Çin intikam mı alıyor? Postmodern Afyon savaşları başladı

1839-1860 arasında gerçekleşen Afyon savaşları Batı’nın yani İngilizler’in başını çektiği Avrupa’ın Çin’e karşı ticaret açığı vermesi nedeniyle ortaya çıkan dengesizliği ortadan kaldırmak üzere başlatılmıştı.

Verilen açığı kapatma girişimi haklı bir sebep olarak gözükse de işletilen süreç tam da batının sömürgeci tarzıydı.

Kısaca özetleyecek olursak; Afyon Savaşları Çin’e karşı ticaret açığını kapatmanın tek yolunun İngiliz’lerin kendi sömürgeleri olan Hindistan’da ürettikleri Afyonu Çin’e zorla satıp onları bağımlı hale getirdikten sonra artan Afyon bağımlılığı üzerine gerçekleştirilecek ihracat üzerine kurgulanmıştı.

Afyon savaşları 19. yy batı tarzı sömürgeciliğinin gelmiş olduğu zirve noktası olarak adlandırılabilecek bir durumdur.

Birinci Afyon Savaşı 1842 yılında Çinli yetkililerin silah zoruyla Nanjing Antlaşmasını imzalamasıyla sona erdi. Antlaşma İngilizlere olağanüstü faydalar sağlamıştır:

Hong Kong’da mükemmel bir derin su limanı, İngiliz hükümetine ve tüccarlarına ödenecek büyük bir tazminat, İngiliz tüccarların ve ailelerinin ikamet edebileceği Guangzhou (Kanton), Şangay, Xiamen (Amoy), Ningbo ve Fuzhou’da beş yeni Çin antlaşma limanı. Bu antlaşma limanlarında ikamet eden İngiliz vatandaşları için bölge dışılık, yani Çin yasalarına değil İngiliz yasalarına tabi olmaları, ve ek olarak “en çok kayrılan ulus” maddesi; diğer yabancı ülkeler tarafından kazanılan hakların otomatik olarak Büyük Britanya için de geçerli olmasını öngörüyordu.

İkinci afyon Savaşı’nda ise bu istisnalara eklemeler yapılarak ve en önemlisi misyonerlik faaliyetlerine geniş alanlar açılarak sonuçlanmıştı.

Çin’in resmi tarihine göre Afyon Savaşlarıyla başlayan ve 1949 yılına kadar süren sürece “Aşağılanma yüzyılı” denilmektedir.

Bugün manzara tersine döndü. Trump‘ın ardı ardına yaptığı açıklamalar Çin’den gelen sentetik uyuşturucunun Meksika ve Kanada üzerinden ülkeye girişine karşı ticaret yaptırımların uygulanacağını net bir şekilde ifade etmesiyle modern dönem Afyon Savaşı’nın başladığını ifade edebiliriz.

Trump fentanil isimli kimyasal uyuşturucunun ABD’de uyuşturucu bağımlılığını artırmak üzere Çin’de laboratuvar ortamında oluşturulduğuna inanıyor.

ABD‘yi kasıp kavuran Fentanil isimli uyuşturucu çok hızlı şekilde gençler arasında yayılım göstermektedir.

Trump’ın Pazartesi gecesi Truth Social’a gönderdiği mesajda, Amerika›nın en büyük üç ticaret ortağı olan Kanada, Çin ve Meksika›yı, ABD›ye yasadışı uyuşturucu ve göçmen akışını durdurmadıkları takdirde cezalandırıcı yeni gümrük vergileriyle vurmakla tehdit etmesine Meksika, Kanada ve Çin’den anında yanıt geldi:

Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, Trump’ın ülkeden yapılan ithalata yüzde 25 gümrük vergisi uygulama tehdidini yerine getirmesi halinde hükümetinin misilleme yapacağını söyledi.

Başbakan Justin Trudeau Ottawa’da gazetecilere yaptığı açıklamada, Trump ile “iki ülke arasındaki yoğun ve etkili bağların ne denli köklü olduğunu “ aktarmak için görüştüğünü söyledi.

ABD’li yetkililer, Çin’in Meksikalı kartellerin fentanil üretmek için kullandığı kimyasal öncüllerin başlıca kaynağı olduğunu, Çinli kara para aklayıcılarının ise uluslararası uyuşturucu ticaretinde kilit oyuncular haline geldiğini söylüyor.

Yaklaşık 150 yıl sonra meydana çıkan haliyle batının zorbalıkla kullandığı stratejinin belki de Çin tarafından gerçekleştirildiğini söylesek bu manzaraya göre abartmış sayılmayabiliriz.

Çin’in sanayi ürünlerinde, teknolojide ve ötesinde temel bilimlerde edindiği kazanımlara ek olarak batıyı kendi tarihinde kullandığı stratejileri ile çevrelemeye devam etmesi çok manidar.

Batı için işlerin tersine döndüğü bir yüzyıl önümüzde gözükmektedir. ABD belki bu akışı değiştirebilecek iradeyi ortaya koyabilirse bile Avrupa’nın ne politik ne de sosyolojik durumu bu iradeyi ortaya koyabilme kapasitesine sahip değil.