Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Çin tarzıSermâye birikiminin insânî yollardan sağlandığı tek bir misâl göstermek mümkün değildir. Servet târihi için de böyleydi. Ama bu, sermâye birikiminin insanlığa yaşattıklarıyla mukayese kabûl etmeyecektir. Sermâye birikiminin târihi kan ve gözyaşı ile yazılıyor. Çin’den son zamanlarda gelen, kalkışma haberlerine baktığım zaman aklıma ilk gelen de budur.Kapitalist sömürü piyasa şartlarında içe doğru, dünyâ işbölümünün yeniden yapılandırılması bağlamında d...

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - Hazar’da olup bitenlerRusya ile Ukrayna arasındaki savaş, ambargolar ve nihâyet Kuzey Akım Boru Hattı’nın sabote edilmesi, kıt’asal ölçekte bakıldığında Avrupa ile Asya arasında giderek büyüyen ticârî ilişkilerin koparılması mânâsına geliyor. Bu itibârla, Angloamerikan ittifak için gâyenin hâsıl olduğunu söyleyebiliriz. On senelerdir, gerek ABD gerek Birleşik Krallık’da yaşanan üretim kayıpları, sanayi ve sermâyenin, nihâyet teknolojik üstünlüklerin Çin’e kayma...

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - Siyâsal akla fırsat vermekModern dünyâ siyâsal düzlemde devlet-uluslardan müteşekkil bir işbölümüne sâhiptir. Devlet-ulus formasyonunun hem kültür hem de ekonomilerin işleyişi itibârıyla sorunlu olduğunu da biliyoruz. En başta, bu bileşik kavramın içinde yer alan ulus ile devlet arasında mutlak bir örtüşme yok gibidir. Daha açık bir şekilde ifâde edecek olursak, uluslar veri devlet sınırlarını çok defâ aşar ve başka devlet-ulusların sınırları içinde kalır. Çok ...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Akıldışı dünyânın aklıModern dünyânın kategorileri insana çok defâ hatâ yaptırıyor. Soyut kategoriler, tipler, kavram setleri ortaya koymak düşünme faaliyetinin olmaza olmaz zarûretleridir. Buna diyecek bir şey olamaz. Ama bunların nasıl işletildiğidir asıl mesele. Eğer analitik akıl yürütmeler bu setleri siyah-beyaz ayırımına tâbi tutarsa sorun başlıyor demektir. Modern dünyâda baskın olan da budur. Daha evvel çeşitli vesilelerle ifâde etmeye gayret ettiğim üz...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Terörün düşündürdükleriİstiklâl Caddesindeki kanlı terör saldırısı , içinde biraz insanî duygu taşıyan kim varsa onu derinden sarstı. Tek suçu o sırada oradan geçmek olan onlarca insan arasından bâzıları hayâtını kaybetti, bâzıları da yaralandı. Biz sâde vatandaşların ölenlere rahmet, yakınlarına sabır, yaralılara da âcil şifâlar dilemekten başka yapacağımız bir şey yok. Emniyet güçleri hakikâten de başarılı bir dizi operasyonla fâilleri ele geçirdi. İlk tespit...

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - Üretim ve refaha dâirBu dünyâda hiç kimse kendi hayâtını doyasıya yaşamıyor aslında. Bir insan tekinin hayâtında sayısız başka hayatlar kol geziyor. Çok defâ başkaları için yaşıyoruz. Bunu bir fazilet olarak telâkki eden ahlâkî prensipler de mevcût. Diğerkâmcılık dediğimiz değer bunların başında geliyor. Modern dünyâ bunu, görece soğutarak, sosyal fayda, sosyal sorumluluk vb kavramlara taşıyor. Bu ahlâkı benimseyenler, özümseyenler açısından başkaları için yaşa...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Meydanlar...Nihâyet Beyazıt Meydanındaki düzenlemeler bitti. Doğrusu buna sevindiğimi söyleyebilirim. Yapılan açıklamalara göre, Turgut Cansever’in projesine sâdık kalınmış. Bilemiyorum, ehline soracağım. Yolum düştü. Zamânım vardı; iklim de müsâitti. Meydanda bir kaç saat geçirdim. İşin fizikî kısmı halledilmiş görünüyor. Emeği geçenlere şükrân duymak gerekir. Ama mesele gâliba bununla sınırlı değil.İlk büyük şaşkınlığım meydanın açılış merâsimiyle alâkalıydı....

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - Yeni bir dünyâ...Sanâyi “medeniyeti” ardında üretim ve tüketimin yorgun bıraktığı bir insanlığı bırakarak sönümlenmeye başladı. Elyevm içinde bulunduğumuz zaman dilimi bunun krizleri ile yüklü. Savaşlar da onların uç verdiği hâdiseler. Eğer nükleer bir felâket yaşanmadan geçiş sağlanabilirse yeni bir dünyânın kurulacağı âşikâr.Yeni dünyânın mühendisliğine dâir sayısız fikir havalarda uçuşuyor. Bilmem dikkâtinizi çekiyor mu? Ortada bir tuhaflık kol geziyor. Sanâ...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Çin, Hindistan ve Batı: West meets East mi?ÇKP’nin son kritik toplantısında çok mühim açıklamalar yapıldı. Çin, reel mânâda dünyânın en büyük üretim gücü olarak kapanma karârı aldığını dünyâya duyurdu. Bunu mutlak olarak değerlen-dirmemek gerekir. Elbette Çin’in Asya’dan Afrika’ya, Lâtin Amerika’ya kadar yatırımları topyekûn durmuş değil. Ama sınırlandığı çok açık. Çin’in resmî siyâsetleri bundan sonra, “içeride”, Çin toplumunun kalkınma süreçlerinden etkilenen...

