PROTEİN TOZU ZARARLI MI?
Eğitmenler protein tozunun doğru kullanıldığında zararlı olmadığını öne sürüyorlarken doktorlar protein tozu kullanımını önermiyorlar.
- "Toplulumuzda protein tozu hakkında olumsuz bir bilinçlenme var. Bu insanların spordan bir nebze de olsa uzaklaştırıyor. Protein tozu, sadece besin desteğinden ibaret bir şey. Öte yandan, tavsiye ederim de demiyorum, bu kişisel bir tercihtir. Ama kesinlikle zararlı değil. Protein tozu denilen şey, peynir altı suyudur. Yani bir süt ürünüdür. Kimyasal bir şey değil, doğal bir ürün. Bu yüzden ilaç değildir. Yanlış anlaşılan konu da bu, protein tozları, ilaçla karıştırılıyor. Kısırlık yapar gibi kanılar var. Protein tozları ile alakalı böyle bir durum söz konusu değil. Bu konuda ayırt edilmesi gereken şey, sporcuların kullandığı ilaçlar ile protein tozlarının farklı şeyler olduğudur. İlaç kullanımı, ancak bu işi meslek edinmiş insanlar için anlayış ile karşılanabilir. Çünkü bu işten para kazanıyorlar. Ancak ciddi zararları olan bir ürün. İlaç kullanımını tabi ki tavsiye etmiyoruz. Protein tozu, spor yapan kişiye sadece besin değeri konusunda bir kazanç sağlar. Görünüş olarak yalnızca uzun vadede ufak da olsa bir katkı sağlayabilir. Ancak ilaç ile mucizevi bir vücuda sahip olunabilir. Bununla birlikte ciddi riskleri ve zararları da vardır. İlaçları tabii ki önermiyoruz" şeklinde konuştu.
BİLİNÇSİZ 'WHEY PROTEİN" KULLANIMI KISIRLIĞA YOL AÇABİLİR
Erzurum'daki Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans öğrencisi Ersan Turan'ın hazırladığı bitirme tezi sonucunda, vücut geliştirme salonlarında kullanılan whey protein tozunun bilinçsiz tüketimi halinde kısırlığa yol açabildiği belirlendi. Tokatta oturan dünya eski kick boks şampiyonu Ersan Turan, yüksek lisans yaptığı Erzurum Atatürk Üniversitesinde bitirme tezi hazırladı. Turan, tezinde daha çok sporcuların kas kütlesi oluşturmak için kullandığı ve vücut geliştirme salonlarında bulunan, peynir mayalanması sırasında oluşan peynir altı suyu kullanılarak imal edilen whey protein tozunun testisler üzerindeki etkisini ele aldı. 'Egzersiz modeli oluşturulan deney farelerinde whey proteini kullanımının testis dokusu ve sperm üzerine olan etkileri' adını verdiği tez çalışmasını Atatürk Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yunus Öztaşyonar, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Fikret Erdemir ve 6 kişilik ekip ile yürüttü.
ÇALIŞMA 1 YIL SÜRDÜ
- Tokat'ta Gaziosmanpaşa Üniversitesi'nin Deneysel Tıp Araştırma Biriminde yürütülen çalışmada 21 deneysel fare kullanıldı. Deneysel fareler, 'kontrol grubu', 'whey proteini verilen grup' ve 'egzersizle birlikte whey protein verilen grup' olarak 3'e ayrıldı. Bu gruplardan 'egzersizle birlikte whey protein verilen' gruptaki deneysel farelere su içerisinde iki ay boyunca egzersiz yaptırılıp aynı zamanda whey protein tozuverildi. İkinci ayın sonunda bu gruptaki farelerin testis yapısı incelendi. Yapılan inceleme sonrası deney farelerinin testis ve sperm yapısında histolojik ve fizyolojik bozulmalar olduğu tespit edildi. Çalışma sonrası hazırlanan tezde, sporcuların çoğunun kullandığı whey proteintozunun mutlaka uzman kontrolünde ve yeterli dozajda kullanılması gerektiği belirtildi. Ayrıca bilinçsiz kullanılması durumunda testis ve spermlerde oluşan hasar sonucunda kısırlığa kadar varabilen sonuçlara neden olabileceğine dikkat çekildi.
YUMURTA TOZDAN DAHA UCUZ VE SAĞLIKLI
Habertürk'ün haberine göre; Her besindeki protein miktarı farklı. Daha somut örnekleştirelim; 100 gramlık bir balık, tavuk ve hindi etinde 20 gram protein bulunuyor. Kırmızı etlerde daha farklı, 100 gram dana etinde 22, koyun etinde 16, pastırmada 30 gram protein bulunuyor. Ancak kaliteli proteini zahmetli ve maliyetli yemeklerde aramaya gerek yok. Anadolu Sağlık Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Ulaş Özdemir, yumurtanın en iyi protein deposu olduğunu söylüyor. Yapısında tamamı sindirilebilen yumurta aminoasit örtüsünün, anne sütüne oldukça yakın olduğunun altını çiziyor. 1 yumurtada 6 gram protein var. Sporcuların sabah kahvaltılarında en az 5 yumurta yemesi de ondan. Bitkisel yiyeceklerdeyse, 100 gram kuru fasulye ve mercimekte 20-25 gram protein bulunuyor. Ancak insan vücudu bitkisel proteinin tamamını kullanamazken hayvansal proteinlerin neredeyse tamamını kullanabiliyor. Ondan hayvansal besinler daha önemli...
DOKTORLAR HEMFİKİR: KULLANILMASIN
- Peki protein tozu kullanmak zararlı mı? Bu konuda doktorlar neler diyor? Birçok doktoru aradık, araştırmalarını okuduk. Farklı birimlerdeki uzman hekimler protein tozlarına karşı mesafeli... İşte görüşler:
DOKTORLARDAN PROTEİN TOZU AÇIKLAMASI
- Obezite ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya: “Günlük protein ihtiyacının fazlası vücuttan atılırken kalsiyum çekiyor. Bu da kemik erimesine, karaciğerde yağlanmaya, kalp hastalıklarına, böbrekte patoloji varsa böbrek hastalığına sebep oluyor.”
- Türk Nefroloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Siren Sezer: “Kalp büyümesine yol açabilir.”
- Diyetisyen Müge Başer: “Vücuda doğal protein kadar yarar sağlayamaz.”
- Acıbadem Fulya Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Spor Hekimi Prof. Dr. Tolga Aydoğ: “Protein tozu ağır spor yapan, genellikle profesyonel düzeyde kişilerin kullanması gereken besin takviyesi. Çünkü bu kişilerde günlük alınması gereken protein miktarı normal insanların 1.5-2 katıdır. Ama alınan protein tozunun markası ve cinsi çok önemli. Bazen bu ürünlerin içinde bilerek veya bilmeyerek doping kabul edilen, ‘performansı artırıcı vücuda zarar veren’ maddeler var. Dolayısıyla alırken tekrar tekrar düşünülmeli. Her birey ve sporcu doğru beslenmeli, bu konuda doktorlardan, diyetisyenlerden destek almalı. Ama her sporcunun protein tozu kullanması gerekmiyor.”
- Spor Hekimi Dr. Hikmet Yücel: “Protein tozları, bazı şahıslarca steroide geçiş için basamak olarak kullanılıyor. Bir spor hekimi olarak, reçetesiz ve kolay ulaşılabilir ek besinlere karşıyım.”
- Yrd. Doç. Dr. Abdullah Şumnu: “Protein tozlarını ve fazla protein tüketimini böbrekler açısından terazinin aynı kefesine koyabiliriz.”
- Cerrahpaşa Nefroloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Meltem Pekpak: “Protein tek başına alındığında vücut tarafından yakıt olarak kullanılır ve amacına ulaşamaz, kas yapımı olmaz. Böbrek hastalıklarına da yol açabilir. Bol su tüketmeli.”
- Spor Yaralanmaları ve Spor Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Emin Erdil: “Özellikle hobi olarak vücut geliştirme sporu ile uğraşan bireylerin ek olarak protein tozu veya başka bir ürün kullanmaları yerine yüksek protein içeren diyet uygulamaları sağlık açısından daha doğrudur.”
