Merak ediyorum, Amerikalılar bugün kendilerini ülkelerinde düne göre daha güvende hissediyorlar mıdır acaba? Çünkü "terör" mevzubahis olduğunda en ufak taviz vermiyor güvenlik güçleri; biz de buradan canlı yayınlarla izledik ve öğrendik ki, terörle mücadele için sadece dünyanın başka ülkelerini değil, kendi ülkelerini kendi kentlerini de pekala işgal edebiliyorlar.
Hicvederek başladım ama, gerçekten de Cuma günü dörtbin polis 1 milyonu aşkın nüfuslu Boston kentini adeta işgal etti. Kimseler sokağa çıkmasın istendi, ulaşım neredeyse tümden kesildi, radyolardan, televizyonlardan ve sosyal medyadan sürekli yapılan yayınlarla bir yandan sükunet telkin edilirken bir yandan da korku ve paniği katlayacak önyargılar beslendi. Ama en nihayetinde, 22 saat boyunca sokak sokak, ev ev süren "insan avı" sonunda, peşine düşülen Boston Maratonu saldırısı zanlısı yakalandı.
Zanlı, 19 yaşındaki Cahar Çarnaev kan kaybından ölmek üzereyken hastaneye yetiştirildi. Dilerim Cahar ölmez ve iddia edildiği gibi biri çocuk üç kişinin hayatına malolan bombalı saldırıyı, ilk çatışmada ölen ağabeyi Tamarlen ile birlikte düzenledi mi, düzenlediyse neden düzenledi, hep beraber öğrenebiliriz. Bunu bilmek kurban yakınları kadar bizim de hakkımız. Çünkü beslendiğini söylediğim önyargı ve düşmanlıkların hedefinde hepimiz varız; sadece Amerikalıları değil hepimizi terörize eden bir olayla karşı karşıyayız.
Bu bağlamda incelenecek çok boyutu var işin; birine yoğunlaşalım. Polis zanlıların peşine düştüğü andan itibaren, Amerikalı haberciler de, bu iki kardeşin kimlik bilgilerine bakıp "İslâmcı terörist" olduklarına dair kanaatlerini paylaşmakta beis görmediler. Teknik açıdan bakıldığında yanlış değil; Çarnaev kardeşler Müslüman ve yetkililerce "terör eylemi" sayılan bir saldırının zanlıları. Fakat bırakın suçları kanıtlanana kadar masum sayılmaları gerektiğine dair hukuki ilkeyi; Çeçen olduklarının ortaya çıkmasıyla birlikte, sanki etnik köken amaç ve niyet açıklamaya yetermiş gibi derhal yargılanıp infaz edildiler bile.
Nitekim dayılarından biri de, dört yanını çevirmiş kameraların karşısında Cahar"ı teslim olmaya çağırırken "tüm Çeçen etnisitesi adına utanç" kaynağı olduğunu söyleyivermişti. Çünkü muhtemelen kendi deneyimlerinden de biliyordu ki, Çeçen olmak Müslüman olmakla eşitlenen, "olağan şüpheliler listesi"nde ilk sıralarda yer almanıza neden olan bir kimlik. Çünkü İslâm"ın cihata, cihatın da terörizme eşit olduğu duygusunun sürekli diri tutulduğu bir dünyada yaşıyoruz. Çünkü evet, mevcut dünya düzeninin hakim güçleri, kültürel olarak belli etnik kimliklerle birlikte İslâm"a ve Müslümanlara karşı sürekli korku ve nefret pompalayarak ayar veriyorlar, hem kendi toplumlarına hem dünyanın geri kalanına.
Bu çoktandır böyleydi ve bu saldırgan yaklaşım, kaçınılmaz olarak Müslümanları "İslâmi kimliğini ortaya koyma ediminin ta kendisini evrensel bir başkaldırı ve hayatta kalma koşulu gibi görmesine"* neden oluyor olabilir. Ama iğneyi kendimize de batırmalıyız.
Suriye"de ya da Irak"ta, Sünnî-Şii, Arap-Kürt, bugün tıpkı yukarıda anlattığım gibi amaç ve niyetin etnik kökene ve mezhebe bakılarak okunduğu kanlı saldırılarda her gün yüzlerce insan ölüyorsa, önce bu coğrafya insanları olarak bizim dönüp kendimize bakmamızda yarar var. Kendi öğretilerinin diğerlerininkinden üstün olduğuna dayanan din propagandasını sadece Hıristiyanlar ya da Yahudiler yapmıyor. Müslümanların da mezhep ve/veya etnik köken hiyerarşisine dayalı tutumlarını gözden geçirmesi gerekmiyor mu?
Evet dünyanın dört bir yanında Müslümanlar mağdur ediliyor ve direnişi terörizmle karıştırmak Batı"nın işine geliyor; ama bu durum da terörizmi direnişle karıştırmak için gerekçe olmamalı. Evet Batı, Doğu"da olmadığını iddia ettiği demokratik değerlerini çifte standartlı kullanıyor; ama bu durum, bu değerleri insanlığın ortak mirası kabul etmemize engel olmamalı. Yahut Batı"da olduğu gibi, çifte standartlı tutumları yeniden ve yeniden üretmemize yol açmamalı.
*Edward Said, Medyada İslâm, Metis Yayınları
