Küresel ekonomideki yavaşlama işaretlerine rağmen Türkiye, güçlü büyümeye devam ediyor. Türkiye’nin dünyadaki olumsuz havadan pozitif ayrışması üretim, yatırım, istihdam ve ihracat gibi temel göstergelere yansıyor. Büyümeyi sırtlayan özel sektör, yeni yatırımlar için yer tahsislerinin hızlıca yapılmasını istiyor. Yatırım iştahının güçlü şekilde devam ettiğini belirten Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü ile OSB’lerdeki yatırım taleplerinin nasıl karşılandığını konuştuk.
OSB’LERDEKİ ÜRETİM ARTARAK DEVAM EDİYOR
- OSB’lerde üretim ne durumda?
- OSB’lerde üretim faaliyeti artarak devam ediyor. Tüm OSB’lerimizde hummalı bir üretim çalışması var. Bu çalışmalar ülkenin büyümesine, ihracatına, istihdamına pozitif yansıyor. OSB’lerde üretim yapan firmalarımız Türkiye’nin büyümesini, ihracatını inşa ediyor. Şu anda bütün dünyada bir zorluk dönemi yaşanıyor. Dünya yüksek enflasyon gerçeği ile mücadele ediyorken, Türkiye’de de yüksek enflasyonla mücadele sürecindeyiz. Bu süreç tabii ki iş dünyamızı da kaçınılmaz olarak zorluyor. Ayrıca finansa ve hammaddeye erişimde hala zorlanıyoruz. Ancak bu zorluklara rağmen üretimimiz artarak devam ediyor.
BÜROKRATİK SÜREÇ HALA ÇOK UZUN
Şu an bütün dünyada ve ülkemizde yaşanan zorluklara rağmen, sanayicilerimizin yüksek bir yatırım iştahı var. OSB’lerimizin önemli bir kısmı genişleme alanı açıp, büyüme çabasında. Diğer taraftan yeni OSB’ler de kuruluyor. Ancak bu yatırım ve üretim iştahına rağmen, ülke olarak yatırım alanı oluşturmakta çok geç kalıyoruz. Planlı sanayi alanları olan organize sanayi bölgelerimizde yer seçimi ve kamulaştırma ile ilgili bürokratik süreçler çok uzun sürüyor. Oysa ki yatırımcı talebi varken, hızla planlı sanayi alanları üretip, yatırım yapmak isteyen sanayicilerimize yer gösterebilmeliyiz. OSB’lerin yer seçimi ve kamulaştırma süreçlerini hızlandırmamız gerekiyor. Bu süreçler çok zaman alıyor. 4-5 yılı geçen bu süreleri kısaltmalıyız.
YATIRIMCIYI KÜSTÜRMEYELİM
- OSB’lerin genişletilmesi yeterli bir çözüm mü?
- Yatırım alanları üretme konusunda kesinlikle daha hızlı olmalıyız. Yatırımcıyı bekletmeden, kaçırmadan, küstürmeden hızla alan gösterebilmemiz lazım. Bir yandan yeni OSB’ler kurarken, aynı zamanda mevcut OSB’lerimizin yatırıma açmak için genişleme alanı taleplerini hızlı sonlandırmamız ve bu süreçleri ülke olarak desteklememiz gerekiyor. Ancak maalesef şu anda, OSB’lerde genişleme alanı açmak, sanki sıfırdan, yeni bir OSB kuruyor gibi bir sürece tabi. Mahkemeler karar verene kadar yıllar geçiyor. Bu da yatırım iştahını zayıflatıyor. Halbuki genişleme alanı açmak çok daha kolay, hızlı ve pratik olmalı.
DIŞARIDAN GELEN İLGİYİ ISKALAMAMALIYIZ
OSB’lere yabancı yatırımcı ilgisini nasıl?
Yabancı yatırımcı ilgisi de her geçen gün artıyor. Avrupalı şirketler üretim üssü olarak Türkiye’yi tercih etmeye devam ediyor. Türkiye’den şirket alma talepleri ya da ortak yatırım talepleri sürüyor. İtalya’dan Çin’e kadar düz bir çizgi çekseniz, Türkiye bu çizgi üzerindeki en güçlü sanayi üretim ülkesi. Üretim alt yapımız bütün dünyaya mal satabilme kalitesini yakalamış durumda. İnsan kaynağımız bu yetkinliğe sahip. Devletimiz de üretimi destekliyor. Ancak küçük sorunlarımız var, onları aşmalıyız. Bunları da aşarsak, önümüzde fırsat dönemi var. Uzak Doğu’dan kayan taleplerin büyük çoğunluğu ülkemize geldi. Ülke olarak bu fırsat dönemini ıskalamamamız lazım.
