Kenan Evren"in arzusuyla 1. Lige çıkan Ankaragücü, kupaya uzanırken de paşaların desteğini almıştı. Finalin 2. Maçında bitime 6 dakika kala Bolusporlu Mias"ın uzaktan attığı gol, tribünlerdeki paşaların itirazıyla ofsayt sayıldı.
iyaset spordan ayrılsın demek, İngiltere"ye yağmur yağmasın demek gibidir demiş Leicester Üniversitesi"nden John Williams… İktidarıyla muhalefetiyle İttihat ve Terakki"den bu yana Türkiye"de politikacılar, genelde spor, özelde futbola üstü örtülü de olsa müdahil olma konusunda pek hamarat olageldiler. Askeri darbe dönemlerinde ise bu müdahale alenileşti. 33. Yıldönümünde 12 Eylül askeri darbesinin Türk futboluna etkilerini hatırlayalım dedik bu hafta…
Tıpkı 27 Mayıs darbesinde olduğu gibi 12 Eylül"de de apoletli federasyon başkanına şahit oldu Türk futbolu. 1960"da Muharrem Özyurt, olağanüstü dönemin federasyon başkanlığına getirilirken 27 Kasım 1980"de, yani darbeden iki buçuk ay sonra emekli General Yılmaz Tokatlı futbolun başına geçti. Belli ki cunta için futbol sivillere bırakılmayacak kadar önemli idi.
Darbe yönetiminin Lig maçlarını sadece bir hafta oynatmayıp futbolun aksamadan devamına izin vermesi ilginç bir detay 12 Eylül"de. Daha sonra yaygınlaşacak "Ne sağcıyız ne solcu; futbolcuyuz futbolcu" sloganı belki de darbecilerin futbolun "huzur ve güven ortamına" muhtemel katkısına yönelik öngörüsünün işareti… Ama yine de futbolcuların kılık kıyafetlerinin, sakal ve bıyıklarının "nizam ve intizam arz eden bir görüntüde" olması salık verilmiş.
Ne zaman "12 Eylül ve futbol" muhabbeti açılsa Ankaragücü"nün o zamanki adıyla 1. Lig"e çıkması akla gelir. Hikâyeyi herkes biliyordur ama yine de özetleyelim; Ankaragücü grubu ligi 2. Tamamlamış ve 1. Lig"e yükselmeye hak kazanamamıştır. Diğer yandan aynı sezon Ankaragücü Türkiye"de bir ilki gerçekleştirerek Türkiye Kupasında finale kalan ve kupayı kazanan ilk ve tek 2.Lig takımı olma ünvanını elde eder. Bu durum askeri ve sivil erkâna "Başkentsiz 1. Lig sorunsalının" çözümünde yardımcı olur. Orgeneral Kenan Evren"in talimatıyla "Kaçıncı Lig"de olursa olsun Türkiye Kupasının kazanan takım 1.Lig"e çıkar" kuralı Ankaragücü"nü 1. Lig"e çıkarır. Bu hadisenin sürekli gündeme gelmesi biliyoruz ki şimdilerde zaten keyifsiz olan Ankaragüçlü taraftarların canını sıkmakta. Ama dert etmesinler; askerden, siyasetçiden yani devletten istifade konusunda hangi kulüp isteksiz oldu ki bugüne dek? Mesela o dönemde "Atatürk"ün doğumunun 100. Yılında Ankaragücü 1.Lig"de" söylemine karşı, Samsunspor da "Atatürk"ün kurtuluş savaşını Samsun"da başlattığını" hatırlatarak 1.Lig"e çıkmak istemiş ama olmamıştı.
Asker ya da sivil devlet yetkililerinin meylettikleri takımdan yana tutumları kısa vadede fayda sağlasa da uzun vadede işe yaramıyor aslında. Ankara"nın futbola etkisi daha yarışmacı ve daha adil bir Lig için olsun, gerisi hallolur…
Ankaragücü o sene biri Fenerbahçe olmak üzere 5 1. Lig takımını eleyerek kupaya uzanmıştı. Finalin 2. Maçında bitime 6 dakika kala Bolusporlu Mias"ın uzaktan attığı golün iptaline ise itiraz etmek ancak yıllar sonra mümkün olacaktı: "Kunta Kinte" Lakaplı Mias Asa, geçen yıl Mayıs ayında gazetecilere o gün yaşananları şöyle anlattı: "Bolu"da oynanan maçın ilk yarısı 0-0 bitti. İkinci yarıda iki takım da gol için bastırıyordu. Nihayet aradığımız golü benim ayağımdan bulduk. Dakikalar 84"ü gösteriyordu. Bizim kaleci uzun bir degaj yaptı. Top havadan gelirken, yere düşmesini beklemeden, kafamla Halil İbrahim"e pas verdim. O da hiç beklemeden topu önüme düşürdü. Önümdeki defans oyuncusunun dengesi bozuldu. Yaklaşık 35 metreden, çok sert vurdum. Kaleci Adil topu ancak ağlarda görmüştü. Hakem Sadık Deda orta sahaya koştu. Bizde bir sevinç ki sorma, taraftarlar çığlık çığlığa. Ne olduysa golden sonra oldu. Tribünlerdeki komutanlarla konuşan yan hakem, Sadık Deda"yı yanına çağırdı. Golün üzerinden 3-4 dakika geçmişti. Deda düdük çaldı ve pozisyonun ofsayt olduğuna karar verdi. Gol iptal oldu. Maç berabere bitti ve Ankaragücü, kupayı Kenan Evren"in elinden aldı. Attığım nizami gol geçerli sayılsaydı Bolu"da efsane olarak anılacaktım. Kenan Evren heykelimin dikilmesine engel oldu. Evren"i Allah"a havale ediyorum..."
Not: Futbolla alakalı kitabi çalışmaların son derece kıt olduğu memleketimizde bu yazıda faydalanılan "Bizim İçin Oyna" kitabının yazarı, genç yaşta kaybettiğimiz Mehmet Ali Gökaçtı"ya rahmetle...
1971 Yılı… Bursa"da Mesken mahallesinin delikanlıları bir araya gelerek amatör bir spor kulübü kurarlar. Kulübün adı "Ertuğrul Gazi Gençlik ve Spor Kulübü" olarak belirlenir. Ancak çok geçmeden gerek futbol takımının başarıları gerekse mahallenin solcu ağırlığından bu amatör takım "Dinamo Mesken" olarak bilinmeye başlar. Resmi olarak durum bu değilse de ahalinin bu söylemi vakit kemale erip tanklar yürütüldüğünde kulübün başına iş açar. 12 Eylül yönetimi "Milli değerlere açıktan saldırı" gerekçesiyle kulübü kapatır. Bazı yönetici ve futbolcular da tutuklanır. 2008 yılında kulüp Meskenspor ismiyle tekrar açılır. Ama bu hikaye 12 Eylül"ün kapattığı amatör kulüp olarak tarihteki yerini almıştır…
12 Eylül"ün zor günlerinde siyasi yazılar yazmak kolay değildir. Hoş yazılsa da yayınlanması mümkün değildir. İşte o günlerde Ülkücü Hareketin ağabeylerinden olan merhum Galip Erdem, genel yayın yönetmenliğini Avni Özgürel"in yaptığı Yeni Sözcü dergisinde yayınlanan "Beşiktaş Nasıl Kurtulur?" başlıklı bir makale yazar. Yazı Ülkücülere yönelik yazılmıştır ve okuyanların tek yapmaları gereken "Beşiktaş" yerine "Ülkücüler" i koymaktır…
