Prizren Birliği'nin/İttihâdı'nın Derviş Paşa Harekatı ile dağıtılmasının akabinde, birliğin ileri gelenleri İstanbul'a gönderilir. Bunlar, Sultan II. Abdülhamid tarafından affedilerek, çeşitli memuriyetlerle gönülleri alınmaya çalışılır.İstanbul'a getirilip ikâmete tabi tutulan PirmetliFraşeri kardeşlerden, Abdül Fraşeri,Şehremanet Meclis azalığına getirilirken, kardeşi NaîmFraşeri, Maârif Encümeni a'zâlığına (Milli Eğitim Komisyonu üyeliği) getirilir, hatta NaîmFraşeri bu esnada çeşitli kitaplar neşreder, bunlardan biri, “Kavâid-i FarsîBer Tarz-ı Nevîn- Yeni Tarz Üzere Farsça Gramer” adlı eseri'dir. (Şirket-i Mürettebiye Matbaası, İstanbul, 1303)
Diğer kardeş Şemseddin Sami ise uzun zamandır zaten İstanbul'da memuriyet hayatında bulunuyordu. Kendisine Erenköy'de tahsis edilen ünlü köşkünde bir çok eser telif ederek yayınlar, bunlar arasında, “Kâmusu'l-A'lâm” adlı 6 ciltlik dev ansiklopedi ve “Kâmus-i Türkî”, “Kâmus-ı Fransevî” gibi lügatler en başta gelenleridir. Bunların yanı sıra, “Taaşşuk-ı Tal'at ve Fitnat”, “BesaYahud Ahde Vefa” gibi tiyatro vs. edebi eserleri de bulunmaktadır.
Prizrenİttihadı'nın dağıtılmasının yol açtığı krizleri çözmeye kararlı olan Sultan Abdülhamid, Sarayda Arnavutlardan oluşan Tüfekçiler adıyla bir muhafız kıt'ası oluşturur. Sultan II. Abdülhamid'in Yıldız Sarayı ve çevresindeki muhafız alayı; Arnavut tüfekçiler kıt'ası, Kürt süvariler ve Arap muhafızlardan oluşmaktaydı.
1890'lı yıllara doğru Arnavutluk'ta, özellikle Rusya ve İtalya'nın bölgede nüfuzunun gelişmesi ile bazı vak'aların ardı arkası kesilmez. Kuzey Arnavutluk'ta İşkodra ve çevresinde Katoliklerin faaliyetleri, Güney'de Ortodoksların bir kısım hareketleri ön plana çıkar. Rusya'nın Kosova'daki DeçaniKilisesi üzerinden yürüttüğü faaliyetler asayişsizliğe dönüşür. Arnavutlukta, Müslüman ve Hristiyan ahali arasında büyük kargaşalara yola açan ve peşpeşe gelen Domuzbaşıvak'aları görülür. DeçaniKilisesinin teşvikleri ile bazı yerlerde, kesik domuz başları gizlice camilerin içine atılarak, Müslüman Arnavut ahali Hristiyanlara karşı tahrik edilir.
Sultan II.Abdülhamid; Arnavut diyarında asayiş ve düzenin temini için 1316/1900'de, Tirgovişteli, baba tarafından Boşnak, validesi tarafından Arnavut olan Şemsi Paşa'yı Mitrovitza'daki ana karargâha 'ferik' rütbesi ile kumandan tayin ederek bölgeye gönderir. Bu suretle Arnavut diyarında Şemsi Paşa dönemi başlar. Sultan II. Abdülhamid Hân'ın alaylı paşalarından olup, sonderece dindar ve sadakati ile bilinen Şemsi Paşa; dirayeti ve iyi idareciliği ile kısa zamanda bölgede asayiş ve düzeni temin eder. Arnavutlarla oluşturduğu sıcak diyalog sayesinde, sevgi ve muhabbetlerini kazanır.
Sultan II. Abdülhamid'in en önemli alaylı paşalarından olan Şemsi
, 1262/1846 'da Tirgovişte'de doğmuştur. 1280 yılında Bosna'da askerlik mesleğine girmiştir,zamanlakolağalığa ve binbaşılığa yükselmiş,1316/1900'de de 'ferik' rütbesi almıştır. Karadağ , Kosova ve Bosna'da görev yapmış ve Sultan II. Abdülhamid yönetimine sadakatiyle tanınmış olup, Balkanlarda Jön Türklere (İttihatçılar) karşı , Padişah'ın güvencesi olmuştur. Şemsi Paşa, aynı zamanda Osmanlı yönetiminin Balkanlardaki son şansı ve kalesi idi. Özellikle Arnavutluk'taki dirayetli yönetimi ile düzen ve intizamı sağlamış, İttihatçı bozgunculara/komitacılara göz açtırmamıştır. En son 1908'de Resneli Niyazi Bey ve diğer bir kısım İttihatçıların dağlara çıkıp şekavet göstermeleri ve Firzovikİçtimaı'na karşı harekete geçip, ayaklanmayı bastırmak ve asayişi sağlamak üzere Mitrovitza'dakikarargahından–Mitrovitza, Kosova'nın kuzeybatısında yer alan stratejik bir bölgedir. Osmanlıların Kosova bölgesindeki askeri karargahı burada bulunmaktaydı. Bugün de Kosova'daki en stratejik bölgedir. 1912 Balkan savaşında buranın kaybı Kosova'nın kaybedilmesinin dönüm noktası olmuştur. Bugün de Kosova'daki Arnavut-Sırp güç dengelerinin konumunu belirlemede Mitrovitza'nin önemli rolü olacaktır- Manastır'a doğru yola çıkar. Önce Firzovik'e gider, burada asayiş sağlandıktan sonra Prizren yoluyla Manastır'a gider. Manastır'a varması, Manastırı merkez edinmiş olan İttihatçıları telaşlandırır . Şemsi Paşa'yı ortadan kaldırma yolları aranır. Bigalı Mülazım Atıf adlı bir hain, tetikçi olarak seçilir. Manastır'da Telgrafhane'de Padişaha telgraf çekenŞemsi Paşa, 24 Haziran 1324 / 1908 'de telgrafhaneden çıkıp arabasına binmek üzere iken Mülazım Hain Atıf'ın üç kurşunuylaöldürülür. Şemsi Paşa'nın öldürülmesiyle Sultan Abdülhamid, son önemli alaylı paşasını ve Balkanlardaki son kalesini kaybetmiş; çaresiz II. Meşrutiyet ilan edilmiş, Jön Türklerin istediği olmuştur. Hatta Şemsi Paşa'nın öldürülmesi İttihatçılarca “ Şemsi Paşa
” tekerlemesiyle dillendirilmiştir. Gerçekten de Şemsi Paşa'nın öldürülmesi; II. Meşrutiyetin ilanına , Abdülhamid yönetiminin sona ermesine , daha ileriki safhada Balkan savaşına, neticesinde Balkan topraklarının elden çıkmasına yol açmıştır.
Devam edecek.
