Hayati Develi Yazıları – Hayati Develi Kimdir?

11.12.2025, Perşembe
16:04

Hayati Develi

48 yazı listeleniyor

Ortak evimiz: Türkçe

13 Mart 2000, Pazartesi

Türkiye''de yaşayan ve toplumsal iletişimde Türkçeyi kullanan herkesin ortak evi Türkçedir. Yüzlerce yılın ürünü olan bu ev sağlamdır, güzeldir."Dil, insanın evidir" diyor Heidegger. Bu hikmetli sözün nice derin anlamları olsa gerektir. Ev acaba hangi özellikleriyle dile benzemekte, dil hangi işleyişle evin gördüğü işleri görmektedir?Ev barınılan, sığınılan, içinde yaşanan, mutlu yahut mutsuz olunan, içinde doğulup ölünen bir yerdir. Hepsinden önemlisi ev özeldir. Çok yakınlarımızla paylaştığımız

Klâsik Edebiyat Bilgisi-Belâgat

29 Şubat 2000, Salı

Sözü yerinde/zamanında, doğru ve güzel söylemeyi öğreten belâgat bilimi bizim kültürümüz içinde yüzyıllar boyunca önemli bir bilgi alanı oldu.İnsanın kendi var oluşunu başka hiçbir şeyle kıyaslanmayacak ölçüde belirlediğini, sınırladığını farkettiği "dil" ile yakın ilişkiler kurması, üzerinde düşünmesi, onunla daha hızlı ve sarsıntısız bildirişim yollarını geliştirebilmesi gerekir. Sonuçta, Saussure''ün teorisine bağlı kalmak üzere "dil" toplumsal olan bildirişim imkânlarının bütününü, "söz" ise

Ters bir dergi: Patlıcan

22 Şubat 2000, Salı

Bundan sonra şiir erbabının "delikanlı mizah dergisi" Patlıcan''ı ıskalamamalarını tavsiye ederim.Ne mübarek sebzedir patlıcan. Bakmayın siz onun pazarcı tezgâhlarında kazık gibi duruşuna; mutfağa girdi mi görün onu. Ne hünerler, ne kıvraklıklar gösterir: Musakka olur, imambayıldı olur, karnıyarık olur, patlıcan kebabı olur, gömme, oturtma, kızartma ve illâ da dolma olur; türlüden başlayarak sayısız birleşimin ve karışımın içine girer.En sonunda dergi de olmuş Patlıcan. Pazar yerinin ciddi, mutfakların

Yabancı kelimeleri ne yapalım?

07 Şubat 2000, Pazartesi

Yabancı kelimelere karşı durmayalım mı? Duralım! Ama bu karşı duruş aslında bir toplumsal özgüven arayışından başka bir şey değildir.Dil biliminin yabancı kelime ve buna bağlı olarak doğan ''dil kirlenmesi'' kavramlarını tanımaması ne anlama geliyor? Bundan çıkaracağımız sonuç ne olabilir?Şunu diyebiliriz: Bir dilde yabancı kelimelerin olması iletişimi aksatan bir husus değildir. Sadece öz ve arı kelimelerden oluşmuş bir dil de mümkün değildir. İletişimin gerçekleşmesi sürecinde insanlar kullandıkları

Dil kirlenmesi (2)

31 Ocak 2000, Pazartesi

Yabancı kelimeler bir ihtiyacı karşılamak üzere dile girmektedir; bu ihtiyaçların kimisi toplumsal kimisi de kişiseldir.Evet, dil kirlenebilen bir şey değildir. Yabancı kelimeler dili kirleten ''kir''ler değildir. Bir kelimeye ihtiyacın vardır, alırsın; değiştirerek yahut değiştirmeden kullanırsın, senin olur. Bir kelimeye aslında ihtiyacın yoktur, ama nedense o kelime gelmiştir (özenti, moda, taklit, kişinin kendini gösterme arzusu, zorlama vs. gibi sebepler ...), yerleşip kalmıştır; senin olmuştur.

