Dünya Gıda Günü’nde, gıda israfına karşı bilinçlenmek ve geleceğe umutla bakmak için adımlar atıyoruz. Bayat ekmekten sebze kabuklarına kadar Anadolu’nun hünerli elleriyle hazırlanan tarifler, organik tarım ve doğru sulama yöntemleri hem ailemizi hem de dünyayı koruyabilir. Yenilikçi tarifler ve alternatif besinlerle sağlıklı ve bereketli beslenme hem sofralarımızı zenginleştiriyor hem de çocuklarımıza güvenli bir gelecek bırakmamızı sağlıyor.
12 Ekim’de (bugün) Dünya Gıda Günü kutlanacak. Dünya Tarım Örgütü’nün kuruluş yıldönümü olan bugünde, gündemimiz gıda krizi. Çevre kirliliğine bağlı olarak gelişen küresel ısınma, iklim krizi, savaşlar ve buna bağlı olarak gelişen göç, bütün insanlığın geleceğini tehlikeye atacak bir noktaya geldi. Bugün Gazze’de İkinci Dünya Savaşı’nda kullanılandan on kat fazla radyasyon kaynağı bombanın kullanıldığı biliniyor. Elbette bu bombaların yaydığı radyasyon, sadece Gazze’yi etkilemiyor. Kara, deniz ve hava yoluyla bütün Akdeniz ülkelerini tehdit altında bırakıyor. Bir soykırımın uzun vadeli etkileri olarak karşımıza çıkan bu büyük sorun, insan bedeni kadar toprağı, suyu dolayısıyla gıdayı da zehirliyor.
Bir milyar kişiyi doyurabilecek kadar gıdayı israf ediyoruz
Sadece Gazze değil, Ukrayna’daki savaşta, gıda güvenliğini tehdit etmeye devam ediyor. Dünyada, en çok tarım ürünü üreten ülkeler sıralamasında ilk beşe giren Ukrayna, Avrupa kadar Afrika ve Arap ülkeleriyle de tahıl, ayçiçeği ticareti yapıyordu. Arzın azalması, buğday ve ayçiçeği dolayısıyla yağ ve un fiyatlarında ciddi artışa neden oldu ve savaş sürmeye devam ederse ya yeni bir tedarikçi olarak Hindistan buğdayları dünyaya yayılacak veya mevcut buğdayın fiyatı daha da artacak. Fiyatlarda görülen dünya çapındaki artış, artan kuraklıkla da birleşince, et miktarı azalıyor ve artık ne yediğimiz kadar, hangi bedelle yediğimiz de önem taşımaya başlıyor. Bütün insanlık olarak birlikte, savaşlara karşı durmamız, sadece insanlık onurunu korumak adına yapılan romantik bir eylem demek değildir, aynı zamanda çocuklarımızın tok olacağı bir geleceği talep anlamını taşıyor. Her ne kadar pahalı olsa da biz henüz dünya genelinde yaşanan büyük kıtlıkla yüzleşmedik. Gerçek şu ki birçok ülkede yeterli gıda bulunmuyor. Araştırmalara göre israf ettiğimiz, çöpe döktüğümüz tüm gıdalar yenebiliyor olsaydı, sadece bir günde bir milyar insan daha doyabilirdi. Bütün insanlık olarak, her gün bir milyar kişiyi doyurabilecek kadar gıdayı israf ediyoruz. Hükumetler, dernekler ve sosyal sorumluluk adına görev alan gönüllüler, geri dönüşüm, atıksız mutfak üzerine sürekli çalışıyor. Fakat aslolan, evdekilerin, yani bizim çabalarımız olacak.
Etin alternatifi sadece yapay et değil
Türk mutfağında bayat ekmekten, sebze kabuklarına birçok malzemeyi geri dönüştüren tarifler var. İsraf hem dinimiz hem de kültürümüzde yasaklanmış, ayıplanan bir davranış. Artık hünerlerimizi konuşturmalı hem ailemizin hem de dünyanın geleceğini koruyabilmek için daha tutumlu beslenmeliyiz. Küresel anlamda artık yapay et, yemek kitaplarında yerini almaya başladı, soya eti uzun zamandır ete alternatif olarak üretiliyor. Doğal eti koruyabilmenin yolu da organik tarımdan ve çevre sağlığından geçiyor. Daha çok orman, daha az kirlilik, daha az tarım ilacı ve doğru sulama, tasarrufla birleşerek bizi kurtarabilir. Görünen o ki son dönemeçteyiz. Bugüne kadar çokça geri dönüşümlü ve tasarruflu yemek tarifleri verdim. Anadolu’nun hünerli elleri daha da iyisini ortaya koyacaktır. Bugün, etin alternatifinin sadece yapay et olmadığını söylemek isterim. Mantarlar, yumurta ve kurubaklagillerle protein ihtiyacını karşılayacak yemekler yapmak da mümkündür. Bugün, yenilikçi tariflere odaklanmak istiyorum. Sağlıklı, bereketli bir hafta sonu dilerim.
Mercimekli mantarlı köfte
1 su bardağı kırmızı mercimek
150 g kültür mantarı
1 küçük soğan
2 diş sarımsak
½ çay kaşığı kimyon
½ çay kaşığı kekik
2 yemek kaşığı yulaf unu
Tuz, karabiber
1 yemek kaşığı zeytinyağı
Mercimeği kaynar suda yumuşayana kadar haşlayıp, süzelim ve soğumaya bırakalım. Mantarları çok ince doğrayalım ve yüksek ateşte soteleyelim. Soğanları rendeleyelim ve sarımsakları ezelim. Mercimek, sotelenmiş mantar, soğan, sarımsak ve baharatları bir mutfak robotuna koyup hafifçe ezelim ama dokulu kalmasına dikkat edelim. Karışıma yulaf ununu ilave edip , gerekirse mercimeği haşladığımız sudan çok az ekleyerek yoğuralım. Zeytinyağını da ekleyip dinlendirelim. Elde ettiğimiz hamurdan küçük köfte topları yapalım. Tavada ya da 180 derece ısıtılmış fırında dış yüzü kızarana kadar pişirelim. Afiyet olsun.
Mantarlı yumurta
4 yumurta
100 g kültür mantarı
1 yemek kaşığı zeytinyağı
1 diş sarımsak
Bir tutam kekik
Tuz, karabiber
Mantarları doğrayalım, sarımsağı ezelim, kekik ilave edip zeytinyağı ile orta ateşte soteleyerek kavuralım, tuz ve karabiberi ilave ederek suyunu çekene kadar pişirelim.
Yumurta aklarını bir çırpıcı ile köpük olup mikserin ucundan akmayacak katılığa gelene kadar çırpalım.
Fırın tepsisine yağlı kağıt serelim ve çırptığımız yumurta aklarını tepecik şeklinde yerleştirelim.
Her yumurta akı tepeciğinin ortasında küçük bir çukur açıp, içine sote mantar karışımından koyalım.
Önceden 200 °C’ye ısıtılmış fırında yaklaşık 5–7 dakika, üstler hafif altın sarısı olana kadar pişirelim.
Fırından çıkardıktan sonra yumurta sarılarını dikkatli şekilde tepeciklerin üstüne yerleştirelim. Tekrar beş dakika sıcak fırında bekletelim.
Sıcak servise alalım. Afiyet olsun.
