ABD’de üç bankanın iflasıyla başlayıp, Avrupa’ya sıçrayan finansal yangının çok daha büyük bir krizi tetiklemesinden endişe ediliyor. Silikon Vadisi Bankası (SVB), Silvergate Capital ve Signature Bank’ın ani çöküşü ile İsviçre bankası Credit Suisse’teki gelişmelerin ardından, Alman Deutsche Bank hisselerindeki değer kaybı yatırımcıların güvenini derinden sarstı. Küresel piyasalar çalkantılı günlerin ardından kısmen durulsa da bankacılık sektörüne ilişkin riskler yüksek sesle tartışılmaya başlandı. Majör merkez bankaları, uyguladıkları agresif faiz politikaları nedeniyle finans sisteminde stresi artırmakla suçlanıyor.
OCAK 2022’DEN BERİ 600 MİLYAR DOLAR GERİLEME
Öyle ki; ABD bankacılık sektöründeki mevduatlar, Fed’in faiz oranlarını artırmaya başladığı Ocak 2022’den bu yana yaklaşık 600 milyar dolar azaldı. Bu keskin düşüş, bankacılık sektöründe 1974’ten bu yana en hızlı mevduat çıkışının yaşandığını gösterdi. Ülkede müşteri mevduatlarının bu yıl yüzde 6 oranında düşmesi öngörülüyor. Bankaların tahvil varlıklarında yüzde 10’luk bir reel zarar elde edilmesi durumunda hissedar sermayesinin yaklaşık yüzde 25 oranında azalması bekleniyor. Faiz artışlarına duyarlı diğer varlıklar da dahil edildiğinde sadece
ABD bankalarının zararının 2 trilyon
dolara ulaşabileceği tahmin ediliyor.
YÜKSEK FAİZ ORTAMI FİNANS SİSTEMİNİ ZAYIFLATTI
2008’de tüm dünyaya yayılan finansal krizin bir benzerinin yaşanabileceği endişeleri, mart ayında ABD, Avrupa ve Japonya’da bankaların piyasa değerinden yaklaşık 460 milyar dolar silinmesine neden oldu. Yüksek faiz ortamı ve bankaların menkul kıymet varlıkları üzerinden yazdıkları zarar küresel finans sistemini önemli ölçüde zayıflattı. Silikon Vadisi Bankası’nın çöküşüyle birlikte kısa vadeli mevduat varlıklarıyla uzun vadeli menkul kıymetler ürünlerinin satın alınmasıyla
ilişkili riskler ortaya çıktı.
Küçük bankalar 120 milyar dolar kaybetti
Fed verilerine göre; ABD’de küçük ve orta ölçekli bankalar 15 Mart ile sona eren panik haftasında yaklaşık 120 milyar dolarlık rekor mevduat kaybetti. Söz konusu mevduat çıkışı, bir önceki rekorun kırıldığı 16 Mart 2007 haftasının 2 katından daha büyük bir veriye karşılık geldi. Küçük bankaların toplam mevduatı 5,46 trilyon dolara geriledi. ABD’nin en büyük bankalarının toplam mevduatı ise belirtilen haftada 67 milyar dolar artarak 10,74 trilyon dolara yükseldi. Küresel bankaların müşteri mevduatlarının kaçışı karşısında ne derece savunmasız olduğu da anlaşıldı.
Krize çare para politikası değişikliği
Finansal krizi bastırmak için alınan tedbirler şimdilik ortalığı sakinleştirmiş görünse de, küçük ve orta büyüklükteki bankaların geleceği sorgulanıyor. Nitekim mali yapısı güçlü olmayan bu ölçekteki bankalar, 2 yıl boyunca bütün mevduatlarına güvence verilmesini istiyor. Uzmanlar, bankacılık sistemini çevreleyen sorunların henüz sona ermediği konusunda uyarıyor. Zira dev bankalar, müşteri mevduatlarının kaçışını durdurmaya ve menkul kıymetler varlıklarındaki zararlarla mücadele etmeye çalışıyor. Batılı finansçılar, krizden çıkış için para politikasında değişikliğe işaret ediyor. Bankacılık sistemindeki stresi ancak faiz indirimlerinin azaltabileceği görüşü öne çıkıyor.
