İskoçya''nın Edinburg şehrinde 1-3 Kasım 2013 tarihlerinde katıldığım 3. Tatlıdil Forumu''ndaki, "Füzeler mi, Müzeler mi?" başlıklı oturumda aldığım notları aşağıda sizlerle paylaşıyorum.

***

Müslüman ülke Endonezya"da kadın nüfusun yüzde 59"u ekonomik hayatın içinde aktif olarak çalışıyor. Ama Pakistan"da kadınların ekonomiye aktif katılım oranı ise sadece yüzde 13. Oysa her iki ülke de aynı dine mensup.

Füzeler füzedir, müzeler müzedir. Sezar"ın hakkı Sezar"a, Tanrı"nın hakkı Tanrıya. Türkiye"nin mevcut hükümeti ve ideolojisi asla kimyasal silah, biyolojik silah ve nükleer silah geliştirmeyi düşünmüyor. Bu çok önemlidir. Türkiye dünyada barış yapıcı ülkeler arasında konumlanmış durumda.

Türkiye hükümeti Çin''den füze alma kararı aldı. Bu gerçek bir stratejik bir değişim midir yoksa Batı''ya karşı bir şantaj mıdır?

Türkiye eğitime savunmadan daha fazla para harcıyor. Ancak ar-ge harcamalarında savunma, yüzde 20 ile en yüksek paya sahip.

Batı, liberal ve demokratik değerleri Doğu''ya ihraç etmek konusunda çok fiyakalı çok gösterişçi bir tutuma sahip ancak bir taraftan da Batı toplumlarının Hristiyan fundamantilizmine dayanan söylem üzerinde oturduğunu görüyoruz. Bunu kimse tartışmaya yanaşmıyor. Herkesin düşündüğünü söyleme hakkı var. Ancak insan karakterinin Danimarka''daki Muhammed (sav) karikatürlerini tolere etmesi imkansız. Bu karikatürler belki hukuk dışı olmayabilir ama ahlaki olmadığı da kesin. İsa peygamber hakkında son dönemde çekilen bir film de aynı anda hem Hristiyan fundamentalistlerden tepki gördü hem de Türkiye''de tepkiyle karşılandı.

Müzeler Rönesans hümanizmasının ürünüdür. Müzelerin Fransız devriminin sonucu olduğu söylemi propagandadan başka bir şey değildir. Dünyadaki ilk müze Vatikan''da kuruldu.

Irak''taki müzeler yağmalandı. Şikago Üniversitesi Doğu Enstitüsü Irak antik Mezopotamya medeniyetleri sözlüğünü hazırlamak için tam 30 yıl boyunca çalıştı, yatırımlar yaptı, sponsorlar buldu, uzmanlar getirdi. Ama aynı ülke Irak''ı işgal etti ve askerleri de Mezopotamya müzelerini yağmaladı. Amerikan Genelkurmay Başkanı''nın bunlar hakkında hiçbir fikri olamazdı. Yapılan başlı başına barbarlıktı!

Londra''da geçtiğimiz yıllarda Türkiye hakkında açılan büyük sergi büyük bir başarıydı. Müzelerin işbirlikleri geliştirilmeli. Her ülkede buna sponsorluk yapacak kurumlar çıkmalı.

Müzelere karşı insanlarda büyük bir açlık var. Sadece Ayasofya''yı yılda 3.5 milyon insan ziyaret ediyor. Yarısının tuvalet kullanmak istediğini düşünün. Her bireri tuvalete yarım kilogramlık atık bıraktığında bu tarihi eserin zeminin ne hale gelebileceğini tahmin edebiliyor musunuz? Üstelik Ayasofya''nın alt zemin haritası henüz çıkarılabilmiş değil. İnsanlar fresklere dokunmak istiyor. Teknoloji kullanımını artırmak suretiyle ziyaretçilerin temasını azaltmak zorundayız.

Dünyadaki savunma harcamaları yıllık 1.7 trilyon dolar düzeyinde. Birkaç yıldır yatay seyrediyor. Batı savunma harcamaları azalırken açığı gelişmekte olan ülkelerin savunma harcamaları kapatıyor.

Martin Luther King"in bir sözü var: Bilimsel gücümüz manevi gücümüzü geride bıraktı. Füzeleri doğru insanları yanlış güdümledik. (Our scientific power has outrun our spiritual power. We have guided missiles and misguided men)