Yurtdışında petrol, doğalgaz ve kömür gibi madenler yıllardır yüksek çözünürlüklü sismik cihazlarla yapılırken bizdeki “Ne kadar derine inersen petrol bulma şansın o kadar yüksek olur” anlayışı yüzünden hep derinlerde arandı.
Koç ve Eczacıbaşı bile Güneydoğu''da derinlerde petrol aramış iki kuyu açmışlar, bulamayınca açtıkları kuyuları kapatıp sektörden çıkmışlar.
Bu yüzden petrolü derinlerde sanmak ve oralarda aramak bizim ilk petrol kokulu şehir efsanemizdir.
İkincisi ve en inanılanı da şu: “Efendim, Türkiye''nin bütün komşularında petrol çıkıyor da bizde neden çıkmıyor? Cevabı basit: Çıkıyor ama yabancı şirketler kuyuları hemen betonla kapatıyor.
Üçüncü şehir efsanesi: “Türkiye''nin her yeri maden dolu, ama yabancılar izin vermediği için çıkaramıyoruz.”
***
Merty Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Ongun Yoldemir''in petrolle ilgili verdiği rakamlarla dolu bilgileri öğrenince şaşırdım.
Meğer biz aramadığımız petrolü paylaşamıyor, bulamadığımız petrolü yabancılardan kıskanıyormuşuz.
Şimdi efsaneleri bırakalım gerçeklere bakalım:
Güneydoğu''da petrol aranma oranı yüzde 30.
Petrol ve doğalgazın bulunduğu 30 kadar havzanın toplam aranma oranı yüzde 5-10.
Kuyuların kapatılmasının sebebi de ya yüksek maliyet, ya rezervin düşük olması ya da düşük kaliteli olması.
Yani kapatılan kuyular da dahil, Türkiye''nin sadece yüzde 5''inde petrol ve doğalgaz aranmış.
Bugüne kadar 3 bin 584 kuyu açılmış bunun yarısı da arama kuyusu. Oysa Çin''de sadece bir sahada açılan kuyu sayısı 30 bin.
***
Yıllık ortalama yurt dışına malzeme ve hizmet alımı için ödenen faturamız 1 milyar dolarmış.
Oysa bunun yüzde 90''nının Türkiye''den sağlanabileceğini iddia eden Merty Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Ongun Yoldemir bu konuda çarpıcı bir örnek veriyor: “Borusan isimsiz petrol sondaj borusu üretiyor, Kanada''ya satıyor. Oradan da biz alıyoruz. Bunun yıllık gideri 200 milyon dolar.”
Yoldemir''e göre petrol politikamız var ama petrol stratejimiz yok. Öncelik ülkemizde petrol aramak olmalıydı.
Sonra da sektörü geliştirmeliydik, maalesef ikisi de olmadı.
Şimdi özel sektör, yeni çıkacak yasanın petrol sektörünü çeşitlendirecek ve önünü açacak şekilde olmasını istiyor.
***
Türkiye''de çıkan petrol devlet tarafından orta seviye olarak tanımlanıyor ve bu fiyattan işlem görüyormuş. (Sektörün rahatsız olduğu konulardan bir tanesi de bu konu.)
Yani bizde çıkan petrol ancak asfalt yapmaya yarıyor.
Ürettiğimiz 40 bin varil petrolün ancak beş bini orta kalitede gerisi düşük kaliteli.
Bu yüzden petrol ihtiyacımızı dışardan karşılamak zorundayız.
Türkiye''de 600''e yakın ruhsat alanı var, bunun 150''si TPAO''da geri kalanı da petrol sektöründe faaliyet gösteren 40''a yakın özel şirketlerin elinde.
Türkiye''nin tümünün aranması için gereken yatırım miktarı 250 milyar doların üstünde.
Bizim bu alana ayırdığımız para bunun onda biri bile değil.
Karadeniz''de, Trakya''da ve Güneydoğu''da çok büyük petrol potansiyeli olduğu tahmin ediliyor, tabii ararsak.
Güneydoğu dışında ilk petrolü Manisa''da bulan Merty Enerji şirketinin başarı hikayesi de ilginç:
TPAO''dan emekli Ongun Yoldemir, eşi Berrin Yoldemir''le ve TPAO''dan uzman 3 arkadaşı ile 2003 yılında petrol arama, üretim ve hizmet şirketi olan Merty Enerji''yi kurdu.
BP adına Kuzey Irak''da yaptığı saha araştırma işi Merty Enerji için referans oldu.
2 yılda 5 bin km alanda sismik araştırma yaptı.
Trakya''da Zorlu Petrogas adına 7 adet doğalgaz sahası keşfetti.
Bugün 383 kişinin çalıştığı şirket 18 ülkede faaliyet gösteriyor. Şirketin Kuzey Irak''ta bir şubesi, Extrem ve Beron isimli iki kardeş şirketi var.
6 yılda 50 milyon dolarlık yatırım yapan şirket şimdi de kendi adına Manisa Alaşehir''de bulduğu yüksek kaliteli petrolü çıkarmaya hazırlanıyor.