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - İsrâil ne için Türkiye’nin kapısını çaldı?İsrâil Savunma Bakanı Türkiye ziyâretini tamamladı. İki devlet arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden tesisi, bakanlıklar seviyesindeki görüşmelerin başlaması elbette ki müspet hâdiseler. Devletler arasında gerilimler yaşanabilir. Ama bunun, belki dozu değil, ama sınırları mühimdir. Eğer bu gerilimler neticede siyâsal -diplomatik düzlemde bir kopmaya evrilirse manzara hiç de hoş olmaz. Kopukluğun kronikleşmesi ise ak...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Siyâsal akıl tutulmasının muhtasar târihiBizim nesil, yâni 78’liler, tıpkı abi ve ablalarımız olan 68’liler gibi, adına Soğuk Savaş denilen bir siyâsal iklime doğduk. Toplumsallaş-mamızı da bu iklimde yaşadık. Aslında soğukluk, tekmil dünyânın iklimiydi. II. Umûmî Harp sonrasında “barış” gelmiş, herkes, iktisâdî karşılığı kalkınmak ve refaha ermek olan bir güzergâhta kendi derdine düşmüştü. Merkez Batı dünyâsında makroekonomik dengeler yakalanıyor, tam istihdam...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Lümpenleşme üzerineTârihsel bağlamlarından arındırarak düşünecek olursak siyâseti ve insanın siyâsallaşmasını teşvik edecek çok az şey söyleyebiliriz. Bir defâ siyâset, önünde sonunda bir iktidâr ilişkileri manzumesidir. Bu da birilerinin özne (muktedir), diğerlerinin ise onun nesnesi olması mânâsına gelir. İktidâr kurmanın ihtiraslı bir iş olduğunu görmemek için saflığa varan bir iyimserlik sâhibi olmak gerekir. Hoş, muktedirlerin kısm-ı âzamı bunu yumuşatmayı...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Şecaat arz ederken sirkatin söylemekYaşanan gelişmeler sâdece AB’nin değil, külliyen, hem teorik hem de pratik düzlemlerde Avrupalılığın sonuna gelindiğine işâret ediyor. Borell’in son açıklamaları bu durumu keskin bir şekilde ortaya koyuyor. Borell, değerlen-dirmesinde bahçe-orman metaforunu kullandı. Avrupa’yı düzenli bir bahçeye, Avrupa dışı dünyâları ise vahşi bir ormana benzetti. Buna göre, azgın bir şekilde büyüyen orman bahçeyi istilâ etmektedir. Borell’...

