Tahran'da karanlık saldırı

Saldırının ardından büyükelçilik binası polisler tarafından korumaya alındı. Bina tahliye edilmeye başlandı.

Kafkaslar’da İran’ın Azerbaycan’a yönelik izlediği politika nedeniyle yükselen tansiyona bir de saldırı krizi eklendi. Azerbaycan’ın İran’ın başkenti Tahran’da bulunan büyükelçiliği saldırıya uğradı. Olayda güvenlik amiri şehit olurken iki görevli yaralandı.

Alçak saldırı dün yerel saatle 08.30 sularında yaşandı. Büyükelçilik binasına Kalaşnikof silahla giren saldırgan, binayı yaylım ateşine tuttu. Saldırıda büyükelçilik güvenlik amiri Orhan Askerov hayatını kaybederken 2 güvenlik görevlisi de yaralandı. Saldırgan yapılan müdahale ile yakalanarak etkisiz hale getirildi.

ELİNİ KOLUNU SALLAYARAK GİRDİ

Saldırganın büyükelçilik binasına giriş anı. Elindeki uzun namlulu silahla içeri girerken, güvenlik kulübesindeki İranlı askerin hiç dışarı çıkmaması dikkat çekiyor.

Azerbaycan Büyükelçiliği olayın ardından güvenlik kamerası görüntülerini yayınladı. Büyükelçiliğin içindeki ve dışındaki kameraların çektiği görüntülerde, silahlı saldırganın geldiği arabanın elçilik binası önündeki arabaya çarparak durduğu, silahıyla elini kolunu sallayarak içeri girdiği ve içeride bulunan 3 güvenlik görevlisine ateş açtığı görülüyor. Güvenlik görevlilerinden birinin açılan ateş sonrasında yere yığıldığı, diğer görevlinin ise saldırganın üzerine atlayarak etkisiz hale getirmeye çalıştığı da görüntülerde yer alıyor.

YALAN SÖYLEDİLER!

Olayın ardından Tahran Emniyet Müdürü Hüseyin Rahimi ilk açıklamasında, saldırganın kimliğini gizleyerek, “Saldırgan 2 küçük çocukla binaya giriyor. İlk belirlemelere göre saldırıyı şahsi ve ailevi sorunlar nedeniyle düzenlediği belirlendi” ifadelerini kullandı. Ancak görüntülerde Kalaşnikof ile hızlıca arabadan inen saldırganın yalnız olduğu görülüyor. Yalanı ortaya çıkan Rahimi’nin hükümet tarafından apar topar görev yeri değiştirildi. Yakalandığı açıklanan saldırgan ise skandal şekilde saatler sonra İran devletinin kontrolündeki televizyona çıkarıldı ve röportaj yapıldı. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ise, Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne gerçekleşen saldırıyı kınayarak olayın kapsamlı bir şekilde araştırılması talimatını verdi.

Saldırganın binanın içine girer girmez hedef gözetmeksizin yaylım ateşine başladığı görülüyor.

KAMPANYANIN SONUCU

Azerbaycan, daha önceki dönemlerde tehdit girişimleri olduğunu ve bu konuda gereken önlemlerin alınması konusunda İran yönetimini uyardıklarını açıkladı. Gereken hassasiyetin gösterilmemesinin ağır sonuçlarının yaşandığı açıklandı. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, “İran tarafının, büyükelçiliğin bulunduğu ülke olarak, Viyana Diplomatik İlişkiler Sözleşmesi’nden doğan büyükelçilik ve çalışanlarının güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekiyordu” dedi. Azerbaycan, daha önce de İran’daki diplomatik misyonlarına yönelik tehdit girişimleri olduğunu, bu tür durumların önlenmesi ve güvenliklerinin sağlanması için tedbir alınmasının İran’a sürekli iletildiği belirtildi. Azerbaycan bu hatırlatmayı Dışişleri Bakanlığı’na çağırdığı İran’ın Bakü Büyükelçisi’ne de yaptı.

Saldırganın güvenlik amiri Orhan Askerov’u vurduğu görülüyor.

ELÇİLİK TAHLİYE EDİLİYOR

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade de yaptığı açıklamada, “Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği çalışanları ve aileleri tahliye ediliyor. Büyükelçiliğin faaliyeti durduruluyor. Halihazırda tahliye çalışmaları yapılıyor. Büyükelçiliğin tekrar ne zaman faaliyete başlayacağı bilinmiyor. Bu, tamamen kapatılma anlamına gelmiyor” dedi.

