Büyükelçi Sökmensüer, Türkiye ile Moldova arasındaki ilişkileri değerlendirdi.
Sökmensüer, iki ülke arasında imzalanan ve 19 Şubat 2019 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlayacak anlaşmaya göre, vatandaşların yeni tip çipli kimliklerle Moldova'da her 180 gün içinde 90 günü aşmamak kaydıyla vizesiz kalabileceğine işaret etti.
Anlaşmanın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 17 Ekim 2018 tarihinde Moldova'yı ziyareti esnasında imzalandığını hatırlatan Sökmensüer, "Anlaşma, Türkiye ile Moldova arasındaki dostane ilişkilerin ve stratejik ortaklığın somut neticesi olmuştur" dedi.
Sökmensüer, Türkiye'nin, Moldova vatandaşlarının en çok tercih ettiği turizm istikameti olduğuna da dikkati çekti.
Kimlikle seyahatin vatandaşlara kolaylık sağlayacağını vurgulayan Sökmensüer, "Geçen yıl Moldovalı turistlerin yüzde 35’i, yani 80 bin kişi Türkiye'ye gitti. Türkiye'den Moldova'ya ise 20 bin turistin geldiğini biliyoruz. Böylelikle turist sayılarının katlanarak artacağına inanıyorum." diye konuştu.
FOTOĞRAF20
Kimimiz erimiş çikolatayı bardağına doldurup yudumlamayı seviyor, kimimiz de kekin pastanın çikolatasız olanının yanından bile geçmiyor. Peki bu kadar sevilen çikolata hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz?
Öncelikle Türkiyeden başlayalım. Evet, Çok seviyoruz dedik ama, Türkiyede çikolata tüketim miktarı aslında oldukça düşük.
Yıllık ortalama çikolata tüketimi kişi başı 2-3 kilogram civarında. ABDde ise ortalamaya vurulduğunda her saniye 45 kilogram çikolata tüketiliyor! Bu da yıllık yaklaşık 1,3 milyar tona tekabül ediyor.
Çikolatanın hammaddesi kakao bitkisinin meyveleri. Malvaceae ailesinin bir üyesi olan kakao bitkisinin bamya ve pamukla yakın akraba olduğuna inanmak da güç ama gerçek.
Kakaonun ana vatanı Amerika kıtası, daha da net söylemek gerekirse Güney Amerika. Başta Meksika olmak üzere, Güney Amerikanın neredeyse tamamında milattan önce 300lü yıllarda kakaodan yapılma fermente içecekler karşımıza çıkıyor. Günümüzde kakao üretiminin adresi Afrika kıtası. Sabahta yer alan habere göre dünyadaki kakaonun yüzde 70i Afrikada, yüzde 30u ise tek başına Fildişi Sahilinde üretiliyor.
4000 yılı aşkın tarihinin çok büyük bir kısmında çikolata bugün bildiğimiz gibi tatlı bir yiyecek değil, acı bir içecek olarak tüketilirdi. Ancak geçmişte kakao sadece içecek üretmekte kullanılan bir gıda maddesinden çok daha önemliydi. Aztekler bilgelik tanrısı Quetzalcoatla adak olarak kakao taneleri sunardı.
Hatta kakao taneleri para birimi olarak kullanılırdı.
Kakaonun Avrupa kıtasına gelişi ise Kristof Kolomb sayesinde oldu. 1502deki dördüncü seferinin sonucunda Kolomb kakao tanelerini İspanyaya getirse de, İspanyol din adamları çikolatayı İspanya kraliyet ailesine tanıtana kadar kimse kakaonun ne işe yaradığını anlamadı. İspanyol komutan Hernan Cortesin 1519da Montezumanın sarayında çikolatayla tanışan ilk Avrupalı olduğu zannediliyor. Çikolatanın Avrupaya geliş tarihinin ise 7 Temmuz 1550 olduğuna inanılıyor ve bu tarif Dünya Çikolata Günü olarak kutlanıyor.
1 kilogram çikolata üretmek için 800den fazla kakao tanesine ihtiyaç var. Her çikolata barında ortalama 8 böcek parçası olduğunu da söyleyelim.
