İslam alemi büyük bir heyecanın içerisindeyken Recep ayı (Üç Aylar) ibadetleri merak kazandı. Kandil gecelerini içinde barındıran, ibadetin her zamankinden daha kıymetli olduğu bu tarihlerde oruçlu olmak ve çeşitli nafile ibadetleri yapmak müminler için yapılması nasihat edilen hayırlı işlerdendir. İşte üç aylarda, recep, şaban ve ramazan aylarında yapılması tavsiye edilen ibadetler...
ÜÇ AYLAR NE ZAMAN BAŞLIYOR?
Üç Aylar, 2023 yılında Receb ayının ilk günü olan 23 Ocak 2023 tarihinde başladı.
ÜÇ AYLARDA HANGİ İBADETLER YAPILMALI?
Regaip, Miraç ve Berat kandilleri ile Kadir Gecesi gibi özel gecelerin idrak edildiği üç aylarda, oruç tutma, Kur'an-ı Kerim okuma ve sadaka verme gibi ibadetlere daha çok yönelinmesi tavsiye ediliyor.
ÜÇ AYLAR (RECEP, ŞABAN, RAMAZAN) İBADETLERİ NELER?
Halk arasında üç aylar diye bilinen Recep, Şaban ve Ramazan ayları mübarek aylardır. Nitekim Hz. Peygamber, Recep ayı girdiğinde “Allah’ım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan’a ulaştır.” diye dua etmiştir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 259). Ramazan ayında oruç tutmak farzdır (Bakara, 2/184-185).
Recep ve Şaban aylarında ise; Hz. Peygamberin (s.a.s.) diğer aylara oranla daha fazla nafile oruç tuttuğu, ancak Ramazan’ın dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu geçirmediği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 52-53; Müslim, Sıyâm, 173-79).
Bu günlerde nefisler hesaba çekilmeli, ana sermayemiz olan ömrümüzün nerede ve nasıl tüketildiği gözden geçirilmeli, amel defterimize neler yazıldığı, Mahşer günü kurulacak büyük divanın tek Hâkimi Yüce Allah'ın (cc) hakkımızda nasıl bir hüküm vereceği düşünülmelidir. Bu aylar dua ve tövbelerimizin kabul edilme ümidini daha fazla hissedeceğimiz aylardır.
İşte üç aylarda yapılması gerekenler;
- Kur'an-ı Kerim okunmalı, okuyanlar dinlenmeli, uygun mekânlarda Kur'an ziyafetleri verilmeli, Kelamullah'a olan sevgi, saygı ve bağlılık duyguları yenilenmeli, kuvvetlendirilmeli.
- Peygamber Efendimize (s.a.s.) salât ve selâmlar getirilmeli, O'nun şefaatini ümit edip, ümmetinden olma şuuru tazelenmeli.
- Tefekkürde bulunulmalı, “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, Allah'ın benden istekleri nelerdir” gibi konular başta olmak üzere hayatî meselelerde derin düşüncelere girmeli.
- 4 Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli, manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk'a niyazda bulunulmalı
- Küs ve dargın olanlar barıştırılmalı, gönüller alınmalı, kederli yüzler güldürülmeli.
- Günahlara samimi olarak tövbe ve istiğfar edilmeli, idrak edilen geceyi son fırsat bilerek nedamette bulunulmalı.
- Üzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalı, vefa ve kadirşinaslık ahlâkı yerine getirilmeli.
- Yoksul, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, yaşlı olanlar ziyaret edilip, sevgi, şefkat, hürmet, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.
- Vefat etmiş yakınlarımızın, dostlarımızın ve büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli, iman kardeşliğine ait sadakati yerine getirilmeli.
- Hayattaki manevî büyüklerimizin, hocalarımızın, anne ve babamızın, dostlarımızın ve diğer yakınlarımızın kandilleri bizzat giderek veya telefon, mesaj yahut e-mail çekerek tebrik edilmeli, duaları istenmeli.
- Başta bütün insanlık olmak üzere kendimize ve sevdiklerimize mümkün mertebe ismen dualar etmeli.
ÜÇ AYLARDA KAÇ GÜN ORUÇ TUTULUR?
Üç aylar orucunun başlangıç tarihi bulunmayıp, kişi, sağlığı müsait olup güç yetirdiği takdirde bu aylarda dilediği kadar nafile oruç tutabilir. Ancak Hazreti Peygamber'in Ramazan ayı dışındaki hiçbir ayda, ayın tamamı boyunca oruç tutmadığı bilinmektedir.