TANSİYON YÜKSELTEN ADIMLAR

İran ve Azerbaycan’ın ikili ilişkileri son dönemde özellikle Dağlık Karabağ meselesi nedeniyle gergin. Ancak iki ülke arasındaki gerginliğin asıl sebebi İran ve Ermenistan’ın yakın ilişkisi olarak ön plana çıkıyor. İran’ın iki yıl önce Dağlık Karabağ’ın işgalden kurtarılması sırasında Ermenistan’a yakın bir politika izlemesi taraflar arasındaki gerilimi artırdı. Devam eden süreçte ise İran, geçen ekim ayında Azerbaycan sınırı yakınlarında bir askeri tatbikat başlatarak, Azerbaycan’a gözdağı vermeye çalıştı.

BASIN HEDEF GÖSTERİYOR

Azerbaycan’ın İsrail ile yakın ilişkileri de iki ülke arasında başka bir sorun olarak öne çıktı. Azerbaycan’ın İsrail’le silah ve askeri anlaşmalar yapması ve son olarak Tel Aviv’e büyükelçi ataması İran’ın tepkisine neden oldu. Azerbaycan’ın Ermenistan’dan hakkı olan toprakları geri almasından rahatsız olan İran, Ermenistan’a desteğini azaltmadı. Bu durumda İran, geçen sene ekim ayında Azerbaycan’ı Nahçivan’a bağlayacak Zengezur Koridoru’nun öngörülen güzergahı yakınlarında yer alan Ermenistan’ın Kapan kentinde başkonsolosluk açtı. Azerbaycan’ın Karabağ zaferini hazmedemeyen Tahran yönetimi, Bakü’nün Ankara ile yakınlaşmasına da karşı çıkıyor. Azerbaycan, İran basınında da sürekli hedef gösteriliyor.

ALTI AYDA BEŞ SALDIRI!

Azerbaycan’ın Paris Büyükelçiliği’ne 20 Eylül 2022’de yapılan saldırı.

Son 6 ayda, ABD ve AB’nin desteklediği Ermenistan yönetiminin ve İran’ın Azerbaycan’ı hedef alan gerilimi artırma politikalarında artan ivmeye paralel olarak, Azerbaycan’ın farklı ülkelerdeki dış temsilciliklerine yönelik saldırıların arttığı ve sıklaştığı görülüyor. Bu saldırılardan ilki 4 Ağustos 2022 tarihinde, Azerbaycan’ın Londra Büyükelçiliği’nde gerçekleşti. İran bağlantılı olduğu iddia edilen bir dini grup büyükelçilik binasına girerek vandalizm eyleminde bulundu, binanın balkonuna bayraklar astı ve radikal sloganlar attı. İngiliz güvenlik güçlerinin baskından sonra tepki verdiği olayda can kaybı ya da yaralanma yaşanmadı. Bu baskından bir ay sonra, 16 Eylül 2022’de Lübnan’da yaşayan Ermeni diasporasına bağlı kişiler, Azerbaycan’ın Beyrut Büyükelçiliği’ni hedef alan bir saldırı düzenledi.

PKK PAÇAVRALARIYLA BASTILAR

Bu saldırıyı 20 Eylül 2022’de Azerbaycan’ın Paris Büyükelçiliği’ne yapılan saldırı izledi. Paris’teki büyükelçilik kalabalık bir Ermeni grup tarafından basılmak istendi. Ermenistan bayrağı ve PKK terör örgütü paçavrası taşıyan grup zorla elçiliğe girme girişiminde bulundu. Olaya ait görüntülerde Fransız güvenlik güçlerinden hiçbir müdahale olmaması gözlerden kaçmadı. Bu saldırılardan hemen sonra ABD’nin başkenti Washington’da Azerbaycanlı diplomatları hedef alan bir silahlı saldırı gerçekleşti. 10 Ekim’i 11 Ekim’e bağlayan gece Azerbaycan’ın Washington Büyükelçiliği’ne ait servis aracına ateş açıldı. Silahlı saldırıda can kaybı yaşanmadı. Son olarak 27 Ocak 2023’te Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği uzun namlulu bir silahla düzenlenen saldırıyla hedef alındı.

BU BİR TERÖR EYLEMİDİR

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ülkesinin Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan saldırıyı “terör” olarak niteleyerek kınadı. Aliyev, Twitter hesabından, “Bugün Tahran’daki büyükelçiliğimize yapılan terör eylemini şiddetle kınıyorum. Büyükelçilik ve elçilik çalışanlarını korurken şehit olan Üsteğmen Orhan Askerov’un ailesine ve yakınlarına başsağlığı diliyorum. Bu terör eyleminin bir an önce soruşturulmasını ve teröristlerin cezalandırılmasını talep ediyoruz. Diplomatik misyonlara terör saldırısı kabul edilemez” paylaşımında bulundu.