Tüm dünyada bilinen dört tür çikolata var: Bitter, sütlü, beyaz ve ruby diye bilinen pembe çikolata. Ruby İsviçrede Barry Callebaut isimli ünlü çikolatacı tarafından 13 yılı aşkın süre devam eden çalışmaların sonucunda ortaya çıktı ve yakın zamanda tüm dünyaya tanıtıldı. Renginin pembe olmasının sebebi boya ya da meyveler değil, kakao çekirdeklerinin pigmentleri; yani doğal olarak pembe.
Beyaz çikolatanın geçmişi ise 80 yıl civarında. Ancak beyaz çikolatanın temeli kakao çekirdeklerinin farklı kısımlarından elde edilen kakao yağı. Bu nedenle beyaz çikolata aslında çikolata kabul edilmiyor. Sütlü çikolatayı ilk defa üreten kişi ise İsviçreli Daniel Peter. Kakaoya süt tozu katılmasıyla ortaya çıkan sütlü çikolatanın doğum yılı ise 1875 veya 1876.
İlklerden devam edelim… Dünyadaki ilk çikolata barı, 1842de İngilterede Cadbury şirketi tarafından üretilmiş. Dışı şeker kaplı draje çikolataların ve sürülebilir fındıklı çikolata kremasının ortaya çıkışı ise 1940lı yıllar. İkinci Dünya Savaşı koşullarında, askerlerin eriyip akmadan çikolata keyfi yapabilmesi için dışı şekerli çikolatalar icat ediliyor. Aynı dönemlerde İtalyada bir pastacı da çikolata stokunu daha uzun süre kullanabilmek için içine fındık püresi ilave ederek sürülebilir çikolatayı ortaya çıkarıyor.
Biraz da çikolatanın enlerine bakalım. Dünyanın en pahalı çikolatası Danimarkalı ünlü şef Fritz Knipschildt tarafından 1999da üretildi. Chocopologie Chocolate Truffle adıyla bilinen bu çikolataların kutusu 2600 dolara (yaklaşık 14000 TL) satıldı. En pahalı çikolata barı ise Ekvador merkezli çikolata markası Toak tarafından üretildi. 50 gramlık bir barın fiyatı 2017 yılında 365 dolar (yaklaşık 2000 TL) idi. Tamamı el yapımı olan Toakın çikolataları sınırlı sayıda üretiliyor ve fiyatı 275 dolardan başlıyor. Bu çikolatalar özel yapım ahşap kutularda, tadım maşasıyla birlikte satılıyor. Yani yerken bile elinizi değdirmiyorsunuz.
En ağır çikolata İngilterede üretildi. 2011 yılında Guinness Rekorlar Kitabına giren bu çikolatanın ağırlığı 5792,5 kilogramdı. Eni ve boyu 4er metre olan çikolatanın kalınlığı da 35 santimetreydi.
Dünyanın en büyük çikolata üreticilerinden biri olan Belçikada yıllık 220 bin ton çikolata üretiliyor. Daha da ilginci, Brüksel Uluslararası Havalimanının dünyada en fazla çikolata satılan yerlerin başında gelmesi. Hatta Belçikada 2013 yılında sınırlı sayıda çikolata aromalı posta pulu bile üretilmiş. O dönemde posta yazışmaları artmış mıdır acaba?
Peki çikolatanın vücudumuza nasıl etkileri var? Çikolatanın erime sıcaklığı 34 derece. Bu nedenle elimizde uzun süre tuttuğumuzda ya da ağzımıza attığımızda çikolata erimeye başlıyor.
Bir damla çikolata yediğimizde vücudumuza 45-50 metre yürümeye yetecek kadar enerji girişi oluyor. İçeriğindeki kafein ve şeker nedeniyle çikolatanın çocuklarda hiperaktiviteye neden olabileceği belirtiliyor.
Yetişkinler çikolatanın kokusunu aldıkları anda beyinlerinde theta dalgaları uyarılıyor ve rahatlıyorlar. Üstelik özellikle bitter çikolata tam bir antioksidan deposu ve kan basıncını düşüren bir kalp dostu. Serotonin ve endorfin salgılamanızı hızlandırıyor ve size kendinizi iyi hissettiriyor. Antibakteriyel özelliği de olan çikolata, dişleri çürümeye karşı koruyor. Öksürüğe de öksürük şurubundan bile iyi geldiği söyleniyor.
