için acil olarak alan belirlenip, devlet tarafından küçük esnafa çalışma yerleri yapılsın.
* Deprem bölgelerine işçiler için öncelikli olarak konut yapılsın.
* İşçilerine lojman yapacak firmalara yer tahsis edilsin.
* OSB'lerde çalışan personel için konteyner kent kurulsun ve her fabrika arazisine ihtiyaç kadar konteyner temin edilsin.
* Bölgedeki teşvikler hasar derecesine göre ayrışsın.
UZUN VADELİ KREDİ LAZIM
* Sanayi tesislerine ve esnafımıza kredi limiti firma bazlı değerlendirmek üzere (Kalkınma Bankası, Yatırım Bankası ve Merkez Bankası kaynaklı) faizsiz 3-5 yıl ödemesiz 10 yıl vadeli Yatırım Avans Kredisi verilsin.
* 2023 yılı itibariyle ödenecek mevcut kredi ödemelerinin dondurularak, kredi takviminin 3 yıl kaydırılarak 2026 Mart ayından itibaren faizsiz şekilde tekrar başlatılsın.
* Tekrardan çalışamaz hale gelen, yıkılan büyük ve küçük esnafın işten çıkarmak zorunda olduğu çalışanların ihbar ve kıdem tazminatları karşılansın.
GÜÇLENDİRİLMİŞ 6. BÖLGE DESTEĞİ İSTİYORLAR
* Kahramanmaraş'ın depremden 1. derece etkilenen ilçelerine bölgeden daha üst "afet özel bölge ilan edilip" 6. bölge teşviklerine ilaveten destekler verilsin.
* Bölgede faaliyet gösteren firmalarımıza 2022 ve 2023 yılı kurumlar ve gelir vergisi muafiyeti verilsin. 2024 ve 2025 yılı geçici vergi, kurumlar ve gelir vergisinde %50 indirilsin.
* Enerji Endüstri Bölgeleri kurulsun. Bunun için Elbistan’a 38 bin dönüm saha tahsis edilmeli.
* Şehrimizde bulunan firmaların devreden KDV alacakları nakit olarak ödensin .
* Bölgede faaliyet gösteren firmalara 2023-2025 yılları için %50 enerji (elektrik-doğalgaz) teşvik sağlansın.
* Çınarlı Atış Alanının acil olarak tahsis işlemi tamamlanmalı.
SİGORTA YÜKÜMÜZ HAFİFLETİLSİN
* Deprem poliçelerinde bulunan % 20+2'lik muafiyetin hazine tarafından karşılansın.
* Poliçe kapsamında, sigorta şirketinden alınacak tazminat gelir vergisi muafiyetine alınsın.
* Sigorta kapsamına alınmamış veya sigortasını yenileyememiş inşaatı devam eden hasar görmüş sanayi tesisleri için hibe ve kredi desteği verilsin.
* Afet sonrası süresi biten sigorta poliçeleri 6 ay otomatik olarak uzatılsın.
Bölgenin ihracat üssüydü
- Türkiye'nin önemli sanayi merkezleri arasında yer alan Kahramanmaraş, 2022'de 1 milyar 464 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirerek, ihracatçı iller arasında 17'nci sırada yer aldı. Kahramanmaraş, dondurma, iplik, metal mutfak eşyaları, kumaş, kağıt ve çimento üretimiyle Türkiye'de öne çıkıyor. Geçen yıl 134 ülkeye ihracat yapılan kentten en fazla ihracat İtalya, Almanya, Mısır, Fas ve Portekiz'e gerçekleştirildi. İhracatın yüzde 67'ye yakınını tekstil oluşturuyor. En çok ihracat artışı sağlayan sektörler; kağıt, çimento, hububat, bakliyat, makine ve aksamları oldu.
