Türkiye gündeminde ilk sıralarda yer alan ‘paralı plastik poşet’ tartışması tüm hızıyla sürüyor. Bilindiği gibi 1 Ocak’tan beri başta marketler olmak üzere perakende noktalarında plastik poşetler 25 kuruşa satılıyor. Bu paranın 15 kuruşu geri dönüşüm katkı payı olarak devlete aktarılıyor. Kalan 10 kuruş ise marketin maliyetine sayılıyor.
Uygulama çevrenin temiz tutulmasına büyük katkı sağlayacağı için geniş kitlelerce destekleniyor. Ancak uygulamayı daha iyi hale getirmek için yapıcı eleştiriler var.
Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Başkanı Aziz Koçal, marketlerin 10 kuruşluk poşet maliyetini tüketicilerin ödemek zorunda kalmasına karşı çıkmıştı. Milliyet'te yer alan habere göre plastik sanayicileri marketlerin poşet maliyetinin 10 kuruş bile olmadığını açıkladı.
Eroğlu’nun verdiği bilgilere göre, 1 kilogram poşetin fiyatı 6.5 - 8.5 TL arasında değişiyor ve 1 kilogramda yaklaşık 100 poşet bulunuyor.
Eroğlu, “Bu hem bizim fabrika çıkış fiyatımız, hem de marketin satın aldığı fiyat. Biz marketlere doğrudan poşet satıyoruz, yani arada aracı yok” dedi.
'BARKODLU ÜRETİLSİN'
Henüz bir geçiş döneminde olunduğunu ve altyapının zamanla oturacağını söyleyen Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, mahalle esnafının yazar kasalarında da 25 kuruşluk poşet fiyatının düzenlenmesi gerektiğini belirtti. Palandöken, “Vatandaş bilinçlendirilmeli, kamu spotları yapılmalı. Bazı torbalarda barkodun, doğada çözüm süresinin gösterdiği ibarelerin mecburi olması gerekiyor” dedi. Palandöken, bir marketin ortalama 20 ton poşet yaptırdığını söyledi.
Palandöken, “Poşetlere bir standart getirilmeli. Bir poşetten 25 kuruş alınıyorsa, bunun hakkı verilmeli” çağrısında bulundu.
EKSTRADAN 320 MİLYON TL
- Türkiye’de yıllık kişi başı 400 poşet kullanılıyor.
- Yeni uygulamayla rakam yarıya inecek.
- Bir vatandaş 200 poşet kullanırsa yıllık poşet masrafı 50 TL olacak.
- 80 milyon nüfus göz önüne alındığında 2019’da 16 milyar poşet kullanılacak.
- 25 kuruştan hesaplarsak poşete 4 milyar TL civarı ödeme yapılacak.
- Marketler poşet başına 2 kuruştan 1 yılda 320 milyon TL’lik poşet kârını kasalarına koyacaklar.
- Bu rakamın 2.4 milyar TL’si çevre için devlete, 1.6 milyar TL’si maliyet olarak perakendeciye gidecek.
KİM, NE ALIYOR?
- Market sanayiciden 100 poşeti 8.5 liraya alıyor.
- Tanesini 25 kuruşa tüketiciye satıyor.
- 100 poşetten kasasına 25 lira giriyor.
- Bunun 15 lirasını devlete veriyor, 10 lira kendisine kalıyor.
- Kalan tutar için marketin maliyeti deniyor. Ancak 1 kilo plastik poşete en fazla 8.5 lira ödeyen marketler buradan kâr sağlamış oluyor. Yani market poşet başına en az 1.5 - 2 kuruş arasında kâr yazıyor.
- Marketler hem daha önce bedava verdikleri poşet maliyetinden kurtuldu, hem de şimdi bu işten kâr ediyorlar.
