|
Dil kirlenmesi (1)

Dil bilimi, yabancı kelime kavramını kabul etmiyor, bilindiği gibi. Dil bilimine göre, önemli olan kelimelerin kökeni değil, iletişimde yüklendikleri görev.

Özdemir İnce, E dergisindeki yazısında (Nisan 1999) ''dil kirlenmesi'' terimini kendisinin icat ettiğini söylüyordu. 1991 yılındaki bir konuşmasında kullanmış bu terimi; o yazıyı daha sonra Söz ve Yazı kitabına almış. Türkçe endamı güzel, çağrışım alanı da dar değil... Sorunu tanımlamada sosyo-psikolojik beklentilere uygun düşüyor. Güçlü, güzel, temiz olduğumuzu söyleyerek ulusçu duygularımızı gıdıklayıp devrimci heyecanlarımızı pehpehliyor...

Dil kirlenmesi, dildeki yabancı kelimeler sorununu ifade etmek için ortaya konmuş bir terim. Hayatımıza kelime olarak, dükkân adı veya marka olarak giren yabancı kelimelere ve yabancı kelime havasındaki isimlere bakınca böyle bir sorunun hem de vahim bir sorunun varlığı aşikâr. Çevre kirliliği terimine doğrudan gönderme yapan ''dil kirlenmesi" terimi de bu durumu tam anlamıyla ifade eder gibi görünüyor ve hüsnükabül görüyor, zevkle kullanılıyor. Ne var ki içi boş, bilimsel temeli yok... Aslında sayın İnce''nin tanımlamaya çalıştığı ''dil kirlenmesi'' (daha doğrusu anılan yazıda belirtildiği şekliyle ''sözcük kirlenmesi'') tam böyle bir anlam ifade etmiyor; lâkin kelimenin ortada var olan bir sorunla tam örtüşmesi sonucu, ilk ortaya koyanın bile aklını çelecek bir uyum ortaya çıkmış : Yabancı gazlar karışıyor, atmosfer kirleniyor; yabancı nesneler atılıyor, su kirleniyor, doğa kirleniyor; yabancı kelimeler giriyor, dil kirleniyor!

Dil bilimi, yabancı kelime kavramını kabul etmiyor, bilindiği gibi. Dil bilimine göre, önemli olan kelimelerin kökeni değil, iletişimde yüklendikleri görev. İşin doğrusu halk da konuşurken kelimelerin kökenine bakmaz hiç. Nesneyi veya kavramı kendisi ürettiyse adını da kendisi kor; başkasından duyduysa, duyduğu gibi alır, kullanır; kendi malı sayar. Peki, yabancı kelime kavramını kabul etmeyen dil bilimi, ''dil kirlenmesi'' kavramını kabul eder mi? Etmez elbette. Zaten dil bilimi sözlüklerinde de böyle bir terim yoktur. Dil, Amerikan bezinden yahut Nazilli basmasından yapılmış don değildir ki, kirlensin! Kirleniyor gibi görünen şey, değişme ve geçiş sancılarından bir türlü kurtulup da kimlik sahibi olamayan toplumun "maşerî zihni"dir.

24 yıl önce
Dil kirlenmesi (1)
İkiyüzlü dünyanın 200 günü
Garson nereye baksın?
İnsafsız takas!
Erdoğan’ı/AK Parti’yi Kürtsüz bırakma operasyonu…
Riyakâr Bey ile ‘Yamyam’ Biraderler