Dil kirlenmesi (1)

24 Ocak 2000, Pazartesi

Dil bilimi, yabancı kelime kavramını kabul etmiyor, bilindiği gibi. Dil bilimine göre, önemli olan kelimelerin kökeni değil, iletişimde yüklendikleri görev.Özdemir İnce, E dergisindeki yazısında (Nisan 1999) ''dil kirlenmesi'' terimini kendisinin icat ettiğini söylüyordu. 1991 yılındaki bir konuşmasında kullanmış bu terimi; o yazıyı daha sonra Söz ve Yazı kitabına almış. Türkçe endamı güzel, çağrışım alanı da dar değil... Sorunu tanımlamada sosyo-psikolojik beklentilere uygun düşüyor. Güçlü, güzel,

Yabancı kelimelerin pasaportu

17 Ocak 2000, Pazartesi

Zayıflayan, üretkenliğini yitiren, boyun eğen toplumlar kültürel kimliklerinin güçlü rakipleri karşısında başkalaşmaya başladığını görüyorlar.Yabancı kelime kavramı, insan zihninde yadlık, yabanlık hissi uyandıran dışlayıcı bir kavram. Kelime yerine "insan"ı koyun. Bir insana "yabancı", "yaban", "el" diye yaklaşmak ne kadar şövenist, insan oluşumuzu görmezden gelici, ayrımcılık doğurucu bir yaklaşım ise kelimelere de "yabancı" olup olmamalarına göre yaklaşmak böylesi olumsuz bir davranıştır. Dili,

"Köylüleri Niçin Öldürmeliyiz?"

10 Ocak 2000, Pazartesi

Bu bayram, tatilsever memur sınıfı için sınırlı tatil süresi, yağışlı hava ve İMF''nin kemer sıkma politikaları yüzünden sıkıcı geçmiş sayılabilir. Durgun geçen kayak sezonu son günlerdeki kar yağışıyla biraz canlandıysa da, âlicenap memur ve işçi sınıfının popülasyon kirliliğine sebep olmamak için Uludağ ve Kartalkaya gibi kayak merkezlerine akın etmeyip evlerinde, sıcak sobalarının başında kestane kebap telefona cevap seçeneğini tercih etmiş olması muhtemeldir. Biz ise, ailecek, kimi türdeşlerimiz

Eski Ramazanlar

03 Ocak 2000, Pazartesi

Belki toplum haya-tımızdaki hızlı değişmeler, otuz kırk yıl öncesini bile "Bir varmış bir yokmuş" zamanla-rı kadar uzak idrâk etmemize sebep oluyor.Ramazan ayı gelince, televizyonlarda, radyolarda, gazete sayfalarında "Ah eski Ramazanlar!" sohbetleri başlar. Eski dediysek, neticede bize anlatılanlar yüz yüzelli yıllık hikâyelerdir. Aslında kimi orta yaşlıcalarımız : "Ah benim çocukluğumun Rama-zanları!" diye başladı mı, eskinin o kadar da eski olmadığı anlaşılır. Belki toplum haya-tımızdaki hızlı

Ana çatı bilgisayar

27 Aralık 1999, Pazartesi

İngilizce kelimelerin pekçoğu, yeni çıkmış, uydurulmuş kelimeler değil. Bunlar zaten İngiliz dilinde olan, kullanılagelen kelimeler.Geçenlerde oğlum bankamatikler üzerinden işlemlerin nasıl yapıldığını anlatırken ana çatı bilgisayarlardan bahsetti. Ben her ne kadar bu işlemlerin temel mantığını bilsem de "ana çatı bilgisayar"ı bilmiyordum. Bir sözlüğe bakıncaya kadar da ne olduğunu çıkaramadım. Meğer ana çatı "mainframe" demekmiş. Oğlum bu kelimeyi Tübitak''ın gençler için çıkardığı büyüklere de