Gelirinin yaklaşık yüzde 55’ini petrol ve doğalgazdan sağlayan Moskova Yönetimi, krizi kazanca dönüştürmeye kararlı görünüyor. Gerilim nedeniyle yükselen emtia fiyatları ise Rusya’ya yarıyor. Devlet Başkanı Vladimir Putin, ekonomik alandaki üstünlüklerinin farkında olarak hamlelerini yapıyor. Gelişmeleri yakından izleyen piyasalarda bu gelişmelere bağlı olarak dalgalanmalar yaşanıyor.
PETROL ZİRVESİNDE
Brent petrol önceki gün yüzde 2 oranında artışla 7 yılın en yüksek seviyesi olan 97.21 dolara çıktı. Altının onsu Putin'in açıklamaları ile 6 ayın zirvesi olan 1911.56 doları gördü. Doğalgaz fiyatları yüzde 6 oranında yükseldi. Asya'da Hong Kong'un Hang Seng Endeksi, yüzde 3.5 civarında düşüş kaydetti. Almanya'da DAX 30 2,40 düşüşle 14.376 puan oldu. Moskova Borsası (MICEX), yüzde 6,6 değer kaybederek 2.853 puana gelirledi. Rus borsasında böylece 3 ayda yüzde 31'lik değer kaybı yaşandı. Tüm alternatif arayışlarına rağmen AB’nin enerjide kendisine bağlı olduğunu bilen Putin, yaptırımların zayıf kalacağını biliyor ve piyasalarla oynamasını biliyor.
PUTİN İMZAYI ATTI AVRUPA GAZI % 21 ARTTI
Nitekim, Avrupa'da mart vadeli kontratlarda doğal gaz fiyatları dün güne yüzde 21 artışla başladı. AB ülkeleri, mevcut durumda doğal gaz ihtiyacının yüzde 90'ını ithal ediyor. Rusya, Avrupa'ya en fazla doğal gaz tedarik eden ülke konumunda bulunuyor. Kiev'in yanında yer alan Avrupa ülkeleri Moskova'nın vanaları kapatmasından endişe duyuyor.
Polis Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Yılmaz'a göre Putin’in krizi tırmandırmak için Ocak ve şubat aylarını seçmesinin en önemli nedeni Avrupa’yı soğukların arttığı bir ortamda kıskıvrak yakalamak. Rusya, krizle beraber artan enerji fiyatları sayesinde hem kazancını hem de gücünü pekiştirmek istiyor. “AB enerji sorunu ile kıvranırken, yeni krize ne kadar dayanabilir?” diye soran Yılmaz içinde bulunduğumuz ortamı şöyle özetliyor: “ABD ve AB’nin bağımlılığı ortadayken, yaptırım hamleleri cılız kalacaktır. Bu işin mutlak kaybedeni ise hem toprak hem de gelir kaybı yaşayan Ukrayna olacaktır.”
ENERJİ ARZINDA SORUN OLMAZ
Louvain Katolik Üniversitesi (UCLouvain) Öğretim Üyesi Danila Bochkarev ise, Rusya'nın Ukrayna ile yaşanan kriz nedeniyle Avrupa'ya doğal gaz arzını durdurmayacağını belirterek, "Gaz arzı kesintisi bana gerçekçi olmayan bir senaryo gibi geliyor" dedi.
Olası savaştan en fazla etkilenecek ülkelerin başında ise Türkiye geliyor. Zira her iki taraf ile turizm, enerji, tarım, savunma sanayi ve inşaat sektörü gibi alanlarda yakın ilişkiler içindeyiz. 2021’de Türkiye ile Rusya ticaret hacmi 34.7 milyar dolar, Ukrayna ile ticaret hacmimiz ise 7,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Türkiye en fazla doğalgazı Rusya’dan (yüzde 33,7) alırken, Türk Akım ve Mavi Akım boru projeleriyle iki ülkenin enerji nakil hatları konusunda işbirliği mevcut. Olası sorunlarda enerji maliyetlerinin artışına kesin gözüyle bakılırken, herhangi bir kesintisi beklenmiyor.
En önemli sorun belirsizlik
- İstinye Üniversitesi Ekonomi ve Politika Araştırmaları Merkezi (EPAM) ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Fahri Erenel "Öncelikle krizin doğal sonucu olarak petrol ve doğal gaz fiyatlarında artışın ne kadar olabileceği ve bu artışın ne zaman sona ereceğinin belirsizliği Türkiye’yi ciddi anlamda etkileyebilir" dedi. Enerji maliyetlerinin enflasyonla mücadeleye yansıması olabileceğine dikkat çeken Erenel, "Yükselen maliyetleri karşılayabilmek için Merkez Bankası kaynaklarından daha çok döviz kullanılmak zorunda kalınabilir. Ayrıca turizme olumsuz yansımaları olabilir" diye konuştu.
Hassas konu turizm sektörü
Uzmanlara göre, Türkiye’nin barışçıl politikası sayesinde ticaret ve enerji alanlarındaki ortaklıklar devam edecek. Her ülke ile stratejik ortaklıkları olan Türkiye için en hassas nokta turizm olarak gösteriliyor. Krizin seyrine göre farklı sektörler geçici olumsuz etkilense de kalıcı bir hasar beklenmiyor. Gerilimin hazirana sarkması özellikle Ukraynalı turistlerin ülke dışına çıkmamalarına neden olabilir. Ukraynalı turist sayısı 2 milyonu aşarak Almanya’dan sonra üçüncü ülke konumuna çıkarken, Rusya’dan 4,6 milyon turist ülkemizi ziyaret etti. Ayrıca, şirketlerimiz, Rusya’da 11 milyar dolarlık müteahhitlik projeleri üstlenmiş durumda. Türkiye’nin ülkeye 2021 ihracatı ise yüzde 26 artışla 5,2 milyar dolara ulaştı. Rusya ile S-400 alanında yakın işbirliği içinde olan savunma sanayimiz, Ukrayna’ya son yıllarda SİHA ihraç ediyor.
