Çocukları bekleyen konuya ilişkin tehlikeleri uzmanlar ve aileler Yeni Şafak’a değerlendirdi. Bilişim Uzmanı Orhan Toker, “Oyunun özelliklerini üç yaşa göre tasarlayıp, o şekilde onaylattıktan sonra oyun güncellemelerinde yaşa uygun olmayan yeni içerikler ekleniyor” ifadelerini kullanırken, adli bilişim uzmanı Murat Demirci de ailelere takip uygulamasını kullanmalarını önerdi.
ÇARPIK İLİŞKİ ÖZENDİRİLİYOR
Orhan Toker'in uyarı ve tavsiyeleri özetle şöyle:
- "Dijital oyunlarla çocuklar yeni bir tuzağa çekiliyor. İçeriği +13 ya da +18 olan oyunlar +3 olarak servis ediliyor. Uygulama marketlerini de atlatmayı başaran içerik oluşturucular oyunun özelliklerini üç yaşa göre tasarlayıp, daha sonra güncellemeler ile yaşa uygun olmayan eklemeler yapıyorlar. Oyunlarda oluşturulan sohbet odalarında ise çarpık ilişki tarzında paylaşımlar yapılıyor. Oyunlarda kızların nasıl tavlanacağını anlatan 10 yaşında erkek çocuklar bulunuyor. Tavlanacak kızlar ise 6-7 yaşında. Oyunda sohbet özelliği varsa zaten o oyunun +3 olması imkânsız.
NETFLİX TUZAK KURUYOR
- Netflix son zamanlarda dizi ve filmlerinde bu yönteme çok başvuruyor. Genel izleyici kitlesine uygun çizgi filmlerin yeni sezonunu +18 yapıyor. Yani içeriğine çocuk için uygun olmayan bir şey koyuyor. Bu genellikle eşcinsellikle ilgili oluyor. Çocuklar da çocuk bölümünde çizgi filmi bulamayınca yetişkin bölümüne bakıyor ve izliyorlar. Bu Netflix’in bir taktiği. +18 çocuğu korumak anlamına gelmiyor artık. Çizgi film yetişkinler için değil. Bu da bir tuzak aslında. Netflix bunu yetişkin bireylerin izlemeyeceğini, çocukların daha önceki bölümleri izlediğini ve sonra yayınlanan bölümleri de izlemeye devam edeceklerini biliyor.
OKULLARDA ZORBALIK BAŞLADI
- Çocuklara uygun olmayan popüler bilgisayar oyunlarının oyuncakları satılıyor. Oyunun kendisi +18 ama satılan eşyaları 3-5 yaşa satılıyor. Çocuklar parklarda birbirlerini boğazlamaya başladı. Çok tehlikeli bir boyuta geldi bu durum. İlkokullarda masum öpücüklerden cinsel organlarını göstermeye döndü olay. Zorbalıklar yapılmaya başlandı."
VAAT KARŞILIĞINDA FOTOĞRAF
Toker dijital mecrada yaşanan bir olayı şu şekilde anlattı:
- “Olay ülkemizde gerçekleşiyor. 16 yaşından küçük bir çocuk. Oyun oynarken bir yandan Discord’da arkadaşları ile sohbet ediyor. Katıldığı farklı bir sunucuda, sohbet sırasında sunucu yöneticisi evde konuşulanları duyuyor. Çocuğa ‘bana anneni ver, onunla konuşmam lazım. Sesini duydum onu tanıdığıma eminim’ diyor. Anneye oğlunun küfür ettiğini, onu bildirmek istediğini söylüyor. Niyet anne ile ilgili bilgi toplamak. Anne de oğlunun oyunlarda bazen sinirlendiğini anlatıyor. Çocuk aynı sunucuda kalmaya devam ediyor. Şahıs çocuktan yöneticilik karşılığında annesinin ve ablasının özel bölgelerinin fotoğrafını istiyor. Yapamazsa kendininkini göndermesini istiyor. Çocuk yöneticilik için ablasına türlü türlü teklifler yapıyor. Abla şüphelenip anneye söylüyor. Anne çocuğun elinden tableti alıyor ve konuşmalarına bakınca olayın vahametinin farkına varıyor.”
Güvenli internet adresi ile engellenebilir
Ailelerin dijital ortamda yaşanan bu olaylara ilişkin ne yapması gerektiğini adli bilişim uzmanı Murat Demirci anlattı. Demirci, “Küçük yaştaki çocukları takip etmek için geliştirilen uygulamalar var. Bu uygulamalar yükleme yapılacağı zaman mutlaka ebeveynden izin istiyor. Çocuk bu programı indirmek istiyor, onay veriyor musunuz şeklinde onay linki gönderiliyor. Onaylanırsa uygulama indiriliyor. Riskli içeriklerin önüne bu tarz uygulamalar ile geçilebilir. Devletin güvenli internet sistemi var. BTK’nin zorunlu kıldığı, güvenli internet adresi var” şeklinde konuştu.
Aileler endişeli
Aileler de dijital ortamda yaşanan bu olaylardan dolayı endişeli. Üç çocuğunun olduğunu söyleyen Necla Sucu, “Çocuklarımın ikisi artık dijital ortamda nelere dikkat etmeleri gerektiğini biliyorlar ancak küçük olan henüz bu ayrıma varamıyor. Bazen gürültülü, şiddet içerikli videolar izlediğine, bu içeriklerde oyun oynadığına denk geliyorum. Olabildiğince engellemeye çalışıyoruz ama teknoloji artık her yerde. Ne kadar başarılı olduğumuzu bilemiyorum” derken, Arife Arslan da, “Küçük bir oğlum var. Telefonu, tableti, bilgisayarı elinden almakta gerçekten zorlanıyoruz. İzledikleri içeriklerin oğlumu hırçınlaştırdığını ben de farkediyorum. Bu içeriklerden onu uzak tutmak dışında bir çözüm yok sanırım. Ama evde uzak tutsak bile okulda arkadaş çevresi ya da iletişim kurduğu insanlar sebebiyle olsun ister istemez bu içeriklere yine maruz kalacak. Açıkçası ne yapmamız gerektiğini tam olarak kestiremiyoruz” ifadelerini kullandı.
