Kasım Süleymani’yi Bağdat’ta öldüren ABD’ye İran’dan cevap önceki gece geldi. İran ordusu, ABD’nin Irak’taki iki üssünü balistik füzelerle vurdu. Gece saat 01:45’te ateşlenmeye başlayan füzeler, yaklaşık yarım saat boyunca hem Irak güneyindeki Enbar vilayetinde bulunan Ayn el-Esed üssünü hem de kuzeydeki Erbil üssünü hedef aldı. Bu noktalara toplamda 12’den fazla balistik füze düşerken, gece vakti göğe yükselen alevler kilometrelerce öteden görüldü. Devrim Muhafızları Ordusu, dünya gündemini bir anda değiştiren saldırılarda ‘80 ABD askerinin öldüğünü’ iddia etti ancak bu, ABD tarafından yalanlandı. Hedef alınan üslerde hiçbir Amerikalının ölmediğini duyuran ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ‘teyakkuza geçtiklerini’ ve ‘zayiat tespiti yaptıklarını’ bildirdi.
‘BU TOKAT YETERLİ DEĞİL’
Ateşlenen füzeler Washington’a hareketli saatler yaşattı. Güvenlik kabinesini acil olarak Beyaz Saray’da toplayan ABD Başkanı Donald Trump, saldırılara verilecek cevabı masaya yatırdı. Kısa mesajında Trump, “İran’dan fırlatılan füzeler Irak’taki 2 askeri üssü hedef aldı. Zayiat ve hasar tespit çalışmaları yapılıyor. Şu ana kadar her şey yolunda” dedi. Tüm dünya Trump’ın İran’daki 52 ayrı hedefi vuracaklarına ilişkin daha önceki tehdidinin gerçeğe dönüşüp dönüşmeyeceğini beklerken İran’dan ABD’ye mesajlar gece boyunca ardı ardına geldi. İran lideri Ali Hamaney, “Gece bunlara bir tokat atıldı ama bu yeterli değildir. ABD’nin bu bölgedeki varlığı son bulmalıdır. Dünyanın gidişatı etkilendi, büyük değişimler gerçekleşecek. Halkın görevi düşmanı doğru tanımaktır. ABD, Siyonistler ve dünya emperyalizmi İran’ın düşmanlarıdırlar” dedi.
‘DUBAİ VE HAYFA HEDEFTE’
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise “Karadan karaya onlarca füzeyle terörist ABD ordusuna ait Ayn el-Esed üssü vuruldu. Onlar, Süleymani’nin elini kestiler. Onun intikamı, onların ayaklarını bölgeden kesmemiz olacaktır” açıklaması yaptı. İki üsse yönelik füzeli saldırıların iki aşamadan oluştuğunu kaydeden Devrim Muhafızları Ordusu (DMO), ABD’nin yanıt vermesi halinde ‘3. dalga’ kapsamında bir sonraki hedeflerinin İsrail’in Hayfa kentiyle BAE’nin Dubai şehri olacağını duyurdu. ABD’ye cevaplarının ‘çok daha sert ve ezici olacağını’ savunan DMO, vurulacak yerler listesinde 104 nokta bulunduğunu belirtti. Bölgede ABD üslerine ev sahipliği yapan ülkeleri de tehdit eden İran ordusu, “Her durumda İran’a karşı düşmanca ve saldırganca eylemlerin kaynağı hedef alınacaktır. İşledikleri suçta Siyonist rejimi de suçlu ABD rejiminden ayrı tutmuyoruz” ifadelerini kullandı
DMO’nun bu açıklamayı yaptığı dakikalarda Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Katar’daki ABD üslerinden savaş uçaklarının havalandığı iddiası dünya gündemindeydi. İran, bu adıma kendi savaş uçaklarıyla cevap verdi. Başta Tahran olmak üzere çok sayıda üsten İran savaş uçaklarının havalanıp devriye attıkları ileri sürüldü. Ancak ABD uçaklarından herhangi bir karşı saldırı gelmedi. İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, ABD’nin her türlü yeni adımında ‘daha ezici ve kesin bir karşılık vereceklerini’ bildirirken bölgede yükselen tansiyon sivil havacılığı da büyük oranda sekteye uğrattı. ABD Federal Havacılık İdaresi, ABD uçaklarının İran, Irak, İran Körfezi ve Umman Körfezi bölgelerindeki uçuşlarını ‘acil durum’ sebebiyle geçici olarak durdurduğunu duyurdu. Bu adımı pek çok ülkenin havayolu şirketleri de takip etti.
