İnişli çıkışlı bir güven yapısı birçok ülke tarafından sorgulanan kripto paralara varını yoğunu yatıranların bilinç altında kısa yoldan zengin olmak hayali var. Uzmanlar, evini, arabasını satıp bitcoin gibi riskli araçlara yatırım yapmanın anormal bir davranış türü olduğuna dikkat çekiyor. Uzmanlar, “Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmayın” uyarısı yapıyor. Büyük hayal kırıklıkları yaşatan kripto paraların neden olduğu çöküşlerin önüne geçmek için kimi ülkeler yasaklama yoluna giderken, kimi ülkeler de yasal yapmaya çalışıyor.
SERVETİNİZ ÇALINABİLİR
Kripto paraların devletlerin bastığı resmi para birimlerinde olduğu gibi finansal sistemin mekanizmaları tarafından kontrol edilmesi mümkün görünmüyor. Kripto para piyasasında karşı karşıya kalınabilecek finansal risklerin yanında teknolojik riskler de olduğunu gözardı etmemek lazım. Aynen gerçek paralar da olduğu gibi kripto paralarda çalınabilmekte ve dolandırıcılık gibi bir çok suç içeren faaliyete konu olabiliyorlar.
SPEKÜLASYONLU PİYASA
İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yusuf Dinç, kripto para birimlerinin arkamızı dönemeyeceğimiz bir fenomen haline geldiğini belirterek, şu uyarılarda bulundu: “Ancak bu kripto para fenomeninin profesyonel bir yatırımcı profili üretiyor olmasını endişeyle karşılıyorum. İnsanların tamamının hem de kesinlikle ‘amatör yatırımcı’lar oldukları halde profesyonel yatırımcı gibi hareket etmeleri sosyal bir probleme dönüşebilir. En önemlisi de bu paraların aşırı spekülasyon tehlikesi taşımalarıdır. Yani bu paraların yatırımcı profili aşırı hareketler oluşmasını beklemekte, bu hareketin oluşması için piyasayı beslemekteler. Bu durum aslında gerçek bir piyasa oluşmadığını gösteriyor.”
FIKHİ AÇIDAN DA SIKINTILI
Kimsenin tolere edemeyeceği finansal riskleri almaması gerektiği tavsiyesinde bulunan Dinç, “Bunun yanında kripto paralara aktarılan varlıklar kayıtdışılık oluşmasına da neden oluyor ki ekonomiler için önemli bir tehdit gündeme geliyor. Elbette diğer kaygılar da giderilmemiş durumda. Fıkıh uzmanları bu paralara yatırım yapılmasını haklı gerekçelerle uygun görmüyor. Keza birçok ekonomist de benzer kaygıları taşıyor. Üstelik bu çevrelerin dile getirdikleri kaygıların giderilmesini beklemek de mevcut şartlarda mümkün değil. Sanırım böylece örfi uygulamaların internet dünyasına taşındığını da kripto paralarla göreceğiz. İnternet örfü gibi yeni kavramlarla karşılaşacağımız bir dönem bizi bekliyor” dedi.
GENÇLERİN PSİKOLOJİSİNE OYNUYORLAR
Kripto paraların ortaya çıkışından bu yana özellikle genç kuşakların ilgisini çekmeyi başardığını belirten Dinç, şunları kaydetti: Genç ruhların yüksek risk iştahını tatmin potansiyeli ilginin bir bölümünü oluştururken kripto para düşüncesine yüklenen anlamlar tutundurmayı sağladı. Kripto paralar global ölçekte 1,47 trilyon dolarlık piyasa değerine ulaştı. Günlük hacim ise 210 milyar dolar seviyesine çıktı. Bu hacmin bileşenleri kripto para geliştiricileri, kripto para borsaları ve yatırımcılardan ibaret. Genel piyasa yapılarındaki düzenleyici unsurlar bu piyasalarda bulunmuyor. Fakat kripto borsaların “banking as a service” yani hizmet olarak bankacılık imkanlarından yararlandığını biliyoruz.”
SİSTEMDE AÇIKLAR VE RİSKLER VAR
Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan da, kripto para borsalarının herhangi bir denetime tabi olmamasının bu sanal para hareketliliğini hızlandırdığını söyledi. Meselenin ‘Bitcoin’ üzerinden tartışılmasına rağmen binlerce farklı para kripto paranın bulunduğunu hatırlatan Erkan, “Yalnızca Bitcoin değil diğer para birimleriyle de benzer işlemler yapılabilir. Ancak bu paralarla ilgili bir diğer sorun da hacklenme ve siber saldırılarla cüzdan boşaltmalar olabiliyor. Popülerleşmesine ve belli denetim mekanizmaları oluşmuş olmasına rağmen tam anlamıyla organize olamamış bir piyasadan bahsediyoruz. Halen ciddi sistem açıkları ve güvenilirlik anlamında eksikleri var” dedi.
