Abdülhamit hakkında günümüz itibariyle yeni belge ve bilgilerin ışığında bütün gerçekler ortaya çıktığı ve bunlarla geçmişte ona yönelik bütün suçlamalar çürütüldüğü halde, adı geçen çevrelerin hatalarında hâlâ ısrarları, akla ziyan ve ilmi gerçekler haysiyetine aykırı davranışlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Anlaşılan bu çevreler, II. Abdülhamid hakkında kendi yayınları dışında çıkın kitapları takip etmekten ve “Acaba bildiklerimiz ve düşündüklerimiz doğru mu?” sorusunu sorarak kendilerinin otokritikten yoksun olduklarını göstermektedirler.
31 Mart 1909 Darbesiyle II. Abdülhamid işbaşından uzaklaştırılması, Osmanlı Devleti için asıl felaketlerin başlangıcı olmuş, “1909 Arnavutluk Seferi” denilen harbin yanında, 1911 Türk - İtalyan Harbi'nin, 1912 Balkan Harbinin çıkması ve Osmanlının I. Dünya Harbine sokulması, Osmanlı Devletinin sonunu getirmiştir. O yılları yaşayan ve gören, “tarafsız ve bağımsız” gözlemcilerden Sultan Reşat'ın Özel Kalem Müdürü Lütfi Bey ve 40 yıllık süreyle Osmanlı Donanmasını ıslahla görevli İngiliz amirali Henry F. Woods, yazdıkları hatıralarında, “Abdülhamid olsaydı, Arnavutluk Seferi, Türk İtalyan Harbi, Balkan Harbi, I. Dünya Harbi olmaz olsa bile Abdülhamid devleti bu harbe sokmazdı” şeklinde ve hem de “bu bir kâhinlik değildir” diyerek gerçekleri dile getiren görüşlere yer vermişlerdir. (Henry F, Woods, Türkiye Hatıraları, İstanbul, 1976, 117 ve Lütfi Bey, Osmanlı Sarayının Son Günleri, İstanbul, 1977, s. 355)
Amiral Woods'un Abdülhamit hakkında dile getirdiği daha büyük bir gerçek de şu olmuştur: “Abdülhamid olmasaydı, bu satırların yazıldığı şu anda (1919) ne bu kadar geniş ve bağımsız bir Osmanlı Devleti ve ne de ileride tarihçiler ve diğer devletler tarafından tanınacağına şüphe etmediğim, bugünkü henüz yerine oturmamış Ankara Hükümeti bulunacaktı.” (Henry F. Woods, s. 116)
“Neden T .C. Devleti olmazdı?” II. Abdülhamid, 30 Ağustos 1876'da Osmanlı tahtına çıktığı günlerde, Türk İstiklal Harbini yapacak kadro elemanlarından Mustafa Kemal Atatürk, Fevzi Çakmak, İsmet İnönü, Kâzım Karabekir, Refet Bele vb. daha doğmamışlardı. Onun 33 yıllık saltanatı süresi içinde doğdular, onun açtığı modern okullarda yetiştiler ve ona kafa tutarak kendisini devirdikleri tarih 27 Nisan 1909 'da yaşları 30 - 35 idi. Hasbelkader Abdülhamid götürülmüş ve İmparatorluk çok kötü durumlara düşürülmüştü. Baktılar ki olmayacak, İstiklal Harbine soyunarak, zaferi kazanmak suretiyle T. C. Devletini kurdular. Sultan II. Abdülhamid'in 33 yıllık iktidarı olmasaydı, devlet daha erkenden yıkılacağından Türk İstiklal Harbinin Komutanları bu fırsat bulamayacaklardı.
Bütün bu gerçeklerin dile getirilmesi ve bilinmesine rağmen, “ Müstebit, zalim Abdülhamid memleketi sattı, yedi, yıktı” demek büyük haksızlıktır. Bunları asıl yapanlar, 1908 – 1909 darbeleriyle Sultanı devirerek yönetimi ondan devralan İttihat ve Terakki Cemiyeti –Partisi iktidarları olmuştur. Abdülhamid İmparatorluğu İttihatçılara 1908 'de Yükseliş Devri sınırlarında teslim etmişti. Onlar, tecrübesiz ve akılsız yönetimleriyle Arnavutluk, İtalyan, Balkan Harplerinin çıkmasına sebep olarak ve devleti Abdülhamid'in yenileceği belli olduğu için Almanlar safında I. Dünya Harbine sokmak istemediği bu harbe sokarak 1908 – 1918 zaman dilimini kapsayan 10 yıllık iktidarları süresince yıkmak suretiyle Kuruluş Devri sınırlarına çektiler ve ardından, Enver, Talat ve Cemal Paşalar, suç ortaklarıyla birlikte 2 Kasım 1918 gecesi İstanbul'dan bir Alman Kruvazörüne binerek emellerine hizmet ettikleri Almanya'ya kaçtılar. Bu mu, bunların vatanseverlikler, bu mu hürriyet kahramanlıkları… !”
