Irak, 2014 yılında Kerkük-Ceyhan Boru Hattı’ndan yapılan ihracata ilişkin bir petrol anlaşması nedeniyle Türkiye’ye dava açmıştı. Açılan davada en önemli gerekçe olarak Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Bağdat’ın izni olmadan enerji ihracatı yapma yetkisinin olmadığını, Ankara’nın da iki ülke arasındaki anlaşmayı ihlal ettiğini öne sürmüştü. Ayrıca Türkiye’nin Ceyhan’dan petrol satışına izin vererek, Irak Petrol Şirketi (SOMO) dışında bir alım yapmış olduğu ve 2010 yılında uzatılan 1973 tarihli Türkiye-Irak Ham Petrol Boru Hattı Anlaşması’nı ihlal ettiğini iddia etmişti.
TÜRKİYE KARŞI DAVA AÇMIŞTI
Irak 13 yıl önce yaptığı tahkim başvurusunda, Türkiye’den yaklaşık 34 milyar dolar tazminat talebinde bulundu. Irak’ın bu adımı sonrası Türkiye, Irak’ın petrol boru hatlarına yapılan sabotajları zamanında tamir etmediği gerekçesiyle 1,3 milyar dolarlık tazminat talep etmişti. Uluslararası Ticaret Odası Tahkim Merkezi (ICC), söz konusu davaları sonuçlandırdı.
ŞİRKETLERİN SORUNU
Türkiye’nin karşı tezlerinin büyük çoğunluğunu kabul eden Uluslararası Ticaret Odası Tahkim Merkezi, Irak’ın beş talebinden dördünü reddetti. Irak’ın açtığı davada ana parası 1,9 milyar dolar olmak üzere faizlerle birlikte Türkiye’nin 3,1 milyar dolar tazminat ödemesi kararlaştırıldı. Irak’ın Türkiye’ye ödeyeceği tazminat da faizlerle birlikte 2,6 milyar dolar olarak kararlaştırıldı. Karşılıklı davalardaki fark 500 milyon dolara düştü. Bu 500 milyon dolarlık ödemenin sorumlusunun, tarafın petrol satışından para kazanan Irak Kürt Bölgesel Yönetimi olduğunu belirten Türkiye, mahkemenin kararına itiraz etti. Türkiye, 500 milyon doların IKBY’den alınmasını talep etti.
YAPICI ROL OYNAMAYI DÜŞÜNÜYORUZ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye ve Irak arasındaki anlaşmazlıkla ilgili, şunları kaydetti: “Büyük kapsamlı bir rapor var ve ona bağlı bazı yaptırımlar söz konusu. Tek taraflı yaptırım yok. Irak tarafından iddia edilen 5 konudan 4’ü reddedildi, 1’i kabul edildi. Bizim iddialarımız, taleplerimiz vardı. Taleplerimizin 6 konudan 5’i kabul edildi, 1’i reddedildi. Buna dayalı olarak yaptırımlar, şimdi arkadaşlarımız, hukukçular tarafından değerlendiriliyor. Uluslararası hukuka göre, biz yapıcı bir rol oynamayı düşünüyoruz.”
