Libya’da darbeci Hafter’den kurtarılan Terhune vilayetinde toplu mezar arama faaliyeti sürüyor. Rusya, Fransa, Mısır, BAE, İsrail, Yunanistan ve Suud destekli milislerin katliamını gözler önüne seren vahşet manzaralarına her gün bir yenisi daha ekleniyor. Hastanede bulunan kimliği belirsiz naaşlarla birlikte toplu mezarlardan çıkan cesetlerin sayısı 200’e dayandı. Kayıpları Arama ve Tespit Kurumu ve Trablus Başsavcılığına bağlı adli tıp ekiplerinin, Terhune’nin Rabıt bölgesinde sürdürdüğü kazı çalışmaları görüntülendi. Zeytinliklerin bulunduğu tarımsal bölgede ambulansların da hazır bekletildiği kazı alanında bazen açığa çıkan ağır koku nedeniyle ekipler maske takarak çalışmaya devam ediyor.
Adalet Bakanlığı Adli Tıp Komitesi Başkanı İlyas Muhammed el-Hamruni, buradaki kazı alanında şu ana kadar dört noktadan 8 ceset çıkartıldığını belirterek, “Çevrede ceset bulunmasından şüphelenilen başka alanlar da var. Terhune’de 11 toplu mezar bulunduğu açıklandı ancak bu sayı artabilir. Bulunduğumuz noktada 75 metreye 200 metre genişliğinde bir alandan bahsediyoruz” dedi. Hamruni, “Gömülme biçimi, ellerin bağlanması ve bunu belgeleyen fotoğraflar çok korkunç. Ancak bir tıp uzmanı olarak adli tıp sonuçları gelmeden ölüm sebeplerine ilişkin bir şey söylemem mümkün değil” diye konuştu.
Trablus Başsavcılığı yetkilisi Nuri el-Gâli de çıkarılan cesetlerin ilk belirlemelere göre son 12 ayda gömüldüğünü tahmin ettiklerini kaydederek, bu cesetlerin yaş, cinsiyet, ölüm şekli ve zamanının belirlenmesi için adli tıp çalışmasının sürdüğünü aktardı. Gâli, bölgedeki arama ve kazı çalışmalarının zaman alacağını belirterek, “Çıkarılan cesetlerin bazılarının elleri bağlıydı. Bu da doğrudan infaz edildiklerine işaret ediyor. Aynı şekilde cesetler toplu şekilde gömülmüş” açıklaması yaptı. Başsavcılık yetkilisi, mezarların nasıl bulunduğuna yönelik soruyu ise şöyle yanıtladı: “Vatandaşlardan ihbar aldık. Bulunduğumuz tarım alanı zaten milisler tarafından gasbedilmişti. Arazinin sahibi de 2018’de savcılığa bu yönde ihbarda bulunmuştu. Milisler Terhune’den temizlenmeden önce bu konuda soruşturma yürütülüyordu. Cesetlerden bazıları arazi sahibinin milislerce öldürülen yakınlarına ait.” Gâli ayrıca, Birleşmiş Milletler makamlarının Libya Adalet Bakanlığı ve başsavcılık ile temas halinde olduğunu ifade ederek, çalışmalara katılmak üzere uluslarası heyetlerin yakında ülkeye gelmesini beklediklerini sözlerine ekledi.
BM yola çıktı
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi, Hafter katliamlarını gösteren toplu mezarların yerinde görülüp tespit edilmesi için ‘Libya Uluslararası Araştırma Komisyonu’ kurdu. BM Libya Destek Misyonundan (UNSMIL) yapılan yazılı açıklamada, Uluslararası Araştırma Komisyonu (FFML) kurulmasının memnuniyetle karşılandığı bildirilerek soruşturma mekanizmasının BM, BM Libya Uzmanlar Heyeti ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) çalışmalarını desteklemesini, ulusal yargı ve diğer ilgili makamların kapasitesini artırmasını, insan haklarına yönelik ihlallerden hesap sorulmasını temin etmesini öngördüğünü belirtti. FFML’nin kararı doğrultusunda bu görevi yapmak için İnsan Hakları Konseyi’nin bağımsız ve tarafsız uzmanlar atayacağı; Libya’da 2016’dan bugüne insan hakları yasalarına yönelik ihlal ve suistimallerin belgeleneceği belirtildi. Faillerin adalete teslimi için FFML’nin delil de toplayacağı ifade edilen açıklamada, Libyalı tüm aktörlere komisyon üyelerinin istedikleri isimlerle özel görüşebilmesine imkan tanınması çağrısı yapıldı. Libya hükümeti BM, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve insan hakları örgütlerine çağrı yaparak, toplu mezarlara ilişkin uluslararası soruşturma talep etmişti. UCM Başsavcısı Fatou Bensouda ise önceki gün “Libya’da bulunduğu belirtilen 11 toplu mezara ilişkin güvenilir bilgiler edindik. Elimizdeki bulgular, savaş suçu ya da insanlığa karşı suç işlendiğine dair delil teşkil edebilir” demişti.
Wagner’den bubi tuzağı
- Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) bağlı bomba ve mayın imha ekipleri, Rusya destekli Hafter milislerinin Trablus’tan çekilirken tuzakladığı patlayıcıların imhasına devam ediyor. SAT timleri, başkent güneyindeki Selahaddin bölgesinde sivillerin yoğun biçimde kullandığı geçiş güzergahına Wagner şirketi bünyesindeki Rus paralı askerlerce döşendiği sanılan bubi tuzaklarını temizliyor. ‘Tökez teli’ diye de isimlendirilen ince bir telle yönlendirilmiş mayının sivillerin geçtiği yol üzerinde bir ağaç dibine tuzaklandığını aktaran TSK uzmanları, mayını güvenli biçimde patlatarak imha etti. Evlere, çocuk oyuncaklarına, hatta öldürülmüş kişilerin bedenlerine bile tuzaklanan bombalar şimdiye dek en az 40 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
