Tarık bin Ziyad ve askerlerinin 711’de İber Yarımadası’na yaptığı çıkarmadan sonra İslâm’la tanışan bugünkü İspanya, sonraki 800 yıl boyunca Müslümanların hâkimiyetine sahne oldu. Son Müslüman emirliğin 1492’de yıkılmasıyla birlikte, İspanya’da Müslümanlar için karanlık bir dönem başladı. Yüz binlercesi sürgün edildi, camiler kiliseye dönüştürüldü, kalan Müslümanlar ise dinlerinden zorla döndürülerek Hristiyan yapıldı.
Katolikliğin en katı uygulandığı ülkelerden biri olan İspanya, geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısından itibaren İslâm’la yeniden tanışmaya başladı. Bunda hem ülkeye akın eden göçmenlerin hem de eski Müslümanların torunlarının kimliklerini tekrar keşfetmesi etkili oldu.
YENİDEN İSLÂM’A
İspanya İslam Komisyonu’ndan yapılan açıklamaya göre, İspanya’daki Müslümanların sayısı son 30 yılda 10 kat artarak 2,5 milyonu geçti. İspanya’nın toplam nüfusunun 35 milyon dolayında olduğu hatırlandığında, Müslüman sayısı oldukça dikkat çekici seviyelere ulaştı. Fas, Cezayir, Senegal gibi Afrika ülkelerinden gelen Müslümanların yanı sıra, ataları eskiden Müslüman olan İspanyol Hristiyanlarının da İslâmî kimlikleriyle tanıştığı kaydediliyor.
MORİSKOLARIN DRAMI
Katolik Hristiyanlar, Müslümanları aşağılamak için onlara “Morisko” adını vermişti. 1492’den sonra İspanya’da kalmaya devam eden “Morisko”lar zaman içinde Hristiyanlığa geçmek durumunda kaldılar. Moriskolar, İslâm’dan hiçbir iz taşımadıklarından emin olmak için sürekli baskı altında tutuldular. Çocuklarının eğitiminden kültürel simgeleri, Hristiyanlar Moriskolara çok ağır yaptırımlar uyguladı.
Yüzyıllar sonra bir ilk
İspanya’nın Granada (eski adıyla Gırnata) kentinde, Endülüs’teki İslâm medeniyetinin en muhteşem eserlerinden Elhamra Sarayı’nın hemen yakınında “Ravza” adını taşıyan bir Müslüman mezarlığı bulunuyor. 1492’de Hristiyanlarca ele geçirilen Gırnata’da diğer birçok eserle birlikte Müslümanlara ait kabirler de ortadan kaldırılmıştı. Geçtiğimiz yüzyılın başında açılan Ravza Mezarlığı, bu açıdan oldukça sembolik bir önem taşıyor. Mezarlıkta İspanyol Müslümanların yanı sıra, bölgeye yerleşmiş diğer milletlerden Müslümanlar da medfun. Mezarlığa aktif definler hâlâ yapılıyor.
Eski bir Müslüman kasabası: Müdevver
İspanya’nın Cordoba (eski adıyla Kurtuba) kenti yakınlarında bulunan Almodovar kasabasında, vaktiyle Müslümanken zorla Hristiyanlığa döndürülen insanlar yaşıyor. Kasaba halkı arasında yeniden kimliğini keşfederek İslâm’ı seçen kişiler bulunuyor. Katolik Hristiyanların ağır baskısı altında gerçekleşen asimilasyon süreci, artık eski yoğunluğuyla devam etmediği için, Almodovarlıların İslâmî geçmişleriyle tanışmaları da bugün çok daha kolay. Kasabanın ismi Arapça “el-Müdevver” kelimesinden İspanyolca’ya geçmiş.
