Türkiye Tüketicileri Koruma ve Eğitim (TÜKETİCİ) Vakfı Başkanı
15 Kasım Pazartesi’den beri normal olmayan dolar kurundaki olağanüstülük nedeniyle 20 Aralık Pazartesi gecesine kadar anormal günler yaşandı. Her malın, her ürünün, her hizmetin fiyatları artmaya başladı. Fiyat etiketlerini değiştirmeye yetişilemedi. Stokçuluk ve karaborsa hortladı. Bakkallar, marketler, tüketici seçmenler, herkes panik halinde idi. 20 Aralık akşamı Cumhurbaşkanımız Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye Ekonomi Modeli’nin Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabını açıklamasıyla bir gecede dolar kuru 11.11 TL’ye indi.
1991’den beri tüketici şikâyetleri çözümüyle uğraşıyoruz. Şimdiye kadar böyle hızlı bir hafta olmadı. Hafta başı yüksek fahiş fiyat şikâyetleri alıyorduk, hafta sonuna doğru aynı sayıda fiyatlar inmiyor şikâyetleri almaya başladık. Bu Ahi Fakir, 30 yıldan fazladır tüketici şikâyetleri çözümüyle uğraşmaktadır. Bir yandan 7 yıldır millî gelir kaybıyla tüketim/alım/ödeme güçleri azalan ve 2018 Eylül’ünden beri 4. yıldır (Temel ihtiyaç maddeleri sürekli zamlanıyor.) fahiş fiyatlarla kazıklanarak fakirleşen, bir yandan sağlık/salgın ve geçim derdiyle uğraşmaktan bunalan tüketici seçmenlerden (16 Kasım’dan 20 Aralık akşamına kadar 2001 krizinde aldığımız şikâyetlerin iki katı kadar) bu kadar yoğun ve kızgın şikâyetler almamıştık.
Roket hızıyla çıkan mal ve hizmet fiyatları maalesef aynı hızla inmiyor ve inmeyecek. Hızla artan fiyatlardaki inişlerin fiyat yapışkanlığı nedeniyle daha yavaş olacağı hatta hiç indirim olmayacağı görülüyor. Bunlar ülkemizde ticari ahlakın hiç olmadığının göstergesidir.
BAĞIMSIZ PİYASA GÖZETİMİ DENETİMİ KURUMU ŞART
Cumhurbaşkanımız Tayyip Erdoğan, 12 Mart 2021 günü Ekonomi Reformları Tanıtım Toplantısında; “Piyasa Gözetimi ve Denetimi alanında da çok yenilikçi bir adım atıyoruz. Gözetim ve denetim sorumluluğunun farklı idarelere dağılmış olması, hem mükerrer işlemlere yol açıyor, hem de hızlı hareket edilmesine engel oluyor. Bunun için, tüketicinin korunması, kayıtlılığın artması ve piyasada haksız rekabetin etkin bir biçimde önlenmesi amacıyla bağımsız bir Piyasa Gözetim ve Denetim Kurumu (PGDK) kuruyoruz. Piyasada adil ve rekabetçi bir ortam oluşmasını temin edecek bu kurum, bağımsız düzenleme ve denetim yapma yetkisine de sahip olacaktır. Ayrıca bu kurum çatısı altında, özel sektörün ve tüketicilerin de temsil edildiği bir Piyasa Gözetimi ve Denetimi Koordinasyon Kurulu da oluşturuyoruz.” demiştir.
23 Mart 2021 günü Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın açıkladığı Ekonomi Reformları Eylem Planı’na göre, 30 Mart 2022 eylemin bitiş tarihi olarak Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Bağımsız PGDK kurulacaktır. 25 Ekim 2021 günlü Resmi Gazetede yayımlanan 2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında Tedbir 521.1.’de “Tüketicinin korunmasına ilişkin mevzuat güncel gelişmelere uygun olarak gözden geçirilecek, piyasa gözetim ve denetim faaliyetlerinin etkinlikleri artırılacaktır. Farklı idareler üzerinden yürüyen yapının toplulaştırılması, uygulama yeknesaklığının sağlanması ve mükerrerliklerin engellenmesi amacıyla bağımsız bir PGDK kurulacaktır.” denilmiştir.
Tüketicilerin korunmasında çok önemli bir devrim olacağına inandığımız, Bağımsız PGDK’nın bir an evvel kurulmasını, denetim ekiplerinin kış boyunca tüm üretici satıcıları sürekli denetlemelerini, Türkiye Ekonomi Modeli’nin başarıya ulaşması için çok elzem görüyoruz.
EN İYİ PİYASA DENETÇİSİ BİLİNÇLİ TÜKETİCİDİR
Tüketici, ekonomik yaşama yön veren güçlü bir kişidir, piyasanın kurbanı bir zavallı değildir.
Bilinçli Tüketici; akıllı alışveriş tekniklerini bilerek kaliteli ve sağlıklı ürünleri tercih eden, alın teri parasının değerinin peşinde, kalitesiz ve sağlıksız ürünlere karşı itiraz eden, aldatılmayı ve kazıklanmayı sineye çekmeyen, yasal bütün haklarını bilerek kullanan ve yasal hak arama yollarını bilerek hakkını arayan, ekonomik çıkarının bilincinde kutsal insan tipidir. Tüketici bilinci, ekonomik rekabetin doğal hakemidir ve tüketicilerin verdikleri paralarının karşılığını istemeleri, doğru ve doğal rekabeti sağlamaktadır.
Yapılması gereken ilk ödevimiz, tüketicileri eğiterek rasyonel bir ünite haline getirmek ve akıllı satın alma pratikleriyle bilinçli tüketicilerin piyasaları gönüllü denetlemelerini sağlamak ve böylece kaliteli ürünlerle sağlıklı ekonomik büyümeyi gerçekleştirmektir. Bir ülkenin tüketicileri yasal haklarını ve akıllı alışveriş ilkelerini bilmiyorsa onları korumak imkansızdır. Cahil tüketicilerle fiyat fırsatçılığı önlenemez ve Türkiye Ekonomi Modeli başarılı olamaz.