İşçilere özel teşvikler verilmeli
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Mustafa Buluntu, depremin ardından Kahramanmaraş’taki en büyük problemin iş gücü olduğunu söyledi. Taleplerini Yeni Şafak’a değerlendiren Buluntu, “Buradaki birinci problem barınma. Nitelikli iş gücü lazım. Çalışanları bir şekilde tekrar buraya getirmemiz gerekiyor. Şehir 500 bine yakın göç verdi ve bu üretimi durdurdu. Memur-Kamu çalışanlarına özel teşvikler verilmeli” dedi. Firmaların şu anda tüm faaliyetlerinin durduğunu vurgulayan Buluntu, “Hepsi borçlu çünkü son yıllarda büyük yatırımlar yaptılar. Hasarlı binalara giremiyoruz. Muhasebecilerin olduğu binalar çöktü ve evrak, arşiv her şey yok oldu. Borcumuzun da alacağımızın da ne kadar olduğunu bilemiyoruz. Binadan bir tek kasamı çıkarabildim” ifadelerini kullandı. Buluntu, Maraş’ın büyük bir üretim merkezi olduğunu ve bine yakın sanayi kuruluşunun olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Türkiye’nin ihtiyacı olan pamuk ipliğinin yüzde 55’i Maraş’ta üretiliyor. Çok büyük bir tekstil şehri. Yabancı müşteri de şu anda bizi bekliyor ama 1-2 hafta daha bekler sonra başka pazara gider. Burada işçilerin tekrar şehre döneceği şartlar oluşturulmalı ve üretime başlamalıyız. Aksi halde yapılacak konutlar da boşa gider. Kent küçülür ve üretim çöker. Sanayicilerimiz hiçbir yere gitmedi buradalar ama psikolojik olarak çökmüş vaziyetteler.”
Çifte maaşla personelleri geri çağıralım
- Kahramanmaraş Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Narlı, depremin ardından kenti terk eden çalışanların geri gelebilmesi için çifte maaş önerisinde bulundu. Narlı, şunları kaydetti: “Bu şehri hızla ayağa kaldırmamız gerek. Kahramanmaraş’ı tekrar Kurtuluş Savaşı’nda olduğu gibi mücadele edip ayağa kaldırmamız lazım. Cumhurbaşkanımız ile 20 iş adamı bir araya geleceğiz. İşçilerimize bir maaş biz bir maaş devlet versin diyeceğiz. Enerji maliyetinin yüzde 50’sinin karşılanmasını istiyoruz. 6. bölgeye özel statü verilmesini talep ediyoruz. Özel sektörde 200 bin kişi çalışıyor. Bunun 140 bini tekstil, 40 bini çelik, 20 bini de kuyumculuk ve ayakkabı sektörlerindeydi. Kahramanmaraş’ta en az 500 işletme var. Şu anda Organize Sanayi Bölgesi’nde iş başı yapan yok. Ben ilk olmak istiyorum. Oradaki 5 makineyi üretime başlatacağım. 5 makine bizim işlerimizin sadece 20’de biri. Yabancılar bile fabrikamızda işlerimizin aksamaması için desteğe geldiler.”
Destekler doğru adrese gitmeli
Kipaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Kahramanmaraş TSO Meclis Başkanı Mehmet Hanefi Öksüz, bin yılda bir görünen felaket yaşadıklarını ve faturanın çok ağır olduğunu söyledi. Öksüz, “Biz 8 sektörde 14 bin kişiyi istihdam ediyoruz. Tekstil, çimento, kağıt, enerji, plastik gibi sektörlerde faaliyet gösteriyoruz. Depremin faturası çok ağır. Fabrikalarımız depremden etkilendi ve hasar gördü. İnsanlarımızın birçoğu evinden, işinden ve canından oldu. Evlerimizi, fabrikalarımızı işçilerimize açtık. Devletin derhal, insanların yaşayabileceği bir uydukent yapması gerekiyor. İşçiler konteynerlerde yaşamak istemiyor” diye konuştu. Deprem bölgelerine yapılacak desteklerin ilçe bazlı olması gerektiğini ifade eden Öksüz, “Başka şekilde bu iş olmaz. Adana ve Antep de zarar gördü ama bizdeki yıkım çok daha büyük. Hatay’da sanayi tesisi yok fakat birçok bina yıkıldı. Yardımlar ve destekler zarar gören yerlere göre belirlenmeli. Bunların doğru adrese gitmesi de çok önemli. Ayrıca okulları açmalı, normal hayata bir an önce dönmeliyiz” dedi.
