Hepimizin çocukluğundan kalma bir alışkanlıktır, bitkilerle tedavi. Öksürük mü başladı? Hemen bal, karabiber, tarçın karıştırılır bir kaşık yutulur. Boğazınızın yanmasını önemsemeyin! Yanarsa bilin ki bu size iyi gelecek demektir. Ya da anjin mi oldunuz? Yarım limonu sıkıp suyunu için. Anjinden eser kalmaz… Son zamanlarda da bitkilerden her türlü faydalanmaya başladık. Zayıflamak için, ödem atmak için, diyabet için derken çaylarını içiyoruz.
Dünya genelinde binlerce yıldır kullanılan çayların sağlık için birçok fayda sağladığı biliniyor. Yapılan çok sayıda çalışma da bunun doğruluğunu ispatlıyor. Bu çalışmaların ortak sonucu ise bitki çaylarının kanser hastalıklarına, kalp hastalıklarına ve şeker hastalığına karşı fayda sağladığı konusunda birleşiyor. Diyetisyen Sanem Apa, 'Doğru bitkiler ile yapılmış çay, kolesterol seviyesini düşürürken rahatlatıcı etkisi ile de beyinsel işlevleri destekler. Ayrıca özellikle son yıllarda bitki çaylarının vücut ağırlık denetimi ve vücut ağırlık kaybı konusunda da olumlu etki yarattığını gözlemliyoruz' diye belirtiyor.
Diyetisyen Apa ile çayların gizemli etkilerini konuştuk.
Hamilelik döneminde kesinlikle içilmesi gereken çaylar hangileri?
Anne adaylarının hem kendilerini hem de büyüyen bebeklerini doğru bitki seçimleri ile rahatlattıkları ve hamilelik sürecinin rahat geçmesini sağladıklarını biliyoruz.
Sakinleştirici ve ferahlatıcı özelliği vardır. Emzirme döneminde süt yapımını artırır.
Anne adaylarının rahatlayarak rahat uyumalarına yardımcı olur. Annelerin hazımla ilgili şikayetleri bu dönemde artabiliyor. Bunun için melisa çayı tüketebilirler. Böylece hazmı düzenleyerek gaz şikayetlerini azaltabilirler.
Halsizliğe, bitkinliğe iyi gelir. Rahatlatır, yatıştırıcı etkisi vardır. İçerisine limon ve elmayı kabukları ile koyarak hazırlayacağını ıhlamur bağışıklık sisteminizi de güçlendirir.
Gaz ve ağrı gidericidir. Anne adaylarının hem hamilelikleri süresince hem de doğum sonrası gaz şikayetlerinin azaltılmasında en çok kullandığımız çaydır. Sindirimi düzenler, heyecanı ve gerginliği azaltır.
Gergin sinirlere sahip anne adaylarının tüketmesi gereken çayların başında gelir. Çünkü sinirlere iyi gelir. Hamilelik sürecinde zaman zaman oluşan sancıları azaltır, gaz giderir.
Zayıflamak isteyenlere 8 öneri
Yüksek oranda C vitamini içerir. İçerdiği antioksidanlarla bağışıklık sistemini güçlendirir. C vitaminin bağışıklık sistemini güçlendirerek metabolizmayı hızlandırıcı buna bağlı olarak da yağ yakıcı özelliği vardır. Metabolizmayı hızlandırması ile iştahı bastırarak kilo kaybına yardımcı olur.
Ağırlık kaybına yardımcı olduğu bilinen çayların başında gelir yeşil çay. Yağ yakar ve metabolizma hızına destek sağlar. Yeşil çay yağ yakımını, yağ hücrelerindeki glikozun hareketini durdurarak sağlar. İdrar söktürücüdür. İdrar söktürücü özelliğinden dolayı zayıflama amaçlı kullanılır.
İçeriğindeki kateşinler, metabolizma hızında artış sağlar. Bu madde hem vücudun yağ üretimi üzerinde baskılayıcı etki hem de mevcut yağın parçalanmasını sağlayıcı etki yaratıyor. Gün içinde içilen 2- 3 fincan beyaz çay 1 ay sonunda bel çevresinde 1- 2 cm incelmeye neden olur.
Yine son yıllarda sıklıkla kullanmaya başladığımız funda yaprağı böbrek çalıştırıcı ve idrar söktürücüdür. Piyasada bulunan birçok zayıflama çayının içerisinde bulunur. Yemeklerden sonra içilirse yağların eritilmesinde yardımcı olur.
Termojenik etkiyi artırarak yağ yakımı üzerinde etkili olduğu yapılan onlarca çalışma ile de desteklendi. Yağ yakması haricinde uzun süre tokluk hissetmenize de neden olur. Bu da gün içerisinde fazla kalori almanızı azaltır ve ağırlık kaybetmenize yardımcı olur.