Halve Ramak arasında üç aylar diye bilinen Recep, Şaban zan ayları mübarek aylardır. Nitekim Hz. Peygamber, Recep ayı girdiğinde "Allah'ım! Recep ve Şaban'ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan'a ulaştır." diye dua etmiştir (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 259). Ramazan ayında oruç tutmak farzdır (Bakara, 2/184-185). Recep ve Şaban aylarında ise; Hz. Peygamberin (s.a.s.) diğer aylara oranla daha fazla nafile oruç tuttuğu, ancak Ramazan'ın dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu geçirmediği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, Savm, 52-53; Müslim, Sıyâm, 173-79). Bu itibarla, Recep ve Şaban aylarının aralıksız olarak oruçlu geçirilmesinin dinî bir dayanağı yoktur. kişi, sağlığı müsait olup güç yetirdiği takdirde bu aylarda dilediği kadar nafile oruç tutabilir.
ÜÇ AYLAR ORUCUNA NASIL NİYET EDİLİR?
Niyet etmek orucun şartlarındandır. Niyetsiz oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek yeterli ise de niyeti dil ile ifade etmek menduptur. Oruç için sahura kalkılması da niyet sayılır. Ramazan orucu, belli günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile nafile oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile ertesi gün tepe noktasına gelmesi öncesine kadarki süredir Ancak imsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu vakitten itibaren bir şey yenilip içilmemiş, oruca aykırı bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz niyet caiz olmaz (Kâsânî, Bedâî', II, 85). Bu oruçlar için, "yarınki orucu tutmaya" şeklinde mutlak niyet yeterlidir. Bununla birlikte geceden niyet edilmesi ve "yarınki Ramazan orucuna" şeklinde orucun belirlenmesi daha faziletlidir. Ramazanın her günü için ayrı niyet edilmesi gerekir (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 397, 400).
Kaza, keffaret ve bir zamana bağlı olmaksızın adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tür oruçlara niyet edilirken, "falanca kaza, keffaret veya adak orucuna" şeklinde belirtilmesi gerekir.
Şafiî mezhebine göre ise nafile dışındaki tüm oruçlara geceden niyet edilmelidir. İmsak vaktine kadar niyet edilmemişse o günün orucu geçerli olmaz. Nafile oruçlara ise güneş tepe noktasına gelmeden öncesine kadar niyet edilebilir (Şirâzî, el-Mühezzeb, I, 331-332).
Bu itibarla, Recep ve Şaban aylarının aralıksız olarak oruçlu geçirilmesinin dinî bir dayanağı yoktur. Kişi, sağlığı müsait olup güç yetirdiği takdirde bu aylarda dilediği kadar nafile oruç tutabilir.
ÜÇ AYLARIN ANLAM VE ÖNEMİ
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi İdris Bozkurt, üç aylar olarak bilinen recep, şaban ve ramazanın İslam toplumlarında çok değerli olduğunu söyledi.
Recep ve şaban aylarının Müslümanları adım adım ramazan ayına yaklaştırdığını belirten Bozkurt, üç aylar içinde birçok önemli gün ve gecenin olduğunu anımsattı.
Üç aylar ile içindeki gün ve gecelerin Müslümanların maneviyatını artırdığını ifade eden Bozkurt, "Üç ayları ve içindeki geceleri birer fırsat olarak görmeli, bunları af ve mağfiretimize vesile kılmalıyız. Yani tövbe ve istiğfar etmeli, hata ve kusurlarımızdan arınmalıyız. Varsa ihmal ettiklerimiz onları telafi etmeye çalışmalıyız." dedi.
Özellikle recep, şaban aylarının kaza oruçlarının tutulmasına vesile olduğunu hatırlatan Bozkurt, üç aylarda meal ve tefsiriyle Kur'an-ı Kerim okumak gerektiğini dile getirdi.
Recep ve şaban aylarından sonra ramazan ayının idrak edileceğini anlatan Bozkurt, "Ramazan ayında oruç tutmak, teravih kılmak, hayır hasenat yapmak gibi çok güzel etkinliklerimiz oluyor. Aynı zamanda Kur'an-ı Kerim'deki bir sureye isim olan Kadir Gecesi de bu ayda." ifadelerini kullandı.
