İstanbul’un Fatih ilçesi de İstanbul içinde bir başka İstanbul… Ona bir başka âlem desek yeridir. Hâl böyleyken edebiyatın durakları da Fatih’te sıklaşıyor, çoğalıyor. Neredeyse her mahallesi, sokağı, caddesi, köşesi, evi, konağı, çeşmesi, çayhanesi, hülasa mimarisi ve tarihiyle ayrı bir zenginlik taşıyan, zamana meydan okuyan bir başka âlem oluyor… Birçok kişinin ilk uğrak yeri olan, gezilecek ilçelerin başında gelen Fatih’i ne kadar tanıyoruz? Her adımda karşılaştığımız, durup incelediğimiz hatta önünde resim çektiğimiz yapıtlar ve mekânlar hakkında ne biliyoruz? Mutlaka düşünmüşüzdür, acaba burada kim yaşadı, bu sokakta kimin evi var, bu mekânın müdavimleri kimdi, hangi önemli konuları tartıştı onlar? Yahut da hangi romana konu oldu, hangi şiire ilham verdi bu duraklar? Fatih’in Edebiyat Durakları bunlara ve daha birçok merak edilen soruya doyurucu cevaplar veriyor.
FATİH İLÇESİ VE YEDİ TEPE
İstanbul için “Yeditepeli” şehir tabiri kullanılır. Tepeleriyle ünlü İstanbul şehri için Yahya Kemal, “Bir Başka Tepeden” başlıklı şiirinde Sana bir tepeden baktım azîz İstanbul! mısrasıyla seslenmesi gibi Anar da, Fatih ilçesinin Edebiyat Duraklarını yedi ayrı güzergâhla okura sunar: “Şehzadebaşı-Vezneciler Güzergâhı”, “Beyazıt Meydanı ve Çevresi”, “Aksaray ve Çevresi”, “Süleymaniye-Şehzadebaşı-Vezneciler-Sarıgüzel-Atikali-Yavuz Selim-Draman Güzergâhı”, “Gedikpaşa-Divanyolu-Nuruosmaniye-Mahmutpaşa-Çemberlitaş-Sultanahmet Meydanı Güzergâhı”, “Babıali-Sirkeci-Cibali Güzergâhı”, “Haseki-Kocamustafapaşa-Yedikule Güzergâhı”…
Güzergâhlardaki edebiyat durakları, harita ve fotoğraflarla desteklendiğinden, eser bir kültür-edebiyat atlası gibi de okunabilir… Çalışma; edebiyat duraklarının kurucularını, mekân sahiplerini, onların amaçlarını, müdavimlerini, hangi esere konu olduklarını, şu an ayaktalarsa isimlerini, yıkıldıysa yerine yapılan yapıları tek tek işliyor hatta bunların eski ve yeni görsellerini de yan yana getiriyor. Geçmişle geleceği birleştirmek için farklı bir bakış açısıyla dikkatleri üzerine çeken bu duraklar, edebiyatın beslediği damarları görünür kılıyor. Çoğu yıkılmış veya doğal afetlerden zarar görmüş, yok olmuş yapıları, yapıların bir zamanlar ne kadar önemli mekânlar olduğunu hatta onlara sinen “edebiyatı” anlatarak hafızaları canlı tutmak isteyen eser, edebî-kültürel mirasa sahip çıkmak isteyenleri daha önce fark edilmeyen güzellikleri görmeye, buralarda soluklanmaya çağırıyor. Buralardaki esprili anekdotları, yazarların hayatlarına dair ince ayrıntıları ve hepsinden önemlisi, bir mirasın varlığını bu perspektifle semtin daha önce yan yana getirilmeyen mekânlarını, bir edebi soy-kütüğü gibi tek tek sıralıyor ve bunları irdeliyor. Bu özellikler onu sahasındaki zemin metinlerden ilki yapıyor. Daha önce, İstanbul’un kalbi olan “Suriçi’ndeki” edebiyat mekânlarına, Fatih’in edebiyat duraklarına dair böyle ilginç ve çok-boyutlu bir çalışma okumamıştım. Eminim siz de bu davete kulak vermekte geç kalmazsınız. Hani cansız varlıklar için derler ya dili olsa da söylese… Bu kitap, mekânların dili olup geçmişle gelecek arasındaki duraklarda sizin de sohbete dâhil olmanızı bekliyor.