ASKERLER SIĞINAKTAYDI
Irak’taki ABD üslerine yönelik füzeli saldırıda zayiattan bahseden tek ülkenin İran olması dikkat çekti. Devrim Muhafızları’nın “En az 80 ABD askerini öldürdük. Birçok insansız hava aracı, helikopteri ve askeri teçhizat da hasar gördü” iddiası muhatap ülkelerce doğrulanmadı. Irak yönetimi, Enbar ve Erbil’deki üslerde can kaybı yaşanmadığı bilgisi geçerken, Amerikalı bir yetkili de ordunun saldırılardan önce uyarıldığını ve askeri personelin sığınaklara girdiğini aktararak ‘hiçbir ABD askerinin ölmediğini’ söyledi. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) de Erbil’e yönelik saldırıların herhangi bir can ve mal kaybına yol açmadığını duyurdu. Günün ağarmasıyla birlikte İran füzelerinden bazılarının üsleri değil boş araziyi vurduğunu gösteren çok sayıda fotoğraf yayınlandı. İran’ın ‘Kasım Süleymani’ adını koyduğu balistik füzeli operasyon sonrası ABD, Irak’taki askeri varlığını artıracağının sinyalini verdi. ABD basını, ‘suikast timi’ olarak bilinen ve 3 bin 600’ü aşkın askerden oluşan 75. Ranger Alayı’nın Irak’a sevk edildiğini ileri sürdü.
Barışa hazırız
- ABD Başkanı Donald Trump, merakla beklenen açıklamasında tansiyonu düşüren mesajlar verdi. İki ülke arasındaki savaş ihtimalini düşüren sözler, bölgeye rahat bir nefes aldırdı. Dün akşam Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada Trump, şunları söyledi: “Ben ABD Başkanı olduğum sürece İran’ın nükleer silaha sahip olmasına izin verilmeyecek. Saldırıda hiçbir ABD zayiatı olmadı. Tüm askerlerimiz güvende; üslerde sadece küçük bir hasar oluştu. İyi çalışmış bir erken uyarı sistemi sayesinde askerlerimiz zarar görmedi. İran tam vaktinde durma kararı aldı. Bu ülkenin istikrarsızlaştırıcı davranışlarına şimdiye kadar göz yumuldu. İran yıllardır terörün sponsorudur. Geçtiğimiz günlerde dünyanın bir numaralı teröristi Kasım Süleymani’yi ortadan kaldırdık. En kötü savaş suçlarından sorumluydu. Sivillere yönelik saldırılar düzenledi, binlerce Amerikan askerinin ölümüne yol açtı, bölgede kaosun devamını sağladı. Yeni saldırılar planlıyordu, onu durdurduk. Çok daha önceden öldürülmesi gerekiyordu.”
- REJİM CEVAP VERSİN
- “Bize attıkları füzelerin parasını Amerikan halkı ödemişti; çünkü İran’la yapılan nükleer anlaşma sonrası onlara finansal destek sağlandı. Bu paralarla terör örgütlerini desteklediler. İran’a çok güçlü ekonomik yaptırımlar getirilecek. İran, teröre desteğini sona erdirilmeli. İran rejimi net bir cevap vermelidir. Yeni bir anlaşma yapılmalı, dünya daha barışçıl olmalı. Enerji açısından ABD bağımsızdır, İran’ın kaynaklarına ihtiyacımız yok. Ordumuz hiç olmadığı kadar güçlüdür. Hipersonik füzeler de dahil pek çok imkana sahibiz ama bunlara sahip olmamız kullanmak zorunda olduğumuz anlamına gelmez. İran halkına ve liderlerine seslenmek istiyorum. Sizin de hak ettiğiniz büyük bir geleceğe sahip olmanızı istiyoruz. Dünya ile uyum içinde yaşamanızı istiyoruz. Çünkü biz barış içinde yaşamaya hazırız.”
İtidal çağrıları
* Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen: “Ortadoğu’daki gerginlik sadece bölgeyi değil tüm dünyayı etkiler. Silahların acilen susması gerekiyor.”
* İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab: “İngiliz askerleri dahil koalisyon güçlerini barındıran askeri üslere yapılan bu saldırıyı kınıyoruz. İran’ı bu tehlikeli ve pervasız saldırıları yinelememeye, bunun yerine acilen gerilimi düşürmeye çağırıyoruz.”
* Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas: “Saldırıyı kınıyor, İran’ı gerilimin daha fazla tırmanmasına yol açabilecek herhangi bir adımdan kaçınmaya çağırıyoruz.”
* İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio: “Saldırıyı kınıyoruz. Zaten kritik ve hassas bir bağlamda olan gerginliği artıran ciddi bir eylemdir. Bölgede yaşanacak istikrarsızlığın, güvenlik için uzun vadeli sonuçları olacaktır. Daha fazla karşılıklı provokasyon olmaması için tüm aktörlere güçlü şekilde bundan kaçınma çağrısı yapıyoruz.”
* Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY): “IKBY topraklarını mevcut gerilimden uzak tutun. Askeri yöntemler hiçbir şekilde sorunları çözmeyecek.”
Ateşli gece
Füzelerin ABD üslerini vurmasının ardından BM Güvenlik Konseyi’ne mektup gönderen Tahran, “Savaş peşinde değiliz” mesajı geçti. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, “Tahran gerginlik veya savaş istemiyor ancak herhangi bir saldırıya karşı kendimizi savunacağız” açıklaması yaparken, İran Devrim Muhafızları Komutan Vekili İsmail Kevseri ise şöyle uyardı: “ABD’nin bölgeden çekilmesi gerekiyor. Aksi takdirde Washington’un her adımına karşılık vereceğiz. Yapmayacağımız bir şeyi söylemeyiz. Bu gece atılan adım başlangıçtı. ABD’liler bölgeyi terk etmeleri gerektiğini bilmelidir.” ABD’nin karşı saldırısı halinde Hayfa kentini vuracaklarını iddia eden İran’a İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu şu cevabı verdi: “İsrail ABD’nin yanındadır. İran İsrail’i yok etmek istiyor. Kim bize saldırmayı denerse acı verici bir darbe alır.” Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi ise saldırıdan haberdar olduklarını belirterek, “İran bize füzelerin sadece ABD üslerini kapsayacağını bildirdi. Haberi aldığımız anda Irak askeri birimlerine gereken tedbirleri almaları için uyarıda bulunduk” diye konuştu.
Irak’ta çok üs var
* Saddam Hüseyin’i devirmek için Mart 2003’te Irak’ı işgal eden ABD’nin bilinen 9 askeri üssü ve halihazırda 5 bin askeri bulunuyor. Pentagon bölgeye ek olarak 3 bin 500’ü aşkın asker daha gönderdi.
*2014 yılında DEAŞ’la mücadele adı altında aktif bir şekilde kullandığı ülke batısındaki Enbar’da Habaniyye ve Ayn el-Esed adlı iki askeri üs de Amerikan ordusunun kullanımında.
* Ülkenin ikinci büyük kenti olan Musul’da ise Kayarra Askeri Üssü mevcut.
Irak’a gidiyor
ABD-İran krizinin tırmanmasıyla birlikte Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İranlı mevkidaşı Cevad Zarif ile telefon görüşmesi yaptı. Görüşmede son gelişmeler ele alındı. Zarif’le görüşen Çavuşoğlu, gerginliğin azaltılması niyetiyle çeşitli temaslar için Irak’a gitme kararı aldı. Dışişleri Bakanlığı, “Bölgemizde son dönemde yaşanan gelişmeler neticesinde artan gerginliğin azaltılması amacıyla sürdürülen yoğun diplomatik girişimlerimiz kapsamında Sayın Bakanımızın 9 Ocak 2020’de Irak’a günübirlik bir ziyaret gerçekleştirmesi öngörülmektedir” açıklaması yaptı.
5. günde gömüldü
3 Ocak sabahı Bağdat Havalimanı yakınında ABD SİHA’larının attığı bombalarla can veren İran Devrim Muhafızları Ordusu’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, aradan geçen 5 günün ardından nihayet toprağa verildi. Önceki gün düzenlenen cenaze törenlerinde yaşanan izdiham nedeniyle defin işlemi iki kez ertelenmişti. Onbinlerce İranlının katıldığı törenlerde izdiham sonucu 70’in üzerinde kişi hayatını kaybetmişti. İran devlet televizyonu, Süleymani’nin Kirman kentinde toprağa verildiğini duyurdu.
Haşdi Şabi kurşunları
- Irak’ın güneyindeki Zikar vilayetinde Haşdi Şabi’ye bağlı bir silahlı grubun göstericilere ateş açması sonucu en az 7 kişi yaralandı. Görgü tanıklarından alınan bilgiye göre, Haşdi Şabi mensubu bir grup silahlı, Zikar’ın idari merkezi En-Nasıriyye’nin orta kesiminde yer alan El-Habbubi Meydanı’nda hükümet karşıtı eylemlere devam eden göstericilere ateş açtı ve meydandaki çadırları ateşe verdi. Saldırı, Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’in Basra’dan getirilen naaşını taşıyan kortejin Nasıriyye’den geçmesine göstericilerin karşı çıkması üzerine gerçekleşti. Haşdi Şabi’nin silahlı saldırısı sonucu eylemcilerin püskürtülmesiyle birlikte, Kasım Süleymani ile aynı araçta vurularak öldürülen el-Mühendis’in cesedi Necef’te toprağa verildi.
