Deprem beklentisinin yine bir tartışmaya kurban gitmekte olduğunun farkında mısınız? Bazı yayınlarda, "halkı rahatlatma" gayretiyle farklı düşünen uzmanlara yer verildiğini görüyoruz. Bu yayınlar aslında halkı değil, sorumluluk üstlenmesi gereken bürokrasiyi rahatlatıyor. Sivil toplum kuruluşları meydanı resmi kuruluşlara bırakmış durumda. Ama "kötümserlerin" görüşüne bakılırsa devletin sorumluluğu saymakla bitmiyor. Bu iş için zaten vahim durumda olan bütçeden büyük paylar ayrılması gerekiyor. Kızılay bile işe toprak talebiyle başladı; büyük bir deprem üssü kurulacakmış. Bunun neden Ankara''da yapmadığını bilmiyoruz. Ama bunun dev taleplerin sadece bir üvertürü olduğunu biliyoruz. Çeşitleri bitmeyen "ilgili birimler" yeni bütçe talepleriyle hazinenin kapısına dayanacaktır. Ve ayrılan bütçeler gerçek yerlerini bulana kadar dokuz doğuracaktır.
"İktidar erkiyle" gerçek dünya arasındaki bu "sismik boşluklar" nereden kaynaklanıyor? Elbette hantal bürokrasiden. Bu türden bir bürokrasinin en korktuğu şey, gidilecek yolun, yapılması gereken işin net bir şekilde ortaya çıkmasıdır. Çünkü o zaman neyin yapılmadığı açıkça anlaşılacaktır. Şu iyimserlik - kötümserlik tartışmasının gelip dayandığı nokta budur. Uygulanacak olan, herkesin kendi özel işlerinde yaptığı gibi kötüsüne göre hazırlanmaktır. İstanbuldaki tüm binaların etüdleri yaptırılacak, imar politikaları bütünüyle değiştirilecek, inşaat büyük bir rant olmaktan çıkarılacak ve vatandaşın konut sorunu, belediyelerde olduğu gibi devletin organizasyonu altında çözülecektir. Belki de bu konuda belediyelere tam yetki ve sorumluluk verilecektir. Fakat seferberlik anlamına gelen böylesine büyük çaplı bir çalışma yerine, "olayı büyütmeme" yaklaşımıyla geçiştirmek de var. İşte hantal bir bürokrasiden beklenen, gerçeklerle arasındaki sismik boşlukları manipüle etmesidir.
Böyle bir bürokratik yapıyla başka gerçekler arasında da sismik boşluklar bulmak mümkün. Ecevit''in Yeni Pakistan liderine "demokrasi" tavsiye etmesi bunun bir sonucuydu. Çeçen sorununun Rusya''nın iç işleri kapsamında olduğunu söylemesi de bu boşluğun bir sonucundan başka bir şey değil. NATO Genel Sekreteri de aynı şeyi söylüyor. Türkiye''nin NATO genel sekreterliğinden biraz daha duyarlı davranmasını ABD bile bekler. Ama Clinton Ecevit''le görüşürken, hükümetin kendi konularıyla arasındaki sismik boşluğu fark etmişti. Mesela Osmanlı dünyasıyla ilgili sorularını geri almıştı. Oysa ABD başkanıyla aşık atabilmek için elinde Osmanlı''dan başka bir konu olmadığını Ecevit ailesi bile fark etmişti.
Türkiye''nin en az 5 Milyon civarında Kafkas orijinli vatandaşa sahip olduğu tahmin ediliyor. Türk hükümetinin Çeçen işlerini Rusya''ya havale etmesi, bizdeki iktidar erkiyle etrafındaki sorunlar arasındaki sismik boşluğun büyüklüğünü çok iyi gösteriyor. İngilizler, Fransızlar açıklama yapıyor. BBC uyarıyor, Saraybosna''da gösteriler yapılıyor ama Türkiye sadece "mülteciler konusundaki endişelerini" dile getirebiliyor. Endişe edilecek bir şey yok. Onları "sadece hastalıklar ve ölüm" bekliyor. Peki Grozni''ye yağan bombalar? Yakılıp yıkılan Çeçen şehirleri, kasabaları? Oraları Vahhabi militanlarıyla mı dolu? Gerçek şu ki tıpkı Orta Asya''da olduğu gibi, Türkiye''nin etkili olmaktan kaçındığı yerlerde bu boşluğu gelip bir başkası dolduruyor. Nitekim Orta Asya''da İran''ın, İsrail''in, Batılı devletlerin varlığı Türkiye''den daha büyük boyutlarda.
Etkili olmak demek, askeri varlık göstermek değildir. Diplomasi, kullanabilen için büyük bir silah. Yazık ki şu ana kadar Rusya ağır silahlarının yanında diplomasi silahını kullanmasını da bildi. Önce diplomatik anlamda Kafkasya''nın kendisine bırakılmasını sağladı. İşte, Dünya ses çıkaramıyor. Arkasından "sadece çeviriyorum" açıklamalarıyla Çeçenistan''ı bütünüyle ezme harekatı başlattı. Mavi Akım projesi kapsamına alarak, Türkiye''yi de işin dışında tutmayı başardı. Öyle ki Türkiye diplomatik olarak bile muhalefet sergileyemiyor.
Ortadoğu işleri için İskandinav ülkeleri arabulucu olabiliyor. Türkiye ise, çevresindeki sismik boşlukları geliştiriyor, böylece sorumluluklarından kaçabileceğini sanıyor.
