Türkiye, Aralık 2021 yılında devreye alınan Türkiye Ekonomi Modeli ile hızlı büyümeye devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu, bu yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye Ekonomi Modeli ile yılın ilk çeyreğinde yüzde 7.5’lik büyümeye imza atan Türkiye ekonomisi, ikinci çeyrekte de geçen yılın aynı dönemine göre beklentilerin üzerinde yüzde 7,6 büyüme gösterdi. Ekonomistler, ikinci çeyrek büyümesinin yüzde 7.3 olmasını bekliyordu.
BİRÇOK ÜLKEYİ GERİDE BIRAKTIK
Türkiye yüzde 7.6’lık büyüme oranı ile Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve zenginler ligi olarak bilinen G20 ülkeleri içerisinde ikinci sırada yer aldı. OECD ülkeleri arasında ikinci çeyrekte ilk sırayı yüzde 8,3'lük büyüme ile Slovenya, ikinci sırayı da yüzde 7,6 ile Türkiye aldı. G20 ülkeleri arasında ise Türkiye, yüzde 11.8 büyüyen Suudi Arabistan’ın ardından ikinci oldu. Böylece Türkiye büyüme oranında ABD, Almanya, Japonya, Çin, İngiltere ve İspanya gibi birçok gelişmiş ülkeyi geride bırakmayı başardı. Türkiye'nin üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini ise, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 114,6 artarak 3 trilyon 418 milyar 967 milyon lira olarak gerçekleşti. GSYH'nin ikinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD Doları bazında 219 milyar 335 milyon olarak gerçekleşti.
EN BÜYÜK KATKI İMALAT SANAYİİNDEN
Yılın ikinci çeyreğinde büyümeye en büyük katkı imalat sanayii, ihracat, turizm ve finanstan geldi. Buna göre, GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla zincirlenmiş hacim endeksi olarak finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 26,6, turizm ve lojistiğin yer aldığı hizmet faaliyetleri yüzde 18,1, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 11, sanayi yüzde 7,8, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 5,3, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4,1, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 1,9 ve kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 1,7 arttı. Tarım, ormancılık ve balıkçılık yüzde 2,9 ile inşaat sektörü ise yüzde 10,9 azaldı.
İHRACAT YÜZDE 16,4 YÜKSELDİ
Mal ve hizmet ihracatı, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 16,4, ithalatı ise yüzde 5,8 yükseldi. İş gücü ödemelerinde söz konusu dönemde yüzde 66,4, net işletme artığı/karma gelir yüzde 134,7 artış gösterdi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 32,6 iken 2022 ikinci çeyrekte yüzde 25,4 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise bu dönemler itibarıyla yüzde 49,2’den yüzde 54’e çıktı. Öte yandan, ilk çeyrekte yüzde 7,3 olarak gerçekleşen büyüme yüzde 7,5 olarak revize edildi.
Moody’s büyüme tahminini yükseltti
- Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, Küresel Makro Görünüm 2022-23 raporunun ağustos sayısını yayımladı. Moody’s, Türkiye ekonomisi için bu yıla ilişkin büyüme tahminini yüzde 3,5’ten yüzde 4,5’e yükseltti. 2023 büyüme beklentisini ise yüzde 4’ten yüzde 2’ye indirdi.
İhracatın katkısı 3,8 puan
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, ihracatın, büyümeye 3,87 puan katkı verdiğini söyledi. Bakan Muş, sosyal medya hesabından bu yılın ikinci çeyreğine ilişkin büyüme rakamlarını değerlendirdi. Türkiye’nin, 2022 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 7,6 büyüyerek başarılı performansını sürdürdüğüne dikkati çeken Muş, “İhracat, büyümeye 3,87 puan katkı vermiş, büyümenin yarısı mal ve hizmet ihracatından kaynaklanmıştır. Net mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısı ise 2,7 puan olmuştur. Hayırlı olsun” diye konuştu.
HARCAMA YÜZDE 22,5 ARTTI
Bu dönemde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi de bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,1 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, ikinci çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7,3 artış gösterdi. Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 22,5 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 2,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 4,7 artış kaydetti.
İlk 6 ayda 900 bin kişiye ilave istihdam sağladık
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, ekominin yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda reel olarak ilk çeyrekteki kuvvetli performansının da üzerinde yüzde 7,6 büyüdüğüne dikkati çekti. Nebati, "Böylece Türkiye, verisi açıklanan OECD ve G20 ülkeleri içerisinde yılın ikinci çeyreğinde en yüksek büyüme kaydeden ikinci ülke olmuştur. İkinci çeyrekte sadece kuvvetli büyüme performansı göstermedik, aynı zamanda 5 çeyrektir devam eden dengeli büyümeyi bu dönemde de sürdürdük" ifadelerini kullandı.
KAZANIMLARIMIZ SÜRECEK
Son 2,5 yıldır makine ve teçhizat yatırımlarındaki güçlü yıllık artışın, bu dönemde de yüzde 17,8 ile devam ettiğini belirten Nebati, bu gelişmeyi üretim kapasitesinin artırılması açısından olumlu değerlendirdiklerini vurguladı.
Nebati, büyümedeki kuvvetli seyrin iş gücü piyasasındaki yansımalarının yılın ilk yarısında görüldüğünü hatırlatarak, şunları kaydetti: "Bu dönemde, geçtiğimiz yıl sonuna kıyasla yaklaşık 900 bin kişilik ilave istihdam sağlandı ve işsizlik oranı yüzde 10,3’e düştü. Büyümeyi ve istihdamı önceliklendiren, üretimi ve ihracatı destekleyen Türkiye Ekonomi Modeli ile elde ettiğimiz bu kazanımlar yılın kalan döneminde de sürecektir. Artık ekonomimizin alameti farikası; dengeli, sürdürülebilir ve istihdam odaklı büyümedir."
Yüzde 7,6 güven ve istikrarın eseri
İş dünyası yılın ikinci çeyreğinde gerçekleşen yüzde 7.6 büyümeyi olumlu karşıladı. İş dünyası temsilcilerinin görüşleri şöyle: