ABD Başkanı Donald Trump’ın teknolojiden gıdaya, otomotivden tekstile varan vergi uygulamaları, küresel ticaretin maliyetini artırıyor. Ülkelerin birbirine uyguladığı tarifeler yüzünden mallar, pazara daha yüksek fiyatla girecek. Çin ve Avrupa Birliği’nin de (AB) misillemesiyle bu ülkelerdeki tüketiciler, ürünleri pahalıya alacak. Küreselleşme sayesinde gümrüksüz duvardan geçen ürünleri ucuza alacağımıza dair anlatılan ‘Serbest ticaret söylemi’ bir masala dönüşürken; söz konusu vergiler, her yerden tüketiciyi etkileyecek.
TİCARETİN MALİYETİ ETİKETE YANSIYOR
Elinizdeki cep telefonunun bataryası Çin’de, yazılımı ABD’de, gövdesi Bangladeş’te üretilince haliyle getirilen mali yükler, kelebek etkisiyle tüm dünyayı sarıyor ve daha da saracak. Çünkü küresel sistemde bir bölgede yaşanan sorun, sadece orada kalmıyor. Sınır aşan nehir misali her yere ulaşıyor. Ülkelerin bu duruma nasıl bir çözüm getireceği, Dünya Ticaret Örgütü’nün tavrı, önümüzdeki süreçte netleşecek. Ancak bugünden görünen o ki ithal mallar cep yakacak. Konuya farklı bakan ekonomistler için ise bu süreç ülkelerin yerli üretimlerini destekleme sürecini artırabilir. Son dönemde Türkiye’de de gündeme gelen yerlilik oranı, hükümetlerin ana gündem maddesi olacak.
ASIL MESELE ÇİN'E GİDEN TEKNOLOJİ
Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ege Yazgan, ithalatı yasaklamak mümkün olmadığı için karşılıklı vergilerin yükseldiğini ve doğal olarak küresel ticaretin maliyetinin arttığını belirtiyor. Ülkelerin gümrük duvarları örmesinin yerli üretimi geliştireceğini paylaşan Yazgan, Trump’ın asıl meselesinin başka olduğunu ifade ediyor. Yazgan’a göre ABD’nin Çin ile girdiği mücadelesinin temel nedeni teknoloji yani ‘bilgi’. Trump, küreselleşme döneminde Çin’e yatırım yapıp fabrikalarını taşıyan teknoloji şirketlerini geri döndürmeye çalışıyor.
GÜÇ KAYMASINI ÖNLEYEBİLECEK Mİ?
ABD hegemonyasının teknolojiye dayandığını belirten Yazgan, “Çin’e giden sermaye sayesinde Pekin, teknoloji transferi yapıyor ve Trump bu güç kaymasının farkında. Peki ne yapacak? Bu gücü Çin’den alana kadar dünya ticaretinin kötüye gitmesinin maliyetine katlanacak. Kendi firmalarını bile tehdit eder noktada. En azından Trump’ın hesabının bu yönde olduğunu söyleyebiliriz. Bu süreçte de ticaretin maliyeti artacak, tüketiciler de bu maliyete katlanacak” diyor. Yazgan, bu ticaret savaşında Türkiye gibi ülkeleri yeni pazarlar bulma açısından önemli fırsatlar beklediğini ekliyor.
TÜRKİYE'DEN DE 300 MİLYON $ EK VERGİ GELDİ
Son olarak Türkiye’nin başlattığı 300 milyon dolarlık ek mali yükümlülük kararı, kozmetikten otomobile, pirinçten kağıda ABD menşeli 22 ürünü kapsıyor. KPMG Türkiye Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Bölüm Başkanı Murat Palaoğlu’na göre bu maliyet KDV ile birlikte tüketiciye bazı ürünlerde yüzde 80’i aşan zam olarak yansıyacak. Palaoğlu, “Türkiye yerli üreticisini korumak, haksız rekabetin önüne geçmek ve iç piyasadaki dengeleri sağlamak için ticaret politikası önlemlerine devam edeceğini Orta Vadeli Program’la duyurmuştu. ABD kararının ardından Türkiye’nin yaptığı misillemeyle ABD menşeli 22 ürüne yüzde 5 ve yüzde 70 oranlarında ek mali yükümlülük getirildi” bilgisini veriyor.
- OTOMOTİVDE FİYAT ARTIYOR
- İthalatçıların bu oranda bir yükü büyük oranda fiyatlarına yansıtacağını vurgulayan Palaoğlu, “Üzerine KDV de eklendiğinde bu ürünleri satın alan tüketiciye yüzde 80’leri aşan fiyat artışı olarak yansıyacağı öngörülüyor. Tüketici ve vergi yükü açısından yüzde 30 ek mali yükümlülük ile tütün ve kozmetik, yüzde 60 ile otomotiv ve yüzde 70 ile alkollü içki dikkat çekiyor. ABD markası olmasa ya da ABD’den gelmese bile ABD’de üretilen ürünler kapsamda olacağı için otomotivde yeni markaların ya da farklı modellerin düzenlemeden etkileneceği görülüyor” dedi.
