|
‘Sen bozuksun onun için dünya bozuldu’ diyor şair

Zenginlerin, fakirlerin, cömertlerin, cimrilerin, kibirlilerin, alçak gönüllülerin, cahillerin, bilgi sahibi olanların, zalimlerin ve merhamet sahibi olanların tavır ve davranışları hiç değişmez, her dönemde aynıdır.



Türk edebiyatının ilk döneminden günümüze ulaşabilmiş az sayıda eserden biri olan
Atebetü’l Hakayık
(Gerçeklerin kapısı/ eşiği) yazarı
Edip Ahmet’in
12.yüzyılda Orta Asya’da yaşayan Türklerin kültür ve sosyal yapısını anlattığı şiirleri okurken anlıyorsunuz ki;
Değişen sadece zamandır, eşyalardır
bir de isimleri ve cisimleri değişen
insanlardır
.
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları arasında bulunan eserde
doğruluk dürüstlük, ahlak, cömertlik, cimrilik, kibir, akıl, bilginin önemi, cehaletin zararları
gibi evrensel konular işlenmiş.

Şair kendi döneminin yöneticilerine o dönemin insani sorunlarını ve çözüm yollarını şiir diliyle anlatmış.

Ancak aradan geçen bunca yıla rağmen (
900 sene
) okuduğumuzda gördüğünüz gerçek şu; Hangi zamanda yaşarsa yaşasın, hangi
dine, dile kültüre
sahip olursa olsun
insanoğlu
bazı konularda hep aynı davranışı gösteriyor.
Bakın, cehaleti nasıl anlatıyor;

Bilgisiz odun ne yapsın bilgiyi

Ona öğüt ve nasihat yararsızdır.

Türlü kirler yıkanmakla arınır

Cahillik yıkamakla arınmayan bir kirdir.

Dilinize sahip çıkın diyor;

Dinle ve inan bu söze; Her sabah bu ten

Kalkıp eğilerek bu dile yalvarır

Dilini gözet, gel az tut sözünü

Gözetilirse bu dil, gözetir özünü

Sır saklamanın önemini de şöyle anlatır;

Arkadaşım deyip, inanıp sırrını açma sakın

Ne kadar güvenilir arkadaş olsa da yakın

Sırrın sende sabredip durmazsa eğer

Arkadaşında sabreder mi, bunu iyi düşün

Misafirliğimizi de şöyle hatırlatır;

Dünya bir tarladır dedi Resul

Tarlada çalış ve iyilik ek

Bugün var, yarın yok bu dünya malı

Rahat bir gelirse, acı gelir onar onar.

Cömertlik ve cimriliği de şu sözlerle anlatır;

Ey mal sahibi, cömert ve iyi insan

Tanrı verdiyse sana, sen de ver

Cimri malının bekçisidir

Ölür, kalır malı, sonunda yer düşmanı

Dünya malını kazananların tümü

Yiyemeden gitti, gör hallerini

Kendini bir şey zannedenleri de

şöyle uyarıyor;

Malım var diye büyüklenip, Ululuğa el uzatıyorsan

Malın yararı neymiş, sen çıplak gidersin

Burada kalır sandığın sepetin

Büyüklenme sakın büyük olan bir Tanrı

Büyüklük benimdir, siz üzerinize almayın dedi.

Hırs sahiplerine de şöyle seslenir;

Uzun düşünme, düşünmekten çok olsun amelin

Darsa da bolsa da yazıldı rızkın

Bu zenginlik yoksulluk Tanrı kısmeti

Haris, dünya malını toplar ama doymaz

Sahibi yaşlanır ama harislik kocamaz

İnsanı ne güzel tarif ediyor;

İnsanların bütün tavırlarını, yaptıklarını incele

Kimde kerem (
cömert ve merhamet
) bolsa ona insan de
Topluma faydalı bir insan olmanın

sırlarını da şöyle verir;

Yenilecek aşını insanlara yedir

Giyilecek kıyafeti çıplağa giydir

Zor, zahmet yükleme başkalarına

Başkasından gelen zahmete dayan

Eğer birinden sana bir iyilik gelirse

Onu bol bol öv ve iyiliğini dile

Kusurlu kişinin kusurunu gider

Alevlenirse tutuşup gazap, kin ateşi

Yumuşaklık suyunu dök, o ateşi söndür

Yıkılana destek ol, eksileni tamamla

Bin kişi dostun olsa bile çok görme

Bir kişi düşmansa onu az sanma

Bir ayıptan ötürü baş kesen

Bulamaz dünyada yaşayan insan

Ahlaki değerlerin bozulmasından dolayı üzüntüsünü şöyle dile getirir;

Mecaz oldu dostluk, hakikat hani

Vefa gölünün suyu çekildi, kaynağı kurudu

Sen bozuksun onun için dünya bozuldu

İbadet riya oldu, kulluk mecaz

Harap oldu mescit, halk binamaz (
namazsız
)

Âlim ameli, zahit zühdü bıraktı

Kim şarapçıysa yeğlenen (
Üstün görülen
) o

Kim yolsuzsa onun en geniş yol

Utanma kayboldu, bulunmaz kokusu bile

Helal yiyen hani, görülmez böyle biri

Helalin kendisi nerede bugün, hani

Fakirler sevilmez diyor şair;

Halk malı olanlara dönüp yüzünü

Hepsi kul kıldı azat özünü

Kim ki malsız olanı görür

Yüz çevirip geçer, yumup gözünü

Ve bozulanın zaman değil, insan olduğunu şöyle söyler;

Hani iyi insanın kendi duracağı yer

Yerersin zamanını insanları bırakıp

Zamanını yerme kişisini yer

Ey mal düşkünü adam diyerek de şöyle uyarır;

Malın haramsa sonunda azap var

Eğer helalse sonunda hesap var.

#Dünya
#Şiir
#Zengin
#Fakir
4 yıl önce
‘Sen bozuksun onun için dünya bozuldu’ diyor şair
Türkiye’nin tezlerini kim anlatacak…
Enflasyon ile mücadelede beklentileri kırmak ve fiyat yapışkanlığının önüne geçmek
Cari açık ve Gabar’dan gelecek 3,2 milyar dolar
Küresel savaşın kaçınılmazlığına dâir
Yeni tehditler ve Türkiye’nin kurumsal güncellenmesi