TÜRKİYE KARDEŞİNİN YANINDA

Saldırıya ilk tepki Türkiye’den geldi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yaptığı açıklamada “Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan, bir güvenlik amirinin şehit edildiği menfur saldırıyı şiddetle kınıyorum. Azerbaycanlı kardeşlerimize başsağlığı dileklerimi iletiyor, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Türkiye can dostu ve kardeşi Azerbaycan’ın yanındadır” dedi.

İRAN SÜREKLİ GERİLİMİ ARTIRIYOR

Azerbaycan Büyükelçiliği’ne yapılan hain saldırıyı Azerbaycanlı uzmanlar şöyle değerlendirdi:

Farid Shafiyav - Azerbaycan Uluslararası İlişkiler Analiz Merkezi Başkanı:

Saldırıyla 1961 tarihli diplomatik ilişkilere ilişkin anlaşma ihlal edildi. İran bu saldırıyı “ferdi bir saldırı” olarak yorumladı, ama buna inanmak çok zor. İran gibi bir ülkede kimse Kalaşnikof temin edip elini kolunu sallaya sallaya böyle bir saldırı gerçekleştiremez. Bu kişinin hükümetle ya da herhangi bir grupla bağlantılı olmadığını kabul etsek bile, İran yine de bu saldırıdan sorumludur. Büyükelçiliklerin güvenliği ev sahibi ülke tarafından temin edilir. İran’ın son zamanda Azerbaycan’a karşı yürüttüğü bir negatif propaganda var. Güvenliği güçlendirmeliydi. Son iki senede Azerbaycan’ın diplomatik yapılarına karşı 5. saldırı. İran’daki hükümet bundan mesul. Bu saldırı bir mesaj niteliğinde. İran Azerbaycan ilişkilerine çok büyük darbe. Birinci olarak Ermenistan’a karşı kazanılan Karabağ zaferinden sonra İran bundan çok rahatsız oldu. İkinci olarak Türkiye ve Azerbaycan’ın imzaladığı Şuşa Beyannamesi İran hükümetini çok rahatsız etti. Bunlardan dolayı İran son zamanlarda Azerbaycan’a saldırılarda bulunuyor. Saldırılar bununla alakalı.

AZERBAYCAN’A KARŞI TAVIR ALINDI

Dr. Cavid Valiev - Azerbaycan Dış Politika Uzmanı:

Bu saldırı oldukça korkunç ve vahim bir olay. Bir ülkenin büyükelçiliğinin güvenliği uluslararası hukuk açısından ev sahibi devlet tarafından sağlanmalı. Bu noktada İran’ın üzerine çok büyük bir yükümlülük var, İran için büyük bir zaafiyet. Uzun zamandır İran-Azerbaycan ilişkilerinde İran kaynaklı bir gerginlik var. İran Bakü’ye yönelik baskıcı politika izlemeye çalışıyor. Uzun zamandır İran basınında ciddi bir Azerbaycan karşıtlığı pompalanıyor. Doğal olarak, “Bu saldırının arkasında, İran’daki Azerbaycan karşıtlarının büyük rolü vardır ve Tahran tarafından desteklenmiş olabilir” deniliyor. Karabağ zaferinden sonra Azerbaycan’la Türkiye bölgede kuvvetlendi. Ama İran’a karşı bir tutum söz konusu değil. Nitekim Karabağ Zaferi’nin anma töreni Bakü’de düzenlendi ve oluşturulan altılı platforma İran da davet edildi. Azerbaycan gerilimin azalması için büyük çaba sarf ediyor. Fakat İran’da yeni yönetim Azerbaycan’a karşı çok ciddi tavır aldı. Zengezur meselesi ve diğer meseleler bahanedir. Çünkü iktidara gelen bu yönetimin etkisinde olan basın, otuz yıldır Azerbaycan ve Türkiye’ye karşı yayın yapıyor.

HAİN SALDIRIYA LANET YAĞDI

Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan saldırıya Türkiye’den çok sert tepki geldi.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu

Azerbaycanlı mevkidaşı

Ceyhun Bayramov’u

telefonla aradı, “Can Azerbaycan’ın yanındayız” mesajı vererek, taziyelerini iletti. Çavuşoğlu, ardında da, “Saldırıyı lanetliyorum. Azerbaycan hiçbir zaman yalnız değildir” paylaşımında bulundu.

Türkiye’den diğer tepkiler şöyle:

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay:

Can Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan hain saldırıyı lanetliyorum. Azerbaycan ile her zaman bir ve beraberiz.

AK Parti Genel Başkanvekili Binali Yıldırım:

Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan saldırıyı kınıyorum.

AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş:

Tek millet iki devlet anlayışıyla her zaman Can Azerbaycan’ın yanındayız.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik:

Kardeş Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan saldırıyı lanetliyoruz.

İletişim Başkanı Fahrettin Altun

: Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne yapılan hain saldırıyı şiddetle kınıyorum.

Büyük Birlik Partisi Mustafa Destici: