|

Şekerde kaçağa dikkat

Türkiye’de nişasta bazlı şekerin yüzde 82’sini ABD şirketleri Cargill ve Amylum üretiyor. Tarım Bakanlığı’nın belirlediği kotadan çok düşük pay alan yerli firmalar, haksız rekabetle karşı karşıya. Sektörün bir diğer sorunu da kota dışı üretim.

Arzu Kurum
04:00 - 11/01/2019 Cuma
Güncelleme: 04:50 - 11/01/2019 Cuma
Yeni Şafak
Fotoğraf: Arşiv
Fotoğraf: Arşiv

On binlerce şeker pancarı üreticisi çiftçi ile şeker pancarından üretim yapan işletmeler, yabancı firmaların hakimiyetindeki nişasta bazlı şekerin kıskacı altında. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen nişasta bazlı şeker üretim kotasının tamamına yakının yabancı işletmeler tarafından üretiliyor olması eleştiriliyor. Önceki yıllardaki mağduriyetlerini örnek gösteren çiftçiler ile Türkiye’nin dört bir yanına dağılmış şeker fabrikaları yetkilileri, üretim kotalarının adil bir şekilde dağıtılması konusunda pancar üreticilerine kulak vermesini istiyor.


TEMMUZ’DA %5’E ÇEKİLDİ

Tarım Bakanlığı; Ocak 2018’de’de 2017-2018 dönemi için şeker üretiminde A kotasını 2 milyon 670 bin ton olarak açıkladı. Bunun 2 milyon 403 bin tonu pancar şekeri üreten şirketlere, 267 bin tonu ise nişasta bazlı şeker üreten şirketlere tahsis edildi. Nişasta bazlı şeker üreten şirketlere tahsis edilen 267 bin tonluk kota, toplam şekerin yüzde 10’una tekabül ediyordu. Geçtiğimiz Temmuz ayında yapılan yeni bir düzenlemeyle pancar üreticisi için sevindirici bir adım atıldı. Nişasta bazlı şeker kotasını yüzde 10’dan yüzde 5 çeken Cumhurbaşkanı Kararnamesi, nişasta bazlı şeker üretimini 135 bin tona düşürdü.

YABANCI HAKİMİYETİNİ KIRMAMIZ GEREKİYOR

Karar, 2018/2019 pazarlama yılında geçerli olmak üzere bugün itibarıyla yürürlüğe girdi ancak, nişasta bazlı şeker üretimini yapan beş firmanın yapacağı üretim payları değişmedi. 135 bin tonluk kotanın 101 bin tonu aşkın kısmını ABD’li iki firma Cargill Tarım (59 bin 166 ton-yüzde 44), Amylum Nişasta (41 bin 994 ton-yüzde 31) üretiyor. Yerli üç firmanın toplamda kotanın yüzde 25’ni üretiyor.


SEKTÖRÜ CARGİLL YÖNETİYOR

  • Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere; nişasta bazlı şeker üretiminin yüzde 75’lik kısmına denk gelen bölümünün yabancı şirketler tarafından yapılması dikkat çekiyor. Türkiye’de nişasta bazlı şeker üreten 5 tane firma olduğunu ancak sektörü daha çok Cargill firmasının yönettiğini ifade eden tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, kota dışı üretime dikkat çekiyor. Kaçak olarak Türkiye’ye giren nişasta bazlı şeker olduğuna dikkat çeken Yıldırım, “Burada iyi bir denetim mekanizmasının devreye alınması gerekiyor” diyor. Yıldırım, yerli şirketlerin Türkiye’de mısır üretimini arttırarak bunun üzerinden ekonomiye daha çok katkı sağlamayı amaçladığını da dile getirdi.

KOTA DIŞI ÜRETİM VE KAÇAĞA DİKKAT

Sektörün dikkat çekilen en önemli sorunu ise kota dışı kayıtlı üretim veya kaçak yollarla Türkiye’ye getirilen şekerler olduğunu belirtiliyor. Sağlık açısından ciddi tartışma konusu olan nişasta bazlı şekerin kotası yüzde 5, bunun çok üzerinde bir üretim olduğu ifade ediliyor. Kota dışı üretim ve kaçak olarak Türkiye’ye giren nişasta bazlı şekerin önüne geçmek için iyi bir denetim mekanizmasının devreye alınması şart. Çünkü Türkiye nüfusunun 60 milyon olduğu yıllardaki gibi nüfusun 81 milyona ulaştığı günümüzde de A sınıf şeker kotası 2,7 milyon ton ile sınırlı. Bu gerçek kaçak giriş iddialarını doğruluyor.


HAKSIZ REKABETİN ÖNÜNE GEÇELİM

Yerli ve milli üretimin teşvik edildiği bir dönemde nişasta bazlı şeker üretim ve benzeri alanlarda yapılan düzenlemeleri yetkililerin dikkate alması gerektiği ifade ediliyor. Özellikle tarım gibi stratejik bir alanda yapılan düzenleme ve üretim kotaların sektördeki dengeler gözetilerek belirlenmesinin önemine dikkat çekiliyor. Sektörün genelinde, nişasta bazlı şekerlerin kotasının firmalar arasında eşit bir şekilde dağıtılması yönünde bir beklenti de var.

  • BU KONU MISIR İLE ŞEKER PANCARI REKABETİNDEN DAHA ÖNEMLİ
  • Türkiye’de son iki yıldır mısır üretiminde çok ciddi bir düşüş yaşanmaya başladığı bilgisini paylaşan Ali Ekber Yıldırım, “Daha önce mısır üretimi 6.4 milyon tondu. Şimdi 5.7 tona kadar düştü. Neredeyse 1 milyon ton azaldı. Çünkü üretici ancak para kazanırsa üretime devam ediyor. Mısırın en büyük alternatifi pamuk, ayçiçeği daha çok bu ürünlere yöneliyor” değerlendirmesinde bulundu. Yıldırım, nişasta bazlı şeker üretimi konusunda işin döndürülüp dolaştırılıp mısır ile şeker pancarı arasındaki rekabete dönüştürülmesini doğru bulmadığını da ifade etti.

#Şeker
#Nişasta
#ABD
#Cargill
#Amylum
5 yıl önce
default-profile-img