Bu yazı kaleme alındığında henüz Fed’in son faiz kararı ilan edilmemişti. Ancak karardan bağımsız olarak dünya ekonomisini bekleyen en büyük tehlikelerden birisi olan resesyon ihtimali çok uzun süredir piyasalar tarafından fiyatlanmaya başlamıştı. Peki süreç nereye gidiyor?
Genel kabul görmüş tanımlamaya göre; bir ülke ekonomisinin iki çeyrek boyunca üst üste daralmasına resesyon diyoruz. Yani bir ülke ekonomisinin gayrisafi yurtiçi hasılası her biri üçer aylık periyotlarla ifade edilen çeyreklerde iki kez üst üste küçülürse bu duruma teknik olarak resesyon adı veriliyor.
Ancak bu hafta içinde Beyaz Saray’ın internet sitesinde bir blog yazısı kaleme alan Beyaz Saray’ın ekonomi danışmanlarının genel kabul görmüş bu tanıma itirazları var. Onlara göre; işgücü piyasası, ticaret ve tüketim amaçlı harcamalar, sanayi üretimi ve gelirleri kapsayan bütüncül bir yaklaşıma ihtiyaç var. Hatta blog yazısında Ulusal Ekonomi Araştırma Bürosu’nun (NBER) şu tanımına yer veriyorlar: “Resesyon, ekonominin tüm alanlarına yayılan ve birkaç aydan fazla süren ekonomik aktivitedeki önemli düşüştür.”
Tabii her ne kadar Beyaz Saray ekonomistleri aksini iddia etse de eğer bugün açıklanacak ABD büyüme verisi negatif olursa genel kabul görmüş tanıma göre “ABD ekonomisi resesyona girdi” diyeceğiz. Bundan kaçış yok.
Bütün ekonomiler için büyüme verisi oldukça önemlidir. Hatta politika yapıcıların çoğu politikalarının başarısının bir göstergesi olarak ekonomik büyüme verisini sık sık kullanır. Bu açıdan büyüme verisi yakından takip edilir ve büyümeye etki etmesi muhtemel gelişmeler dikkatlice izlenir. Bunlardan birisi de PMI yani “satınalma yöneticileri endeksi”dir.
PMI endeksi, şirketlerin satın alma yöneticilerinin, mal-hizmet satın alma eğilimlerini ifade eder. Bu veri imalat sanayii performansının değerlendirilmesinde en hızlı ve güvenilir referans kaynaklarından birisi olarak kabul edilir. Endekste 50 puanın üzeri ekonomide büyüme, altı ise daralma sinyali verir.
Dünya ekonomisindeki resesyon ihtimalini izlemek ve ekonomilerin üretim tarafındaki yavaşlamayı öngörmek açısından PMI verisi oldukça kıymetlidir. Aşağıdaki grafikte hem Türkiye’nin PMI verisini hem de Türkiye’nin yoğunluklu olarak ihracat yaptığı ülkelere ilişkin PMI verilerinin ağırlıklandırılmış ortalamasını görüyorsunuz.
Grafikteki “İhracat Yapılan Ülkelerin Hesaplanan Üretim PMI” verisi ABD, Almanya, BAE, Çin, Fransa, Hollanda, İngiltere, İspanya, İtalya, Mısır ve Rusya’ya Türkiye’nin 2021 yılında gerçekleştirdiği ihracat rakamlarına göre ağırlıklandırılarak hesaplanmıştır.
Son verilere göre hem Türkiye’nin hem de Türkiye’nin ihracatında önemli olan ülkelerin PMI verileri küresel resesyon beklentileri ile paralel sonuçlara işaret ediyor. Özellikle son dönem ekonomi politikasının önemli sac ayaklarından birisi olan ihracat ve ihracata bağlı döviz girişinin devamlılığı açısından bu verinin yakından takip edilmesi gerekiyor.