ÜRETİME ELİ DEĞECEK İNSANA İHTİYAÇ VAR
- İşçi bulmakta hala zorlanıyor musunuz?
- İnsan kaynağı sıkıntımız devam ediyor. Devletimiz mesleki eğitimi destekleyen teşvik eden, bir politika uyguluyor. Biz de sanayiciler olarak taşın altına elimizi koyduk. Şu anda tüm OSB’lerimizdeki Mesleki Teknik Anadolu Lisesi sayımız 85’e ulaştı. 85 meslek lisemiz OSB’lerin içinde eğitim hayatına devam ediyor. OSB’lerimizin içindeki meslek liselerimizdeki öğrenci sayısı ise 61 bin 300. Ayrıca OSB’lerimizde 17 tane de meslek yüksekokulumuz var. Bunların da sayılarını artırmaya çalışıyoruz. Kendi insan kaynağımızı kendimiz yetiştirmeye çalışıyoruz. Üretime eli değecek insan kaynağına ihtiyacımız var.
NOTER ÇEKİLİŞLİ YER TAHSİSİ SÜRÜYOR
Şu anda Konya OSB'de sanayicimize tahsis edecek arsamız yok. Düşünebiliyor musunuz, yatırımcı var, yatırıma açık arsa yok. Farklı metotlarla, çok az sayıda ürettiğimiz 8-10 sanayi parselini tahsise açtığımızda çok yoğun talep oluyor. Dolayısıyla, yatırımcı talebi fazla olunca da yer tahsisi için hala noter huzurunda kura çekmeye devam ediyoruz. Benzer durumda olan çok sayıda da OSB’miz var. Ben buradan Tarım ve Orman Bakanlığı’mız başta olmak üzere tüm bakanlıklarımıza, OSB’lerimizin ülkemize yeni yatırım alanları kazandırma çalışmalarına destek olmaları çağrısında bulunuyorum. Yeni dönemin mottosu Sayın Cumhurbaşkanı’mızın ilan ettiği gibi yatırım, üretim, istihdam ve ihracat. Bu mottonun gereğini devlet olarak, bakanlıklar olarak, iş dünyası olarak hep birlikte yapmak zorundayız.
FAİZ ORANLARI ÇOK YÜKSEK
- Finansmana erişimde ne gibi zorluklar yaşıyorsunuz?
- Ham madde girdilerindeki artışlardan dolayı daha önce 10 birimlik iş için 100 lira sermayeye ihtiyaç duyarken şimdi bu rakam en az 250 liraya çıktı. Bu sadece mevcut işletme kapasitenizi koruyabilmek için. Devletimizin uyguladığı finansal destek programlarının büyük çoğunluğu, yeni yatırımlara destek programları şeklinde veriliyor. Bu yatırım teşviklerinin yanı sıra, var olan işletmelerimizi yaşatmaya ve işletme sermayesi açıklarını destekleyerek, rezervlerini korumalarına hatta artırmalarına yönelik desteklerin de artırılmasını istiyoruz. İşletme sermayesi desteğinde kamu bankalarının kaynakları sınırlı. Özel bankaların faizleri çok yüksek. İşletme sermayesi açısından kamu ağırlıklı bir destek mekanizmasını oluşturmaya, özel bankaları da buna dahil etmeliyiz.
SANAYİDEKİ İSTİHDAMIN YARISI OSB'DE
81 İlimizde 374 OSB’miz var. Bunlardan 268’i işletmeye geçti. Diğerleri yer seçimi, planlama, kamulaştırma gibi süreçlerine devam ediyor. Organize sanayi bölgelerimizde toplam 67 bin sanayi işletmemiz üretim yapıyor. 2 milyon 495 bin kişiye de istihdam sağlıyoruz. Bu sanayideki toplam istihdamın yarısıdır. Ayrıca OSB’lerimizde son 2 yılda 5 bin yeni tahsis yapıldı. Talepler de halen devam ediyor. Şu anda 48 OSB’miz ilçe bazlı teşvik sisteminden yararlanabilir durumda.
OSB projesi cumhuriyet tarihimizin en başarılı projelerinden birisidir. Bu projeyi ihraç ediyoruz. Özellikle dost ve kardeş ülkeler bizden OSB projelerimizdeki bilgi birikimini kendi ülkelerine transfer etmek istiyorlar. Biz de Türki Cumhuriyetler başta olmak üzere çalışmalar yürütüyoruz.
