Türkiye şimdiden içe kapandı bile. Birkaç hafta öncesine kadar siyasi ve ekonomik alandaki çıkışlarıyla izlenen Türkiye, şimdi derin bir endişeyle izleniyor. Türkiye''den dünyaya yönelik bakışlar, dünyadan Türkiye''ye çevrildi. Uluslararası medya ve siyasi çevreler, Ankara''daki nefes alışları bile yakından izliyor. Çünkü Ankara''da olanlar, olacak olanlar, sadece Türkiye''nin iç iktidar çekişmesiyle sınırlı kalmayacak. ABD''nin Ortadoğu politikalarını, AB''nin bölge politikalarını ve üyelik sürecini, yakın çevremizdeki gelişmeleri ciddi biçimde etkileyecek.
Türkiye''deki kavga üzerinde en etkin güç elbette Washington. Sadece etkin, yönlendirici değil aynı zamanda sonuçlarından en çok etkilenecek olan ülke de ABD. Türk-Amerikan ilişkilerinin niteliği, bundan önceki bütün askeri müdahalelere verilen destek hatta müdahalelerin bizzat yönetilmesi, 28 Şubat gibi, dünyada benzeri olmayan bir projenin başarıyla hazırlanıp uygulanması gibi iç düzenlemeler, Türkiye''nin yakın çevre politikasını ipotek altında tutması gibi dış politik durum, her zaman güçlü olanla işbirliği yapmak gibi fırsatçı tutum ve genel olarak Türkiye üzerinde asla gevşetilmeyen “vesayet denetimi” böyle düşünmek için yeter de artar bile.
Peki ABD, Ankara''daki iktidar mücadelesine nasıl bakıyor? Hangi tarafı destekliyor? Kimlerle işbirliği yapıyor? ABD için demokratik sürecin işlemesi mi önemli bölgesel çıkarları mı? Orduyu mu destekler sivil hükümeti mi? Hangisi ABD çıkarlarına daha uygun? Daha önceki darbelerdeki tutumuyla şimdiki tutumu arasında fark var mı?
Öncelikle Washington''dakilerin demokrasi gibi uğruna bir şeyler feda edecekleri bir değeri yok. Türkiye''nin özgürleşmesinden, demokratik kurumların güç kazanmasından daha büyük öncelikleri var. Bu hep böyle olmuştur. Çünkü demokratik süreç ABD için bazen tehdit olabiliyor: Ortadoğu''daki demokratik süreçleri baltalamasının nedeni bu. Türkiye''de 1 Mart tezkeresi demokratik sürecin eseri değil mi?
Yeni durum ABD''nin bölgede geliştirmeye çalıştığı serbest pazar için tehdit oluşturuyor. Özellikle yeni Ortadoğu dizaynı için. Özellikle Irak için. Mesela Türkiye''nin Kuzey Irak''a müdahale ihtimali Washington için asla göze alınamayacak bir gelişmedir. Bir taraftan, muhtıraya yeterince sert tepki göstermemesi şüpheleri artırırken diğer taraftan İslami gelenekten gelenlerin bu kadar güç kazanmasından duyduğu endişe dikkat çekici.
Türkiye''nin bu iktidar üzerinden global piyasaya açılması, yakın çevresini de taşıması, uluslar arası kurumlarla işbirliği, Batı Avrupa sistemine entegrasyonu ABD için desteklenmesi gereken gelişmeler. O zaman yine soralım: ABD kimi destekler?
Burada bir konuya özellikle dikkat çekmek istiyorum: Ankara''da krizin tırmandığı bir dönemde ABD, her zaman yakın işbirliği içinde bulunduğu Türk Silahlı Kuvvetleri''ne çok önemli bir uyarı yaptı. ABD''nin önceliğinin aslında neler olduğunu ortaya koyan bu uyarı sadece orduya değil, bütün Türkiye''ye yapıldı.
George Bush yönetiminin; “Türkiye''nin Kuzey Irak''a müdahalesi İsrail''in Lübnan''daki yenilgisine benzer stratejik bir yenilgiye dönüşür” uyarısının bu dönemde yapılması oldukça manidardı ama Türkiye''de pek kimsenin dikkatini çekmedi. Türkiye''de lobicilik yapan ABD''liler İsrail''in Hizbullah karşısındaki hezimetinin bir benzerini Türkiye''nin Kuzey Irak''ta yaşayabileceğini, böyle bir müdahalenin ABD ve NATO desteğinden yoksun olacağını söylüyormuş. Ancak bu uyarıya rağmen TSK mayıs ayında böyle bir müdahaleye girişebilirmiş…
Lübnan savaşı, İsrail''in yenilmezlik büyüsünü yok etti. İçeride büyük tartışmalara neden oldu. En son Winograd Raporu''nun açıklanmasıyla büyük tartışmalar başladı. İsrail ordusundaki istifaların ardından şimdi Başbakan Ehud Olmert''in istifası isteniyor.
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt''ın; “müdahale isteyen” sözlerini hatırlayalım. Bu uyarının muhtıra dönemine denk gelmesi, TSK''ya verilen bir iç politika mesajı mıydı? “Türkiye tarihinde Batı''ya rağmen verilen ilk muhtıra” tezine inananlar için böyle bir ihtimal mümkün. Bu durumda ABD, tercihini AK Parti''den yana, TSK aleyhine kullandı mı diyeceğiz? O zaman Türk-Amerikan ilişkilerinin askeri karakterine ve böyle durumlarda ABD''nin her zaman sivil iktidara sırtını dönmesine nasıl bakacağız?
ABD, “AK Parti iktidarını mı askeri mi destekler”, “kimlerle nasıl pazarlık yapar” konularında aceleci olmak yanıltıcıdır. Net olan, Kuzey Irak meselesinin hem Türk-ABD ilişkilerinde hem de Türkiye''nin iç siyasi ve toplumsal yapısında derin krizlere, ayrışmalara, hatta çatışmalara neden olabileceğidir.
İsrail''in Lübnan''daki hezimetini K. Irak''ta Türkiye''nin yaşadığını düşünelim. Nasıl bir Türkiye''de yaşarız?
Peki ya böyle bir senaryo hazırlanıyorsa? Ya ABD''nin hayalindeki Türkiye''nin yolu Kuzey Irak''tan geçiyorsa? Şu an Ankara''da oynanan iktidar oyununu kimler kuruyor acaba?
