Başbakan Adnan Menderes’in idamının arkasındaki sır perdesi bugün bile hala tam olarak aralanmış değil. Adnan Menderes, Serbest Cumhuriyet Fırkası ile siyasete girdi. 62 yıllık hayat macerası, DP iktidarının 10. yılında Yassıada’da son buldu.
Katledilen Başbakan Menderes'in son sözleri
1/ 21
1960'taki 27 Mayıs ihtilâlinden sonra 14 Ekim günü kurulan “Yüksek Adalet Divanı” isimli özel mahkeme 9 ay 20 gün sonra, 1961'in 15 Eylül’ünde kararlarını açıklamış, devrik Demokrat Parti’nin 15 yöneticisini idama mahkûm etmişti.
2/ 21
Ankara’da iktidarı elinde bulunduran Milli Birlik Komitesi bu 15 idamın 12’sini ömür boyu hapse çevirecek ve üçünü, Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın cezalarını onaylayacaktı.
3/ 21
Adnan Menderes'in 10 yıllık başbakanlık döneminde Türk iç ve dış politikasında büyük değişimler oldu. 1. Menderes Hükümetinin ilk icraatı fazla masraf olduğu gerekçesiyle devlete ait otomobilleri satmak oldu.
4/ 21
Menderes döneminde, paralara mevcut cumhurbaşkanının resminin basılması uygulamasını kaldırılmış, tekrar ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün resimleri basılmaya başlanmıştır.
5/ 21
17 Şubat 1959'da Kıbrıs konusunda Yunanistan'la imzalanan ikili antlaşmanın ardından üçlü görüşmeler için Birleşik Krallık'a giden Menderes'in uçağı Londra Gatwick Havalimanı yakınlarında alçalırken düşüp paramparça oldu. Ancak Menderes kazadan yara almadan kurtuldu.
6/ 21
Adnan Menderes mahkeme kararının açıklanmasından önce aylar boyunca biriktirdiği uyku haplarını içerek intihar teşebbüsünde bulunmuş ve idam, tedavi edilene kadar ertelenmişti.
7/ 21
Doktorlar, mahkeme kararının açıklandığı 15 Eylül günü komada bulunan Menderes’i hayata döndürmeye çalışmışlar, eski başbakan ertesi gün kendine gelebilmişti. İdam edilebilmesi için sağlığının yerinde olduğuna dair rapor verilmesi gerekiyordu. Adnan Menderes 17 Eylül sabahı genel bir muayeneden geçirildi ve “sağlam” raporunun verilmesinden birkaç saat sonra, güpegündüz asıldı.
8/ 21
Amerika Birleşik Devletleri başkanı Kennedy, Fransa cumhurbaşkanı Charles De Gaulle, Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth, Almanya Başbakanı Konrad Adenauer, Pakistan devlet başkanı Muhammed Eyüb Han, ve İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi, idamların durdurulması için Cemal Gürsel başkanlığındaki Milli Birlik Komitesi'ne defalarca çağrıda bulundular.
9/ 21
Cemal Gürsel başkanlığındaki Milli Birlik Komitesi; Celâl Bayar, Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu dışındakilerin idam cezasını affetti. Celâl Bayar'ın cezası yaş haddi nedeniyle ömür boyu hapse çevrildi.
10/ 21
Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan 16 Eylül 1961 tarihinde ve adet olduğu üzere sabaha karşı, o gün başarısız bir intihar teşebbüsünde bulunan Adnan Menderes ise İmralı Adası'nda 17 Eylül 1961'de sağlık muayenesini yapan doktor heyetinden sağlam raporu alındıktan sonra alelacele öğlen 13:21'de idam edildi.
11/ 21
Menderes, İmralı'da asılmadan hemen önce bir arzusu olup olmadığı sorulduğunda, dini telkin için orada bulunan hoca ile yalnız kalarak görüşmek istediğini söyledi. Ancak görevliler "kanunların buna müsaade etmediğini" söyleyerek Menderes’in son arzusunu da red ettiler.
12/ 21
13/ 21
14/ 21
15/ 21
16/ 21
17/ 21
18/ 21
19/ 21
20/ 21
21/ 21
Katledilen Başbakan Menderes'in son sözleri
10 yıl önce
