Türkiye Cumhuriyeti'nde her 5 yılda bir Cumhurbaşkanlığı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) seçimi yapılmaktadır. Son günlerde ise bir sonraki seçimin ne zaman yapılacağına dair bilgiler araştırılmaya başlandı. Önümüzdeki seçimde hangi isimlerin aday olacağı ise merak edilen diğer bir konu. Son olarak 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan seçimlerde adayların hiçbiri geçerli oyların salt çoğunluğunu alamamıştı. En çok oyu alan adaylardan Erdoğan ile Kılıçdaroğlu için cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda sandığa gidilmişti. 28 Mayıs Pazar günü yapılan seçimde Recep Tayyip Erdoğan yüzde 52,2'lik oy oranıyla en çok oyu alarak Cumhurbaşkanı seçilmişti. Peki bir sonraki seçim ne zaman olacak?
Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu Madde 3'te yer alan bilgilere göre, Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri 5 yılda bir aynı günde yapılır bilgisi yer almaktadır. Bir sonraki Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili bilgiler şimdiden sorgulanmaya başlandı. Son seçim 2023 tarihinde yapılmış ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 52,2'lik oy oranı ile yeniden Cumhurbaşkanı seçilmişti.
BİR SONRAKİ CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ NE ZAMAN?
Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimleri seçim kanununun 3. Maddesi 1. fıkrasına göre, 'beş yılda bir aynı günde yapılır' ifadesi yer almaktadır. Buna göre, vatandaşlar Türkiye'de 13. Cumhurbaşkanını belirlemek için 14 Mayıs 2028'de sandığa gidecek.
CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ KANUNU
Kanun Numarası: 6271
Kabul Tarihi: 19/1/2012
Yayımlandığı Resmî Gazete: Tarih : 26/1/2012 Sayı : 28185
Yayımlandığı Düstur: Tertip : 5 Cilt: 51
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; Cumhurbaşkanı seçimine, Cumhurbaşkanı adaylarında aranacak niteliklere, seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrası yapılması gereken işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Seçimde uygulanacak genel ilkeler
MADDE 2 – (1) Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir.
(2) Seçim genel, eşit ve gizli oyla, bütün yurtta aynı günde, yargı yönetim ve denetimi altında yapılır. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının oy kullanmaları, 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde sağlanır.
(3) Seçmen, oyunu tam bir serbestlikle kendisi kullanır.
(4) Oyların sayımı, dökümü ve tutanaklara bağlanması açık olarak yapılır.
(5) Bu Kanunda özel hüküm bulunmayan hâllerde 298 sayılı Kanun, 22/4/1983 tarihli ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu, 10/6/1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu, 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun, 23/5/1987 tarihli ve 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun ile bunların ek ve değişikliklerinin bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
(6) Yüksek Seçim Kurulu, Cumhurbaşkanı seçimlerinin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapmak ve yaptırmak amacıyla, gerekli ilke kararları almaya, beşinci fıkrada sayılan kanunlar ile bu Kanunda seçimle ilgili olarak yer alan bütün süreleri gerektiğinde kısaltarak tespit ve ilâna yetkilidir.
Seçim dönemi, seçim döneminin başlangıcı ve seçimlerin tamamlanması.
MADDE 3 – (Değişik: 25/4/2018-7140/3 md.)
(1) Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.
(2) Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Ancak Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.
(3) Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev sürelerinin dolmasından önceki son Pazar günü oy verme günüdür. Görev süresi, birlikte yapılan bir önceki seçim tarihi esas alınarak belirlenir. Oy verme gününden geriye doğru hesaplanacak altmış günlük sürenin ilk günü seçimin başlangıç tarihidir.
(4) Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde bu karar kırksekiz saat içinde Resmî Gazete’de yayımlanarak ilân olunur. Bu kararın verildiği günden sonra gelen altmışıncı günü takip eden ilk Pazar günü Cumhurbaşkanı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi birlikte yapılır.
(5) Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimine bir yıl veya daha az süre kalması hâlinde, Cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen altmışıncı günü takip eden ilk Pazar günü Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimiyle birlikte yapılır.
(6) Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimine bir yıldan fazla süre kalması hâlinde, Cumhurbaşkanı seçimi, makamın boşaldığı günden sonra gelen kırkbeş gün içindeki son Pazar günü yapılır. Bu şekilde seçilen Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam eder. Kalan süreyi tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmaz.
(7) Yukarıdaki fıkralarda öngörülen süreler içinde seçimin tamamlanması amacıyla, Yüksek Seçim Kurulu tarafından, seçim takvimi resen belirlenir ve ilân edilir.
Seçim sistemi ve uygulanması
MADDE 4 – (Değişik: 25/4/2018-7140/4 md.)
(1) Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci Pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir.
(2) İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması hâlinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. Ancak ikame, geçici sonuçların ilânını takip eden gün saat 17.00’ye kadar yapılabilir.
(3) Oylamalara tek adayla gidilmesi hâlinde, oylama referandum şeklinde yapılır. Geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması hâlinde seçim yenilenir ve kesin sonuçların ilânından sonra gelen kırkbeşinci günü takip eden ilk Pazar günü sadece Cumhurbaşkanı seçimi yapılır.
(4) Cumhurbaşkanının görev süresinin dolması veya seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi ya da seçimlerin tamamlanamaması hâllerinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
(5) Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Seçimin geri bırakılması
MADDE 5 – (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmediğine dair karar verilmesi hâlinde, Cumhurbaşkanı seçimi bir yıl geriye bırakılır.
(2) Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.
Seçilme yeterliği
MADDE 6 – (1) Kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip her Türk vatandaşı Cumhurbaşkanı seçilebilir.
