Türkiye’de emeklilik mevzuatında yıllar içinde yapılan düzenlemeler, çalışanların emeklilik sürecini her geçen gün daha karmaşık hâle getiriyor. Farklı dönemlerde yürürlüğe giren kanunlar, sigortalıların haklarında ve koşullarında önemli değişikliklere yol açarken, bazı çalışanlar için erken emeklilik imkânı da doğuyor. Prim gününü tamamlayamayanlar için sunulan kısmi emeklilik seçeneği, bu karmaşık yapıda dikkat çeken fırsatlardan biri hâline geldi.
Çalışma hayatında sık sık değişen emeklilik yasaları, pek çok sigortalının kafasını karıştırmaya devam ediyor. Prim gününden yaş şartına kadar birçok kriterde farklı uygulamalar bulunurken, bazı düzenlemeler erken emeklilik kapısını da aralıyor. Bu kapsamda öne çıkan kısmi emeklilik sistemi, özellikle prim eksiği olan çalışanlara emekliliğe giden yolda alternatif bir seçenek sunuyor.
KISMİ EMEKLİLİK
Kısmi emeklilik, belirli bir yaşa ulaştıktan sonra tam prim gününü dolduramayan sigortalılara, daha az prim günüyle emeklilik hakkı sağlıyor. Bu sistem sayesinde bazı çalışanlar, 10 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü ile emekli olabiliyor. Ancak bu hak, herkese otomatik olarak tanınmıyor; belirli tarihler ve yaş şartları devreye giriyor.
3600 GÜNLE EMEKLİLİK ŞARTLARI
Normal şartlarda Türkiye'de emeklilik için en az 5000 prim günü gerekiyor. Ancak 3600 prim günüyle emekli olabilmek için şu koşullar aranıyor:
Kadınlar, 8 Eylül 1981 tarihinden önce sigorta girişi varsa 50 yaşını doldurduklarında ve 3600 prim günü tamamlandığında emekli olabiliyor.
Erkekler, 8 Eylül 1976 tarihinden önce sigorta başlangıcı varsa 55 yaşında ve 3600 prim gününü doldurduğunda emeklilik hakkı elde ediyor.
9 Eylül 1999 tarihine kadar işe girenlerde ise şartlar değişiyor. Bu durumda kadınlar 58, erkekler 60 yaşında kısmi emeklilik hakkı kazanıyor.
15 YIL SİGORTALILIK ŞARTI
EYT düzenlemesinin başlangıç tarihi olan 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan çalışanlar için 15 yıl sigortalılık süresi şartı bulunuyor. Yani yalnızca prim gününü tamamlamak yetmiyor, aynı zamanda bu süreyi de doldurmak gerekiyor.
Bu üç şart — sigortalılık süresi, prim günü ve yaş — ne zaman tamamlanırsa, emeklilik yaşı buna göre kademeli olarak belirleniyor.
BAĞ-KUR'LULAR İÇİN PRİM GÜN SAYISI DAHA YÜKSEK
Kısmi emeklilikte SSK ve Bağ-Kur arasındaki farklar dikkat çekiyor. SSK'lılar, 3600 prim günüyle kısmi emeklilik hakkı elde ederken Bağ-Kur'lular için bu süre 5400 gün oluyor.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan Bağ-Kur'lu kadınlar 56, erkekler 58 yaşında kısmi emekli olabiliyor.
1999–2008 arasında sigortalı olan Bağ-Kur'lularda ise yaş şartı artıyor. Bu gruptaki erkekler 62, kadınlar 60 yaşında emekli olabiliyor.
KISMİ EMEKLİLİK KİMLER İÇİN AVANTAJLI?
Bu sistem, özellikle tam prim gününü dolduramayan ancak çalıştığı süre boyunca prim ödemiş sigortalılar için büyük avantaj sağlıyor. Yaş şartı yüksek olsa da, prim günü eksik olan kişiler için tek seçenek olabiliyor.
BAŞVURU SÜRECİ
Kısmi emeklilik için başvuru yapmak isteyen sigortalılar, SGK'nın il veya ilçe müdürlüklerine dilekçe vererek süreci başlatıyor. SGK, kişinin prim günlerini ve sigortalılık süresini kontrol ettikten sonra, gerekli şartlar sağlanmışsa emeklilik işlemlerini onaylıyor.
