Mağazasında 200 ila bin lira arasında olan ithal spor ayakkabıların başarılı taklitleri sokakta 30 liradan satılıyor. 10 liraya kadar bulabileceğiniz ünlü markaların sahteleri, özellikle şehre karanlık çökünce ortaya çıkıyor. 500 liralık bir ayakkabı 30 liradan satılır mı? Hem de birebir kopyası. Cevabımız belli: ‘Türkiye’de evet.’
ORİJİNALİNDEN AYIRT EDEMEZSİN
İşlek caddelerde tanık olduğumuz hazır giyim işportasında öyle seçenekler var ki göreni şaşkına çeviriyor. Gece saatlerinde faal olan seyyar ürünler 10 ila 50 liradan; Kadıköy ve Taksim'in pasajlarında ise 50 ila 150 liradan alıcı buluyor. Pazarlıkla yarı fiyatına bile alırsınız. Bu modellerin çoğunu orijinalinden ayırt etmek ilk bakışta çok zor. Farkı görmek için piyasaya daha da yaklaşıyoruz, sorularımız olacak.
SEYYAR BİRLEMİŞ MİLLETLER
Osmanbey semtinden Taksim’e uzanan caddede akşam 8’den sonra başlayan hareketlilik, gece yarısı tam anlamıyla bir alışveriş çılgınlığına dönüşüyor. Ramazan’da sahura kadar süren yoğunluğu fırsat bilen seyyar satıcılar, kaldırımlardaki yerini alıyor. Afrikalılardan Malezyalılara; Suriyelilerden Gürcülere her milletten işportacı burada tezgah açıyor ve ürünlerini sergiliyor. Genelde sahte saat satıcılığı ile ünlenen Afrikalılardan öğrendiğimize göre, gençlerin spor ayakkabılara olan ilgisi nedeniyle, sermayeyi buraya yöneltmişler. Günlük kazanç 70 lira.
HAFTA SONU 200 LİRA CİRO
300 metre sonra Elmadağ’da kamyonet kasasını ufak çaplı mağazaya çeviren E.T. 6 aydır bu yöntemi denediğini söylüyor. “Zabıtan kaçmaya gerek yok, duyumu alınca kapatıyoruz kapıları yetiyor” diyen E.T. “Hareketli saatlerde aracın bagajını açıyoruz, gecede 10 çiftten fazla ayakkabı satıyoruz. Turistlerin de ilgisiyle günlük 100 lira olan ciromuz hafta sonu en az iki katına çıkıyor” bilgisini veriyor. Merdivenaltı üretim tesislerinde hazırlanan ayakkabı kalıplarının teknoloji sayesinde sorunsuz, dertsiz kopyalandığını söylüyor. Kendilerine geliş maliyetini soruyoruz cevap yok. Sağdan soldan duyduğumuza göre toplum alımda tanesi 5 veya 10 liraya geliyor.
Spor ayakkabıda imitasyon modası
Fatih semtinde bir işportacı ile konuştuğumuzda ürünlerin genelde Merter, Bayrampaşa ve Zeytinburnu’nda üretilerek Anadolu’ya yayıldığını paylaşıyor. Denetimlere konu gelince anlatıyor meramını: “Şimdi ben burada o markanın reklamını da yapıyorum. Farkında mısın herkesin ayağında bu ayakkabıdan. Modelin adı ‘Air’, biri ‘dry fit’ ama sektörde herkes fit. Mesela orijinali de Çin’de üretilip buraya geliyor. Bizimki de aynı usul.” Yeni nesil tüketici davranışını hızlıca özeliyor: “Gençlerdir benim müşterim. Zaten onlar herşeyin farkında. 500 lira mı 35 lira mı kıyasında kazanan hep daha ucuz olandır. Mantık ise hep aynı. 100 liraya 3 ayakkabı alır. Yaz ayakkabısında müşteri kaliteye fazla bakmaz, neticede çizme değil bu kullanıp, eylülde atacak.”
Mağazaya gelmeden ürün kopyalanıyor
TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Mağazaya gelmeden katalogdan görüp birebir taklidini yapıyorlar” diyor. Palandöken, “Vatandaş, başarılı taklidi görünce onu tercih ediyor. Teknoloji sayesinde ufak bir atölyede bile seri üretim yapabilir, onlarca mağazaya dağıtabilirsiniz” bilgisini veriyor. Dünyada en çok sahte ürün ele geçirilen ülkeler arasında OECD verilerine göre Türkiye’nin ikinci sırada yer aldığını anlatan Palandöken, “Sahte üretim yapan firmalar denetlenip teşhir edilmeli” uyarısında bulunuyor.
- Sorular ve cevapları
- Bu haberin yazıldığı akşam bize eşlik eden arkadaşın sorularına hemen yanıt verelim.
- * Gerçekten o kadar kazanıyorlar mı? Evet.
- * Ne belli? Benim gönlüm zengin. Kişi başı gelire katkımız olsun hem.
- * Yüzlerini neden göremiyoruz? Ertesi gün hatırlamayacağın haber için kimsenin ekmeğiyle oynamayız.
- * Piyasada iyiyle kötüyü nasıl ayırıyorsun? Ayırmıyorum.
- * Karnım acıktı seyyardan bir köfte ekmek yesek mi? Kardeşimsin.