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - Yeni Dünyâ notlarıABD siyâsal hayâtında, iki ana çizgi olduğunu herkes ezbere bilir. Demokratlar ve Cumhûriyetçiler, ABD’li seçmenler için temel tercih kulvarlarıdır. Cumhûriyetçiler sağcı, Demokratlar ise solcu olarak bilinir. Bu kavramların Avrupa’da taşıdıkları mânânın çok dışında olduğunu da biliriz. ABD ekonomisinin üretkenlik değerini devâm ettirdiği, kabaca 1950-1980 aralığında bu iki partinin arasındaki farklar çok mahduttu. Gerek Demokratlar , gerek Cû...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Astana ve Erdoğan-Putin zirvesiTürkiye, Libya’daki “meşrû” hükümet ile Doğu Akdeniz’de karbon varlıklarının çıkarılması konusunda kapsamlı bir anlaşma imzâladı. Son yazımda bunun, Türkiye’nin târihsel geçmişinin de hakkettirdiği istikamette bir Akdeniz gücü olarak kendisini ortaya koyması olarak değerlendirmiştim. Buna tepkiler gecikmedi. Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias apar topar Mısır’a gitti. Dendias ve meslektaşı Semih Şükrü, Türkiye’yi kınayan ve bu an...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Kim dost, kim düşman?Devletler arasındaki gerilimlerde bir odak meselesi olduğunu düşünüyorum. Çok defâ doğrudan çatışan taraflara ve onlarla ittifak hâlinde olan çevre güçlere bakılır. Zihinleri hatâya sevk eden de budur. Hâlbuki ilişkiler son derecede katmanlı ve tek dereceli bir kavrayışa oturtulamayacak kadar karmaşık olabilmektedir. İttifak edenler arasında da derin bir uyumsuzluk; hattâ rekâbet; nihâyet gerilim ve çatışmalar zuhûr edebilir. I.Umûmî Harp e...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Yine ve yeniden AkdenizAkdeniz aslında dünyânın en büyük ve kritik iç denizidir. Cebel-i Târık gibi dar bir su geçidi üzerinden Atlantik’e bağlanır. Sonradan insan eliyle açılan Süveyş, Akdeniz’i Kızıldeniz üzerinden Hint Denizi ile birleştirir. Marmara boğazları ise onu Karadeniz ile buluşturur. Kabûl etmeliyiz ki, bâzı coğrafya bilgilerimiz ve adlandırmalar zihnimize oyun oynayabilir. Akdeniz bizzat bir iç denizdir; ama kendi içinde de daha küçük iç denizlere...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Önümüzdeki günlerUkrayna’daki savaş çok boyutlu olarak devâm ediyor. Bu boyutlardan birisi de medya. Batı dünyâsı Rus haber kaynaklarına ağır bir kesinti uyguluyor. Cepheden gelen haberler tek yanlı olarak veriliyor. Dahası, propaganda amaçlı uydurma haberlerden geçilmiyor. Elimizdeki son manzaraya bakacak olursak, Rusya’nın istediklerini elde edemediğini, ordusunun bozulduğunu ve daha evvel elde ettiği pek çok yerden çekilmek zorunda kaldığını görüyoruz.Bu man...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Avrupa’da sağ’ın yükselişine dâir düşüncelerİtalya’da seçimler sona erdi. Merkezinde faşist ideolojiden beslenen, liderliğini bir hanım olan Giorgia Meloni’nin yaptığı İtalya’nın Kardeşleri Partisi’nin yer aldığı sağ bir koalisyon iktidâra geldi. İtalyan solu ise ağır bir mağlûbiyet yaşadı. Avrupa’da en az on devlette aşırı sağın yükselişte olduğu ve bunun, demokratik değerleri ile müftehir olan AB ideali için büyük bir tehlike olduğu ifâde ediliyor. Meloni, İt...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Askerî seferberlikler üzerineRusya, Ukrayna’da yaşananlar üzerinden yeni bir sayfa açtı. Kelime oyunları medeniyetin ayrılmaz bir parçasıdır. İsimlendirmeler, muvakkaten çok defâ hayâtın önüne geçer. Ama nihâi hükmü veren hayâtın gerçekleridir. Ukrayna’da yaşananlar, başından beri bal gibi bir savaştır. Ama Rusya burada bir kelime oyunu yaparak operasyon, müdahale gibi kelimeleri kullanageldi. Son seferberlik karârıyla manzara tamâmen değişti. Artık apaçık olar...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - İşler kızışırken...Putin’in kısmî seferberlik ilân etmesi, geriye çevrilmesi pek de mümkün görünmeyen bir süreci daha da tırmandırdı. Belki süreci geri çevirmek yolundaki son ihtimâl BM toplantısıydı. Putin, son açıklamalarından birisinde, mağlûbiyeti kabûl ettiği yolunda yorumlanmasını da göze alarak Rusya’nın savaşı bitirmekten yana olduğunu ilân etti. ŞİÖ toplantısında Erdoğan ile yaptığı görüşmede Putin’in Türkiye ve BM vasıtasıyla barış müzakerelerine hazı...

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - Şanghay; hayâller ve gerçeklerBatı merkezli hegemonik dünyâ ilişkilerinin çok boyutlu çıktıları olduğunu düşünüyorum. Bilhassa kültürel -zihnî düzlemde, katman katman çok düşündürücü bir açılımlar setinin yattığını rahatlıkla söyleyebiliriz.Batı’nın ,ister Avrupa, ister ABD merkezli olarak bakalım, kolonyalist -emperyalist ilişkiler bağlamında dünyânın geri kalan kısmına yaşattıklarını çok ağır bir mahkemenin konusu hâline getirebilecek bir dosya zenginliğine s...

Yeni Şafak · Süleyman Seyfi Öğün - Kutup masallarıGeçenlerde bir dostum, büyük târihçi Edward Hallett Carr’ın Angloamerkan tarzı uluslararası ilişkiler disiplinini eleştiren fikirlerinden bahseden bir metin gönderdi bana. Doğrusu , bunlara katılmamak mümkün değil. Konvansiyonel uluslararası ilişkiler disiplininde çalışan , artık kendilerine stratejist deyip geçen , bâzı basit modellerle yetinen ,derin düşünmeyi sevmeyen, zihin tembelliği yapan; ama dünyânın geleceği husûsunda iri lâflar etmekten...

Yeni Şafak · SÜLEYMAN SEYFİ ÖĞÜN - Siyâset, sokaklar ve caddelerBerlin Duvarı yıkıldıktan sonra, savaşın dört bir tarafımızı kuşattığı bir coğrafyada bulunuyoruz. Ne kadar tuhaf değil mi? Herkes Soğuk Savaş’ın bittiğini, artık hasreti çekilen bir barış ortamına kavuşacağımızı düşünürken oldu bunlar. Anlıyoruz ki, Soğuk Savaş dünyâsı, adından anlaşılacağı üzere savaşların soğutulduğu, baskılandığı bir dünyâ imiş. Terkibinde savaş olduğu için, onun sona ermesi kendiliğinden barış getirecek zannetm...