Bugün bütün dünya bir süredir otomobil piyasasında yaşanan çip krizini konuşuyor.
Üretim hatları durduruldu, teslimat süreleri uzadı.
Başlangıçta, Covid-19 pandemisinin zirvesinde kişisel bilgisayarlar, tabletler ve akıllı telefonlar için artan ve otomotiv sektörü için azalan talepten dolayı çip arzı otomotiv sektöründen uzaklaştı.
Yarı iletken (çip) fabrikalarında ve uluslararası nakliye limanlarında Covid ile ilgili kapanışlar da çip arzı sorununu kötüleştirdi.
Çip, otomobilin içerisinde
elektronik sistemi kontrol eden,
yarı iletken ve aracın beynine yerleştiren
Modern bir otomobilin beyninde motor yönetiminden pencerelere, hava yastıklarına, bilgi-eğlence sistemine, ABS’ye, ışıklara ve giderek artan aktif güvenlik yardımcılarına kadar her şeyi yöneten birden fazla çip bulunur (ileri teknolojiyi güçlendirmek için inanılmaz derecede küçük bir pakete önemli ölçüde daha fazla bilgi işlem kapasitesi sığdırılır).
(eğlence, güvenlik ve sürücü yardımı özellikleri) yarı iletkenler içeren elektroniklere daha fazla güveniyor ve çip
kullanım miktarı hızla artıyor.
Çıp kıtlığının ayrıca
elektrikli araçlara geçişi yavaşlatma riski
söz konusu.
Elektrikli araçları (EV) izleyen ve kontrol eden piller, elektrik motorları ve sistemler yarı iletkenlere dayanmaktadır.
Bu çipi üreten çok az firma var. IHS Markit, tüm otomotiv mikro denetleyicilerinin
%70’inin Tayvan’daki tek bir tedarikçiden (TSMC) olduğunu tahmin ediyor.
Çip üretimi büyük ölçekli yatırımı gerektiriyor ve bir firmanın piyasaya girmesi-üretim yapacak seviyeye gelmesi asgari 2-3 seneyi alabiliyor. O nedenle
(oligopol bir yapı) sektörde yer alıyor.
Çip üreticisi
TSMC firmasının gelirinin sadece %3’ü otomotiv sektöründen
geliyor. Bu yapı, geleneksel otomotiv tedarikçilerinden farklı olarak, iş planını otomobil endüstrisinin taleplerini karşılayacak şekilde ayarlamak için çok az nedeni olduğu anlamına gelir.
Çipler aynı zamanda bilgisayarda, tabletlerde ve akıllı telefonlarda kullanılmaktadır. Pandemi krizinde insanların eve kapanmasıyla söz konusu elektronik-oyun-eğlence araçları talebinin artması ve otomotiv sektörünün daralması çip arzını doğrudan bu alana kaydırmıştır. Dolayısı ile de otomobile yönelik çip üretimi azalmıştır.
Normalleşme sonrası artan otomobil talebiyle
çip
ihtiyacının da artışı arz kıtlığına
neden olmuştur. Bu nedenle de hemen hemen bütün otomobil firmaları çip sorunu yaşamakta ve üretime ara vermekteler.
Araba yapımı o kadar hassas bir şekilde dengelenmiştir ki,
gecikmiş bir parça tüm üretim hattınızı tıkayabiliyor.
Üreticiler, otomobil üretimini durduran
çip
krizine bir son verme arayışlarına
girdi.
Hayati önem taşıyan yarı iletken çip kıtlığıyla karşı karşıya kalan otomobil üreticileri, sadece
bir avuç tedarikçiye bağlı olmaktan kaçınmak için aceleyle tedarik zincirlerini elden geçirmeye çalışıyorlar.
AB’nin, TSMC ve/veya Samsung Electronics ile işbirliği içinde, en gelişmiş çipler için bir üretim tesisi kurma sürecine başladığı bildiriliyor.
Uzmanlar
otomotiv sektöründeki krizin 2022 ortalarına kadar devam edeceğini,
bu nedenle bu yılki üretim kaybının 7,1 milyon aracın üzerinde olacağını, bu üretim kaybının 100 milyarlarca dolar ekonomik kayıp anlamına geldiğini söylüyor.
Kriz ABD yanında Avrupa’da daha derinlemesine yaşanıyor. Bu nedenle bütün dünya ülkelerinde fabrikaların üretime belli sürelerle ara vermelerine neden olmaktadır.
Çip krizi
dünyanın teknolojik ürün olarak nasıl birbirlerine eklemlendiğini,
hacım olarak çok
küçük bir aksamın dahi bütün üretim süreçlerini durdurabildiğini
açık ve net olarak göstermektedir.
Türkiye, mikro işlemci çipleri yoğunlukla kullanan elektrik motorlu yerli otomobilini 2022’de piyasaya sürmeye hazırlanıyor.
Türkiye’nin de TÜBİTAK öncülüğünde yerli çip üretimine yönelik çalışmaları bulunuyor.
Daha çok silah sistemlerinde
kullanılan yabancı menşeli mikro işlemcilerin yerini alabilecek
milli bir işlemci geliştiriliyor.
Yine,
’deki bazı şirketlerin,
Malezya’daki şirketlerle iş birliği
yaparak yerli çip üretimi konusunda çalışmalarını sürdürdükleri belirtiliyor.
dünyada
otomobil sektöründeki krizle
dikkatleri üzerine çeken çip
üretimine yönelik çalışmalar
ülkemizde de hızlandırılmalı, kamunun
kaynak kullandırma önceliği bu alana yöneltilmelidir.
