Türkiye'yi gelişmiş ülkeler ligine taşımak için atılan her adım yüksek faize takılıyor. Daha fazla yatırım yapmak isteyen de yüksek faizden muzdarip, ekonomiye can veren tüketici de. Ülkenin kalkınmasına çelme takan yüksek faiz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere hükümet yetkililerinin de altını çizdiği en büyük sorun.
BANKALAR YÜKSEK FAİZDE DİRENİYOR
Merkez Bankası’nı faizleri yükseltmeye zorlamak için manivela olarak kullanılan döviz kurları kayda değer bir oranda düştüğü halde faizlerde piyasayı hareketlendirecek bir gevşeme olmadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Ahdım olsun ki faizler, enflasyon ve cari açık düşecek. Ahdım olsun ki; Türkiye muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkacak” yönündeki hedeflerine destek vermesi gereken bankalarda faizler hala dikkat çekici oranda yüksek.
MALİYET FİYAT ETKİSİ
Bankaların hem kredi faizlerini yüksek tutup hem de kredi vermekte nazlandıklarına vurgu yapan iş dünyası temsilcileri, son dönemde özkaynaklarla iş yapmaya başladıklarını bunun da yeterli sermaye olmayınca daha az üretim ve daha az yatırım anlamına geldiğini söylüyor. İş adamlarının dikkat çektiği bir diğer konu ise yatırımın yüksek faizle yapılmasıyla üretilen ürünün fiyatının yükselmesi. Maliyet artınca fiyatın yükseldiğini belirten iş insanları, bu durumun tüketiciyi alımdan vazgeçirdiğini belirtiyor.
50 BİN LİRAYA 30 BİN LİRA FAİZ
Türkiye'nin önde gelen 10 bankasının konut, taşıt ve tüketici kredi oranları; bir miktar düşüşe rağmen faizlerin hala çok yüksek olduğunu gözler önüne seriyor. Bankadan kredi kullanarak ev, araba almak ya da tüketici kredisi kullanmak tüketici cephesinde de yüksek faizden dolayı can yakıyor. Aylık kredi oranları yüzde 2'nin üzerinde. Konut için bankadan 36 ay vadede kredi çeken bir vatandaş her 50 bin lira için ortalama 75 bin lira geri ödemek zorunda. Aynı vade ve tutar için bu rakam araç kredisinde 80 bin liraya, ihtiyaç kredisinde 83 bin liraya çıkıyor. Bazı bankalarda ise durum daha da vahim. 50 bin liraya karşılık neredeyse 100 bin lira geri ödeme isteyen bankalar da bulunuyor.
- HERKES ŞİKAYETÇİ
- Sanayiciden tüccara, esnaftan çiftçi ve tüketiciye herkes yüksek faizden dert yanıyor. Tüketici dernekleri faizlerin bir an önce düşmesi gerektiğini söylüyor. Konut satışlarında yüksek faize rağmen rekorlar kıran inşaat sektörünün temsilcileri de bankaların yapması gereken fedakarlığı kendilerinin yaptığını belirtip düşük faiz istiyor.
Piyasa gerçekleri dikkate alınsın
Faizin tüketiciyi çıkmaza sürüklediğini belirten Bursa Tüketiciler Derneği Başkanı Sıtkı Yılmaz, dövizdeki düşüşün faizlere de yansıması gerektiğini söyledi. Yılmaz, “Bankaların da piyasa gerçeklerine göre hareket etmesi şart. Yapılan ufak çaplı düşüşler yeterli değil. Faiz piyasayı dengelemek adına yukarı çıkarıldı.
Bu süreçte gerçekleşen iyileşmenin de kısa zaman içerisinde faizlere yansıması gerekiyor” ifadelerini kullandı. Yılmaz, üretim odaklı ekonominin esas alınması durumunda uzun vadede iyileşme sürecinin çok daha hızlanacağını da vurguladı.
Paralar yatırıma değil faize akıyor
Yüksek faizin yatırıma dönüşecek paraları da bankalara çekerek ekonomiyi durağanlaştırdığını dile getiren Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin şöyle konuştu: “Soğan stokçularına vurulan darbenin bir benzeri faizcilere karşı da uygulanmalı. Dolarda her geçen gün normalleşme gerçekleşiyor. Faizin de buna uyarlanarak normalleşmesi gerekiyor. Ama şimdiye kadar bunu göremiyoruz. Olması gereken oranlara göre iyileştirmelerin bir an önce yapılması.”
Kredi faizleri düşürülsün
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Genel Başkanı Tahir Tellioğlu da konut kredi faizlerinin, piyasanın açılması ve vatandaşın konuta erişimi için düşürülmesi gerektiğini belirtti. Tellioğlu, “Ekonomide alınan tedbirleri yakından takip ediyoruz. Zor günlerde Türkiye ekonomisine adeta kaldıraç görevi yapan inşaat sektörü yalnız bırakılmamalı. Bankalar da kredi faizlerini bir an önce aşağıya çekmeli” şeklinde konuştu.
Bankaların yapması gerekeni biz yapıyoruz
KONUTDER ve Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, var olan gayrimenkul talebini sektörün yaptığı kampanyalarla karşılamaya çalıştıklarını söyledi. Elmas, “Bu yılın ekim ayında sadece 8 bin 65 adet konut banka kredisiyle alındı. İpotekli satışlarda 2017 yılının Ekim ayına göre yüzde 79 oranında azalış var. Bunun en büyük sebebi konut kredi faiz oranlarının aylık ortalama yüzde 2,5 sınırında olması. Elimizi değil gövdemizi taşın altına koyarak bankaların yapması gereken fedakârlığı, özveriyi gayrimenkul sektörü olarak bizler yaptık. Kendi oluşturduğumuz kişiye özel ödeme planları, peşin ve uygun faiz oranlarıyla senetli satışla konut alıcısına ve yatırımcısına finansmanı sağlamış olduk” dedi.