Seküler- Kemalist çevreler, Abdülhamid Sempozyumu sebebiyle Abdülhamid ve AK Parti iktidarını “Mustafa Kemal Paşa'yı da kullanarak vurma taktikleri yeniden nüksetmiş, bu cümleden olarak adı geçen çevrelerin 20 Eylül 2016 tarihli gazetelerinde kullandıkları “Abdülhamid'i övmek demek Atatürk'ü kötülemek demektir” görüşleri de külliyen yanlıştır. İşin esasına bakılırsa, “Abdülhamid'i Mustafa Kemal Paşa üzerinden vurmak” taktikleri miadını çoktan doldurmuştur. Zira, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa da, geçmişte olup bitenlerin daha iyi bir aklı selimle otokritiğini yaparak Abdülhamid'in gerçek hakkını vermiş, teslim etmiş vermiştir.
Bu cümleden olarak, Gazeteci Yazar Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu 1937'nin yaz aylarında bir gazetede “Makedonya” başlıklı dizi yazısın yayınlarken, yer yer Abdülhamid'i aleyhine dokundurmuş, bundan rahatsız olan Mustafa Kemal Paşa, onu Çankaya Köşküne davet ederek, yazarın hatırlarından yer aldığı üzere şunları söylemişti: “… Sakın Abdülhamid'in hatırasına hakaret edeyim deme. Senin neslin biraz daha dikkatli kararlar vermeye alışmalı. Bak çocuk! Şahsi düşüncelerimi kısaca söyleyeyim: 'Tecrübe göstermiştir ki, toprakları üstünde yaşayan insanların çoğunun durumu şüpheli ve sınırları yalnız düşmanlarla çevrili bir büyük devlette (Osmanlı Devleti) Abdülhamid'in idare yapısı büyük ölçüde hoşgörülüdür. Hele bu idare 19 uncu yüzyılın son yıllarında uygulanmış olursa…” (Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu, İlan –ı Hürriyet ve Sultan II. Abdülhamid Han, İstanbul, 1960, s. 39)
Adı geçen sempozyum sebebiyle, Abdülhamid'e körü körünü düşmanlık yapanlar, onu Mustafa Kemal Paşa'yla vurmanın yanında özellikle muhafazakar oluşu sebebiyle Müslümanların sevdiği ve bu sebepten Abdülhamid'i vurmada daha etkili olacağı düşüncesiyle olacak ki, Mehmet Akif üzerinden vurmak istemeleri de yanlış ve aynı zamanda çifte standartlıdır. Bu cümleden olarak, Abdülhamid'in aleyhine, 20 Eylül 2016 tarihli gazetelerinde Mehmet Akif'in Safahat' ından aldıkları şu mısraları yazmışlardı: “Ne yüce kavim idik; yazık ki sen geldin sefil ettin
Bütün gelecek ümidini imkansız kıldın, sen rezil ettin.”
Mehmet Akif'in, devrinin birçok şair ve yazarı gibi, çeşitli sebeplerden Abdülhamid'in aleyhine yazdığı bular doğrudur. Ama, bir “doğru” olan daha vardır ki, Sultan Abdülhamid düşürüldükten sonra ülkenin içine düştüğü büyük felaketler karşısında Akif de, bir zamanlar Sultan hakkında “teessürnameler” (birisinin hallerinden üzüntü duymak) yazarken, bu sefer de “istimdatnameler” (birisinden yardım istemek) yazmaya başlamıştır ki, bunla ilgili olarak da Safahat'ta şu mısraları yer alır:
“Nasıl da kadrini vaktiyle bilmedik tuhaf iş: Semer değil o rahmetlininki devletmiş
“Devr –i Sabık' mı (İstibdat Devri) dedin şimdi? Elindeyse çevir, Ensesinden tutup eyya mı da (o günleri de) gelsin geri getir. ” (Safahat, İstanbul, 1973, 389) Abdülhamid'in aleyhine mısralardan bahsedenler, lehine olan bu mısralardan da bahsetselerdi, işin hakkını dahi iyi vermiş ve daha inandırıcı olurlardı.
Sonra, belki de bildikleri halde diğer “istimdatnameler” den olan şunları da görmemezlikten geldikleri anlaşılmaktadır.
Şair Rıza Tevfik (Bölükbaşı)'nın yazdıkları: “Tarih adını andığı zaman
Sana hak verecek ey koca Sultan; Bizdik utanmadan iftira atan,
Asrın en siyasi padişahına” (N. Fazıl Kısakürek, Babıâlı, İstanbul, 1968, s. 309)
Şair ve yazar Süleyman Nazif:
“Padişahım gelmişken yâda biz
İşte geldik senden istimdada biz
Öldürürler basarsak feryada biz
Hasret olduk eski İstibdada biz.” (Hilmi Yücebaş, Süleyman Nazif'ten Hatıraları, İstanbul, 1957 s. 125)
Şair ve yazar Abdülhak Hamit: “Sultan Hamid'e mâlik ü memlûk olan bu halk
Hiçbir zaman behyemez reh –ber – i diğer.” (M. Kaya Bilgegil, Yakın Çağ Türk Kültürü…., C. II, Erzurum, 1960, s. 158)
Abdülhamid'le çağdaş isimlerin yazdıklarına bakılırsa, günümüzün insanlarına Abdülhamid hakkında ne demek düşer?
