Halsizlik deyip geçmeyin

Fotoğraf: Arşiv

Anne ve babadan kalıtsal olarak çocuklara geçen talasemi, Akdeniz ülkelerinde yaşanan önemli bir halk sağlığı sorunu. Önlenebilir bir hastalık olmasına rağmen dünyada her yıl 365 bin talasemi hastası doğuyor. Kandaki oksijeni taşıyan hemoglobin proteinindeki bozukluğa bağlı olarak gelişen bu hastalık, halk arasında Akdeniz anemisi olarak biliniyor. Doku ve organlarda oksijen yetersizliği nedeniyle halsizlik, çabuk yorulma, çarpıntı gibi şikayetlerle ortaya çıkan talaseminin ortaya çıkış riski akraba evliliğiyle daha da artıyor. Talasemi taşıyıcısı kişilerin çocuklarının hasta olma ihtimali yüzde 50 gibi ciddi bir orana sahipken, evlenmeden önce herkesin genetik test yaptırarak taşıyıcı olup olunmadığını öğrenmesi gerekiyor. Ülkemizde yaklaşık 1 milyon 300 bin talasemi taşıyıcısı birey bulunuyor.

3 FARKLI KLİNİK TABLO

Hastaneye başvuran pek çok kişide kansızlık (anemi) şikayetinin gözlendiğine dikkat çeken Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Başak Oğuz İnan, talaseminin demir eksikliği anemisiyle karışabildiğine dikkat çekerek, hastalık belirtisi gösteren vatandaşları uyardı. İnan, talasemi hastalığının 3 klinik şekilde görülebildiğini söyledi.

TAŞIYICILAR BELİRTİ GÖSTERMİYOR

1-Beta talasemi minör:

Bu grupta hastalığın taşıyıcısı olan kişiler yer alıyor. Talasemi taşıyıcılığı bir hastalık olmadığı için taşıyıcı bireylerde hastalık belirti ve bulgusu görülmüyor. Yapılan testlerde anemi saptanan bireylere, demir tedavisi başlansa da kan değerlerinde yükselme gözlenmiyor. Talasemi taşıyıcılığında tanı kan sayımı, mikroskop altında değerlendirme ve hemoglobin elektroforezi gibi tetkiklerle konuyor. Bu kişilerde hemoglobin değeri bir miktar düşük olduğundan demir eksikliğinin gelişmemesine dikkat edilmesi gerekiyor. Bu kişilerin demir ve C vitamini yönünden zengin yiyeceklerle beslenmesi gerekiyor.

DÜZENLİ TAKİP ÖNERİLİYOR

2-Telasemi intermedia:

Bu grupta anne ve baba taşıyıcı rol üstlenirken, hastalık çocuklarda ortaya çıkmış oluyor. Belirtiler orta seviyede seyrederken, hemoglobin değerleri 7-10 g/dl arasında değişiklik gösterebiliyor. Bu grupta yer alan hastalara düzenli olmamakla birlikte kan nakli yapılabiliyor. Hastanın düzenli olarak hematoloji uzmanları tarafından takip edilmesi önem taşıyor.

TEDAVİ İÇİN KAN NAKLİ ŞART

3-Talasemi majör:

Bu grupta ise anne ve baba taşıyıcıyken hastalık çocuklarda ağır şekilde ortaya çıkıyor. Genellikle 6’ıncı ay civarı iştahsızlık, solukluk, halsizlik, karaciğer dalak büyümesi gibi bulgularla kişilere talasemi tanısı konuyor. Hastalar hayat boyu kan nakli tedavileri ve diğer destek tedavilere ihtiyaç duyarken, bu hasta grubunun Hematoloji uzmanları tarafından düzenli takip edilmesi büyük önem taşıyor. Kan nakline ihtiyacı duyan talasemi hastalarında antioksidan alımının artırılması gerekiyor.

TEDAVİ MUCİZESİ: KÖK HÜCRE

Orta ve ağır talasemi hastası kişiler hayatları boyunca kan nakline ihtiyaç duyabilir. Tedavi edilmeye kişilerde iskelet sistemi deformasyonu, patolojik kırıklar, karaciğerde fibroz ve siroz, diyabet hastalığı, tiroid bezlerinin az çalışması gibi durumlar ortaya çıkabilir. Talasemi hastalığının tedavisinde düzenli olarak uygunlanan kan nakli, demir birikmesine yol açarak karaciğer, kalp gibi organlara zarar verebiliyor. Hastalığın tedavisinde kök hücre nakli yüzde 91 seviyesine kadar başarı imkanı sağlıyor.