Merkez Bankası Aralık 2024’te %50’ye kadar çıkardığı faizi sembolik indirimlerle şimdi %40,5’e indirdi. Ancak bu indirim bile piyasaya yansımadı. Bankalar yüksek faiz politikasına devam ediyor. Kredilerin yıllık maliyeti hala %65-70 civarında. Bunun en önemli nedeniyse Merkez Bankası’nın bankalara kredi kullandırtmaması.
Haziran 2023’te devreye alınan yüksek faiz politikası, 28 aydır devam ediyor. Türkiye ekonomisi; yaklaşık 2,5 yıldır yüksek faiz cenderesinde. Sanayicinin emeği ve halkın alın terinin yanı sıra devletin kaynakları da faizcilere akıtılıyor. Devlet, her ay 100 milyarlarca liralık faiz borcu ödüyor. Sanayici finansman yükünden dolayı zarar yazıyor. Vatandaş ise ev başta olmak üzere zaruri birçok ihtiyacını yüksek faiz nedeniyle erteliyor. Paradan para kazanan lobilerin elini ovuşturarak döndürmeye çalıştığı bu rant çarkının dişlileri arasında üreten, çalışan, ter döken milyonlar eziliyor.
KONKORDATO BAŞVURULARI 3 BİN 834'Ü BULDU
2025’in sadece ilk 8 ayında yapılan konkordato başvuruları 3 bin 834'ü buldu. 1.833 şirket için geçici mühlet kararı verilirken 141'inin iflas başvurusu kabul edildi. Konkordato rakamları, iş dünyasında finansal sıkıntıların sürdüğünü ortaya koyarken, büyük gruplar da fabrika kapatmaya başladı.
YÜKSEK FAİZ KOŞULLARI DEVAM EDİYOR
Merkez Bankası’nın temmuz ve eylül toplantılarında yaptığı sembolik faiz indirimleri, piyasaya yansımadığı için yüksek faiz koşulları sürüyor. Bankalar, kredi faiz oranlarını düşürmediği için üreticinin finansman maliyeti hâlâ çok yüksek. Ev, araba, mobilya ve beyaz eşya başta olmak üzere ihtiyaçlarını karşılamak isteyen vatandaşlar; yüksek faiz maliyeti ve Merkez Bankası’nın getirdiği kısıtlamalar nedeniyle tüketici kredisi alamıyor. Mecbur kaldığı için kredi almak zorunda kalan vatandaş, yıllık maliyeti yüzde 65-70’i bulan faize katlanmak zorunda kalıyor.
TÜKETİCİ KREDİSİNİN MALİYETİ YÜZDE 68,5
Merkez Bankası verilerine göre; bankacılık sektörünün kullandırdığı kredilerin faiz maliyeti ortalaması yüzde 65-70 civarında seyrediyor. Politika faizinin yüzde 50’de tutulduğu döneme göre küçük düşüşler olsa da konut, araç, ihtiyaç ve ticari kredilerin faizi hâlâ çok yükseklerde seyrediyor. 3 Ocak 2025 ile biten haftanın ortalama tüketici kredi faizi yüzde 73 iken, 5 Eylül ile biten haftada bu ortalama maliyet yüzde 68,56’ya geriledi. Ortalama maliyette yüzde 6,9’luk düşüş yaşandı. Merkez Bankası’nın bu yıl yaptığı 7 puanlık indirim, oransal olarak yüzde 14’u bulurken, tüketici kredisi ortalama maliyetindeki düşüşün yüzde 6,9’da kalması dikkat çekiyor.
KREDİ SINIRLAMASI NE ZAMAN KALKACAK
Merkez Bankası’nın enflasyonu aşağıya çekmek için “Mokraihtiyatı Çerçeve” kapsamında yaptığı sıkılaştırmalar iş dünyasının en çok üzerinde durduğu konu olarak öne çıkıyor. 4 Ocak 2025’te ticari kredi büyüme sınırını KOBİ’ler hariç yüzde 1,5’e düşüren Merkez Bankası, daha sonraki adımlarda bu sıkı duruşunu bir miktar yumuşatsa da şu anda kredi büyüme sınırlaması Türkiye ekonomisinin önünde en büyük engel olarak duruyor. İş dünyası, bu sınırlandırmaların ne zaman kalkacağını soruyor.
MERKEZ BANKASI POLİTİKA FAİZİNİ 22 AYDIR %40-50 ARASINDA TUTUYOR
Yeni ekonomi programının devreye alındığı Haziran 2023’ten önce politika faizi yüzde 8,5 idi. 23 Haziran 2023 tarihinde başlayan faiz yükseltme adımları Mart 2024’e kadar devam etti. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, 22 Mart 2023 tarihli toplantıda yüzde 50’ye çıkardığı ve 9 ay bu seviyede tuttuğu faizi Aralık 2024’te yüzde 47,5’e, Ocak 2025’te ise yüzde 45’e düşürdü. Martta da indirime devam eden Merkez Bankası, nisan ayında ters bir adımla faize yükselterek yüzde 46’ya çıkardı. Üç aylık bir aranın ardından temmuzda 3 puan, eylülde 2,5 puanlık indirim yapılan faiz yüzde 40,5’e çekilmiş oldu. Merkez Bankası 22 aydır politika faizini yüzde 40-50 bandında tutuyor.