Maydanoz çayına oranla idrar söktürücü etkisi daha azdır ancak özellikle bulaşıcı hastalıkların yaygın olduğu kış aylarında vücudu güçlendirerek hastalıklara karşı korur. Bağışıklık sistemi güçlü olan kişinin metabolizması da iyi çalışacağından mutlaka özellikle kış aylarında tüketilmeli.
En bilinen ödem söktürücülerin başında kiraz sapı çayı gelir. Kiraz sapları ürik asit ve ürat tuzlarının vücudumuzdan atılması için etkilidir. Romatizma ve gut hastalıkları ile eklem kireçlenmesi ve damar sertliğinin tedavisi için de kullanılır. Ancak yine sağlık problemi olan kişilerin diyetisyen ve doktorlarına danışmadan tüketmemeleri doğru olacaktır.
Antioksidan kapasitesi yüksek zerdeçalın çayını içerek gaz şikayetlerinizi önlerken, sindirim sisteminizin iyi çalışmasını da desteklersiniz. Ayrıca ödem söktürücü özelliğinden de faydalanabilirsiniz. İltihap giderici, gaz ve idrar söktürücüdür, karaciğeri güçlendirdiği ve karaciğerden toksinlerin atılmasına yardım etmesi nedeniyle dolayı karaciğer için yararlıdır.
Çay, anti-kanser, anti-enflamatuar ve antioksidan etkilere sahip olan kimyasal maddeleri- polifenolleri içerir. Siyah çay da kafein içerir ancak yapılan birkaç çalışmada, yeşil çay ve oolong çay kullanılarak HbA1c, LDL-kol, total kolesterol ve kan glikoz düzeylerinin azaldığı gösterilmiştir. Siyah çay daha fazla miktarda polifenol içermesine rağmen, yeşil çay tüketimi tip 2 diyabet gelişme riskini azaltabilir.
Adaçayının birçok tıbbi kullanım alanı vardır. Bunlardan birisi de vücudunuzun insülin kullanımı üzerine pozitif etkisinin olmasıdır. Çalışmalar, diyabet hastalarında adaçayının insülin etkinliğini arttırma yeteneğine sahip olduğunu göstermiştir. Diyabet kontrolünde etkili bir yardımı olması ile birlikte adaçayının ayrıca karaciğer fonksiyonu üzerine de pozitif etkisi olduğu bilinmektedir. Ayrıca adaçayının sakinleştirici etkisi ile özellikle strese bağlı yükselen insülin seviyesini olumlu yönde etkilediğinden kullanılabilir.
Özellikle krom içeren çayların kan şekerinin hızla artmasını engelleyerek tatlı ataklarını önlediğini biliyoruz. Bu nedenle mutlaka tercih edilmesinde fayda olacaktır.
Son yıllarda yapılan çalışmalar tarçın tüketimi ile kan şekeri seviyesinin regüle olduğunu göstermektedir. Tarçın hipoglisemiyi önler. Ayrıca midenin boşalma hızını geciktirerek acıkmayı engeller. Özellikle her gün 1 çay kaşığı kadar tarçın veya 1- 2 fincan tarçın çayı tüketimi ile 40 gün sonunda ortala kan şekeri seviyesi üzerinde % 15 düşüş olduğunu gösteren çalışmalar vardır. Vücut direncini artırır. Sindirim sistemine de destek olur.
Günde 3 fincandan fazla içmeyin
Kontrolsüz olarak uzun süre kullanılan bu çaylar karaciğeri yıpratarak enzimlerin yükselmesine sebep oluyor. Bitki çayları zehir etkisi gösterebileceğinden kanser gibi kronik rahatsızlığı olan veya sürekli ilaç kullanan kişilerde tedaviyi olumsuz yönde etkiliyor. Bitki çaylarının tıpkı ilaç gibi düşünülmesi, günde 3 fincandan fazla içilmemesi gerekir. Bu oran hemen hemen tüm şifalı bitkiler için aynıdır çünkü her şeyin azı karar çoğu zarardır mantığı ile hareket etmek gerekir. Gereğinden fazla miktarda alınan bitki çayları, kişinin bazı kan değerlerinde yükselmelere neden olarak rahatsızlıklara yol açabilir.
Bitki çaylarının gün içinde fazla tüketimi ishal, su ve elektrolit kaybına neden olur. Böbreğin yorulmasına ve böbrek faaliyetlerinin yavaşlamasına sebep olabilir. Vücutta fazla birikimi bir çok sağlık sorununa yol açabilir. Bu nedenle herhangi bir sağlık sorunu olan bireyler doktorlarına sormadan bitki çaylarıyla tedavi yöntemine başvurmamalıdırlar.