Ancak sağlığa bunca faydaları olan çikolatayı yiyebileceğiniz maksimum miktar, 10 kilogram. Çikolatanın 10 kilodan fazlası, yiyeni zehirliyor ve ölümle sonuçlanabiliyor. Zehirlenme demişken, kediler ve köpekler için de çikolatanın küçük miktarları bile çok zararlı. Bu nedenle minik dostlarınızı çikolatadan uzak tutun.
Çikolatayı buzdolabında saklamak hata. Bunun yerine serin ve kuru bir yerde saklamak gerekiyor. Üzerinde beyaz çizgiler oluşması çikolatanın bozulduğu anlamına gelmiyor. Sadece içindeki yağ ve şekerin ısı nedeniyle kristalize olması sonucu böyle bir görüntü oluşuyor. Beyazlaşan çikolata gönül rahatlığıyla yenebilir.
50 gramı 2000 liraya satılıyor
7'den 70'e herkesin sevdiği çikolatanın tarihçesini, nasıl üretildiğini, faydalarını, zararlarını bilmeyenimiz çoktur... İşte çikolata hakkında bilinmeyen garip gerçekler...
Asgari ücrete yapılan 417 liralık zammın ardından gözler bu kez kıdem tazminatı kaç para olacak sorusuna çevrildi. 2019 yılında kıdem tazminatına da zam geldi.
Ortalama 10 yıldır aynı yerde çalışan asgari ücretli çalışan 2019’da 25.584 liraya işinden çıkacak. Böylece çalışan 5 bin 289 lira daha fazla para alacak.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR? İşçinin, çeşitli nedenlerden dolayı işinden ayrılırken, çalıştığı yıllar için işveren tarafından ödenen tazminattır. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için, işveren tarafından işten çıkarılması gerekir.
Ancak işçinin çıkarılırken, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranmamış olması gerekiyor. Yani, hırsızlık, huzuru bozacak davranışlar gibi işyeri kurallarına aykırı nedenlerden işten çıkarılırsanız, kıdem tazminatı alamazsınız.
KIDEM TAZMİNATI NASIL BELİRLENİYOR? Kıdem tazminatı, sigortalı (SSKlı) çalışan yaklaşık 20 milyon işçinin güvencesi niteliğinde. Kıdeme hak kazanmak için bir işyerinde kesintisiz en az bir yıl çalışmak gerekiyor.
Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor. Alt limiti asgari ücretle belirlenen kıdem tazminatının üst limitini ise memur maaşlarına yapılan zam belirliyor.
KIDEM TAZMİNATI 2019 TAVAN ÜCRETİ NE KADAR OLDU? Kıdem tazminatının tavan tutarı 2019 yılında 6 bin 17 lira olarak belirlendi. Bundan sonra işten çıkarılan bir işçi kıdem tazminatı olarak her yıl başına 6 bin 17 lira alabilecek. Kıdem tazminatı tavan miktarı 2018 Temmuz ayında 5 bin 434 lira olarak hesaplanmıştı.
Bu hesaplamaya göre 10 yıl çalışan bir işçi 2018 Aralık ayında işten çıkartıldığında 54 bin 340 lira kıdem tazminatına hak kazanabilirken, bu rakam 2019 Ocak ayı ile birlikte 60 bin 170 lira oldu.
KIDEM TAZMİNATI HAKKI NASIL HESAPLANIR? Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilecektir.
Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) brüt tutarları dikkate alınmaktadır. Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılmıştır.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA: Çalışana; her bir yıl için, 30 günlük (aylık brüt ücret) tazminat ödeniyor. Toplam tazminat tutarı da, çalışanın son aldığı aylık brüt ücretin, o işyerinde çalıştığı yıl süresi ile çarpılması ile bulunuyor.
Örneğin, son aldığınız brüt ücret 2 bin 500 liraysa, aynı işyerinde 7 yıldır çalışıyorsanız ve işvereniniz sizi işten çıkarttıysa; kıdeminiz 17.500 bin lira tutuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.
Kıdem tazminatı ne kadar oldu?
Kıdem tazminatı, sigortalı (SSK'lı) çalışan yaklaşık 20 milyon işçinin güvencesi niteliğinde. Kıdeme hak kazanmak için bir iş yerinde kesintisiz en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Peki kıdem tazminatı hesaplaması nasıl yapılır? 2019 kıdem tazminatı ne kadar oldu? Kıdem ve ihbar tazminatı nasıl hesaplanır? İşte kıdem ve ihbar tazminatı ile ilgili detaylar...
